(ĐSPL) - Vốn là những ông chủ của Tây Bán Cầu, nhưng thổ dân da đỏ h?ện đứng trước nguy cơ đồng hóa hoặc xóa sổ.
Thổ dân da đỏ là những cư dân bản địa của Bắc và Nam Mỹ. Dướ? đây là của những bộ tộc phổ b?ến nhất và tập tục kỳ lạ của họ trong số những bộ tộc còn tồn tạ? ở châu Mỹ.
1.Abenak?
Bộ tộc Abenak? đã sống trên lãnh thổ Mỹ và Canada. Họ không phả? là những ngườ? định cư và đ?ều này mang đến lợ? thế cho họ trong cuộc ch?ến vớ? ngườ? Iroquo?s. Họ có thể sống âm thầm trong rừng và bất ngờ tấn công kẻ thù. Nếu như trước kh? bị thực dân hóa trong bộ lạc có gần 80.000 ngườ? Ấn độ thì sau ch?ến tranh vớ? ngườ? châu Âu họ chỉ còn lạ? gần 1.000 ngườ?. H?ện nay số dân của họ đã lên tớ? 12.000 ngườ? và đang sống chủ yếu ở Quebec (Canada).
2. Comanche
Comanche là một trong số những bộ tộc h?ếu ch?ến nhất của đồng bằng phía Nam nước Mỹ, có thờ? số dân Comache lên tớ? 20.000 ngườ?. Sự dũng cảm và can trường của họ trong ch?ến đấu đã buộc nh?ều kẻ thù phả? nể phục. Họ cũng là những ngườ? đầu t?ên thường xuyên sử dụng ngựa cũng như cung cấp ngựa cho các bộ tộc khác. Đàn ông Comanche có thể lấy và? ngườ? vợ, nhưng nếu ngườ? vợ bị kết tộ? phản bộ? thì ngườ? chồng có thể g?ết chết hoặc xẻo mũ? vợ. H?ện nay ngườ? Comanche chỉ còn khoảng 8.000 ngườ? và đang sống ở Texas, New Mex?co và Oklahoma.
3. Apache
Apache là bộ tộc du mục từng s?nh sống ở R?o Grande, sau đó đã chuyển đến phía nam tạ? các vùng Texas và Mex?co. Công v?ệc chính của họ là săn bắt trâu rừng và con vật này trở thành b?ểu tượng của bộ tộc. Trong thờ? g?an ch?ến tranh vớ? ngườ? Tây ban nha gần như toàn bộ ngườ? Apache đã bị xóa sổ. Vào năm 1743 thủ lĩnh của bộ tộc Apach? đã ký kết thỏa thuận ngừng ch?ến vớ? Tây ban nha sau kh? đã vứt rìu xuống hố, từ đó mà có câu “chôn rìu”. H?ện nay ở New Mex?co có khoảng 1.500 hậu duệ của ngườ? Apache.
4.Cherokee
Bộ tộc đông đảo này (50.000 ngườ?) ngụ cư tạ? sườn nú? Appalach?a. Vào đầu thế kỷ 19 ngườ? Cherokee từng là một trong số những bộ tộc có nền văn hóa phát tr?ển nhất của Bắc Mỹ. Năm 1826 tộc trưởng Sequoyah đã lập ra những âm t?ết ngôn ngữ của ngườ? Cherokee, mở các lớp học m?ễn phí, g?áo v?ên là những ngườ? đạ? d?ện của bộ tộc. Những ngườ? g?àu có nhất trong số họ sở hữu đồn đ?ền và nô lệ da đen.
5. Huron
Vào thế kỷ 17 Huron là bộ tộc gồm có 40.000 ngườ? từng s?nh sống tạ? Quebec và Oh?o. Họ là những ngườ? đầu t?ên có quan hệ buôn bán vớ? ngườ? châu Âu và nhờ sự trung g?an của họ mà v?ệc buôn bán g?ữa Pháp và những bộ tộc khác đã trở nên phát tr?ển. H?ện nay có gần 4.000 ngườ? Huron đang sống tạ? Canada và Mỹ.
6. Moh?cans
Đã có thờ? Moh?cans là một tập hợp hùng hậu của 5 bộ tộc vớ? số dân gần 35.000 ngườ?. Song đến đầu thế kỷ 17 do những cuộc ch?ến đẫm máu và dịch bệnh nên họ chỉ còn lạ? gần 1.000 ngườ?. Về cơ bản họ đã hòa lẫn vào các bộ tộc khác, tuy nh?ên một bộ phận nhỏ hậu duệ bộ tộc danh t?ếng này đang s?nh sống tạ? bang Connect?cut.
7. Iroquo?s
Đây là bộ tộc h?ếu ch?ến nhất của Bắc Mỹ. Nhờ khả năng học học ngôn ngữ mà họ đã g?ao dịch buôn bán thành công vớ? ngườ? châu Âu. Tính năng đặc b?ệt của ngườ? Iroquo?s là ch?ếc mặt nạ của họ vớ? ch?ếc mũ? quặp, được cho là để bảo vệ ngườ? chủ nhà và g?a đình tránh khỏ? bệnh tật.
8. Inca
Inca là một bộ tộc bí ẩn sống ở độ cao 4.500m trên các dãy nú? ở Colomb?a và Ch?le. Đây là một xã hộ? phát tr?ển cao đã lập nên hệ thống thủy lợ? và sử dụng hệ thống thoát nước. Cho đến nay vẫn còn là đ?ều bí ẩn v?ệc làm thế nào mà họ đạt được mức phát tr?ển như vậy và vì sao mà cả bộ tộc này đã bất ngờ b?ến đ? đâu mất.
9. Aztec
Aztec khác b?ệt vớ? các bộ lạc khác của Trung Mỹ bở? cơ cấu phân cấp cứng nhắc và sự quản lý tập trung khắc ngh?ệt. Đứng ở tầng lớp cao nhất là các l?nh mục và hoàng đế, bên dướ? là các nô lệ. Tục lệ tế ngườ? h?ến s?nh được họ sử dụng rộng rã? cũng như áp dụng hình phạt tử hình cho bất cứ tộ? lỗ? nào.
10. Maya
Maya là một bộ tộc phát tr?ển cao nổ? t?ếng nhất của Trung Mỹ, họ có những tác phẩm nghệ thuật độc đáo và cũng như những thành phố danh t?ếng xây bằng đá được trạm chổ t?nh xảo. Ngườ? Maya cũng là những nhà th?ên văn tuyệt vờ? và chính họ đã lập ra lịch tận thế của năm 2012.
Ngọc Bích (Tổng hợp)
Báo Đờ? Sống và Pháp Luật