Sự thật thú vị về 3 bảo vật quốc gia mới nhất tại Hoàng thành Thăng Long

Sưu tập đầu phượng thời Lý

Theo báo Tiền phong, sưu tập đầu phượng thời Lý, thế kỷ XI-XII là hiện vật nguyên gốc, độc bản được làm bằng đất nung, hoa văn khắc hoàn toàn bằng tay. Những hiện vật này được phát hiện trong lòng đất Khu di tích khảo cổ tại 18 Hoàng Diệu thuộc khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long thời Lý, Trần.

Khu vực này là hệ thống kiến trúc thời Lý có quy mô lớn, kết nối liên hoàn tạo thành một quần thể khép kín. Hệ thống công trình kiến trúc thời Lý này được thời Trần tu bổ, sửa chữa và tiếp tục sử dụng.

Hiện vật thuộc sưu tập Đầu phượng hoàng thành Thăng Long, thời Lý, thế kỷ XI – XII. Ảnh: Tiền phong

Tùy vào vai trò và vị trí của mỗi công trình kiến trúc mà nó được trang trí khác nhau, những kiến trúc quan trọng đều được trang trí hết sức cầu kỳ, tinh xảo, đặc biệt là bộ mái kiến trúc. Trang trí trên bộ mái kiến trúc thời Lý, Trần rất cầu kỳ với nhiều thành tố khác nhau, nhưng thường có: lá đề cân ở giữa bò mái, đầu rồng/ đầu phượng, lá đề lệch…

Có thể nói sưu tập đầu phượng được phát hiện tại Hoàng thành Thăng Long không chỉ là hiện vật gốc mà còn là những tư liệu quan trọng có giá trị cho việc nghiên cứu nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc thời Lý thế kỷ XI-XII.

Bình Ngự dụng Hoàng thành Thăng Long

Báo Công an nhân dân đưa tin, với cấu trúc miệng đứng và kiểu dáng của bình, có lẽ nguyên bản bình có nắp, tiếc rằng hiện nay chúng ta chưa tìm thấy nắp của loại bình tương tự. Hình dáng, cấu trúc và một số hoạ tiết trang trí của Bình Ngự dụng tạo hình ảnh như một con rồng ẩn mình trong bình. Đây có thể là loại bình đựng rượu dùng trong các buổi yến tiệc lớn với nhiều người tham dự.

Từ đây chúng ta có thể hình dung sự phong phú về đời sống văn hoá trong cung đình. Bình được phát hiện trong các hố khai quật tại Khu di tích khảo cổ học 18 Hoàng Diệu, Ba Đình, Hà Nội thuộc Khu trung tâm của Hoàng thành Thăng Long thời Lý, Trần, Lê.

Bình Ngự dụng thời Lê sơ. Ảnh: Tiền phong

Bình Ngự dụng Hoàng thành Thăng Long minh chứng cho trình độ phát triển cao của kỹ nghệ sản xuất gốm sứ thời Lê sơ, có giá trị đặc biệt về lịch sử và văn hóa, cho thấy sự phong phú và đa dạng của đồ dùng, vật dụng được sử dụng trong sinh hoạt của Hoàng thành Thăng Long thời Lê sơ.

Đây không chỉ là nguồn tư liệu phục vụ nghiên cứu nghệ thuật và công nghệ sản xuất gốm sứ thời Lê sơ, mà hơn hết và quan trọng hơn nữa, cùng với các tư liệu khác, nó là nguồn tư liệu quan trọng giúp cho việc nghiên cứu văn hoá ẩm thực, lễ nghi trong cung đình thời Lê sơ. Từ đó góp phần hiểu biết tổng thể về đời sống, văn hoá cung đình thời Lê sơ nói riêng và đời sống văn hoá cung đình của các triều đại quân chủ Đại Việt nói chung.

Sưu tập gốm Trường Lạc

Sưu tập gốm Trường Lạc thời Lê sơ gồm 36 hiện vật với nhiều kích thước khác nhau, trong đó có 9 chiếc chén, 6 chiếc bát, 20 chiếc đĩa và 01 mảnh thân đĩa. Những chén bát, đĩa gốm Trường Lạc, thời Lê sơ là những hiện vật được tạo tác hoàn toàn thủ công, do vậy đó là sản phẩm đơn chiếc và độc bản.

Sưu tập gốm Trường Lạc thời Lê sơ. Ảnh: Tiền phong

Đến nay, loại chén bát, đĩa gốm Trường Lạc có viết chữ Trường Lạc giống như các hiện vật chỉ được phát hiện tại di tích Hoàng thành Thăng Long, chưa phát hiện ở nơi khác.

Theo các nhà nghiên cứu, có thể khẳng định dưới thời Lê Sơ, cung Trường Lạc là cung dành cho Hoàng hậu hoặc Hoàng Thái hậu Nguyễn Thị Hằng - Hoàng hậu của vua Lê Thánh Tông và thân mẫu của vua Lê Hiến Tông.

Với giá trị như vậy, các hiện vật này là tư liệu quan trọng cho việc nghiên cứu và làm rõ công năng, quá trình tồn tại và thay đổi của các cung điện trong hoàng cung Thăng Long thời Lê sơ nói riêng, cấu trúc và cách thức vận hành của các cung, điện… nói chung.