NSND Bùi Bài Bình: Người đàn ông “khùng” nhưng rất hiền của điện ảnh Việt Nam

Được biết đến là diễn viên của hãng phim truyện Việt Nam, NSND Bùi Bài Bình được khán giả “nhớ mặt đặt tên” ở các phim như: Mùa ổi, Ma làng, Gió làng Kình, Chiều ngang qua phố cũ và mới đây nhất là phim Lặng yên dưới vực sâu… Trưởng thành từ những vai diễn trong thập niên 90 của thế kỷ trước, người nghệ sĩ này đã đi qa những thăng trầm của nền điện ảnh Việt Nam, vì thế, mỗi khi kể chuyện về nghề, ông đều rưng rưng xúc động…

Từng đi làm bảo vệ khách sạn để nuôi gia đình...

Nhiều năm nay, mỗi khi muốn trò chuyện cùng NSND Bùi Bài Bình, khán giả thường ra quán cà phê của vợ chồng ông để trò chuyện và nhâm nhi ly cà phê do chính tay ông pha. Bùi Bài Bình bảo: “Nghề diễn viên bảo giàu thì khó lắm, thế hệ chúng tôi, đã sống và làm việc vì đam mê, vì thế, mỗi vai diễn là một niềm vui của mình”.

Trong buổi trò chuyện mới đây với PV, NSND Bùi Bài Bình cho biết những năm 1990, kinh tế gia đình ông rất khó khăn, cả hai vợ chồng đều là diễn viên (vợ NSND Bùi Bài Bình là NSƯT Ngọc Thu), phải xoay đủ nghề để sống, thậm chí ông còn đi làm bảo vệ cho một khách sạn ở khu vực quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.

“Vào thời gian này, hai vợ chồng đã tích góp mở một quán cà phê để lo kinh tế cho gia đình và nuôi các con ăn học. Đến nay, mọi thứ đã khá hơn rất nhiều, hai con trai giờ đã lớn, cháu lớn 35 tuổi làm về bên ngân hàng, cháu trai thứ hai đang học ở khoa Đạo diễn, trường đại học Sân khấu Điện ảnh...”, NSND Bùi Bài Bình chia sẻ.

Diễn viên Lặng yên dưới vực sâu tâm sự: “Lứa diễn viên cũ như tôi rất ít người sống được với nghề, vì thế, có người đã chuyển sang làm đạo diễn hoặc lĩnh vực khác để đảm bảo cuộc sống. Tôi là một trong những diễn viên may mắn vì thi thoảng cũng được đạo diễn phim truyền hình “để mắt” đến. Bùi Bài Bình từ trước đến nay hay bị “mang tiếng” là kén chọn vai diễn. Để nhận lời tham gia một bộ phim nào, trước hết tôi phải thích kịch bản đó, nếu vai không thích và không hợp, tôi cũng không nhận lời. Bởi, làm nghệ thuật phải có cảm xúc thì mới sáng tạo được.

Tôi quan niệm: Không có vai dài hay ngắn mà chỉ có vai hay hay dở... Cho đến bây giờ, tôi vẫn tự hào, mình đóng phim truyền hình nhiều, nhưng tôi là người học thuộc kịch bản phim, cho dù đó là bộ phim có kịch bản dài. Nhiều diễn viên trẻ bảo: Cháu không ngờ, chú 60 tuổi rồi mà vẫn thuộc vanh vách kịch bản như vậy. Tôi cho rằng, việc thuộc lời kịch bản cũng là một cách nghiêm túc với nghề”.

NSND Bùi Bài Bình cho hay: “Mới đây, tôi có vào vai Tráng A Dìn – một người đàn ông dân tộc Mông trong phim Lặng yên dưới vực sâu đang chiếu trên VTV. Làm phim về người vùng cao khó lắm, tôi vào vai một người buôn trâu – rất gia trưởng với vợ con. Cả đoàn làm phim đã phải mất 6 tháng “lăn lộn” trên vùng cao để sống cùng đồng bào và học cách diễn xuất như người vùng cao.

Thời gian đó ở Hà Giang đang vào mùa đông nên cả đoàn làm phim đã có những trải nghiệm vô cùng thú vị. Thời tiết chỉ khoảng 8 – 100C, nhưng diễn viên chỉ được mặc một bộ quần áo diễn, trợ lý đoàn phim phải đốt một đống lửa để sưởi, diễn viên phải dán miếng dán nóng để khỏi bị lạnh... Cả tôi và các diễn viên trong đoàn đều có những kỷ niệm rất đáng nhớ trong thời gian này”.

Ngày xưa đi đóng phim, không có cát - xê vẫn vui

NSND Bùi Bài Bình kể: “Vì là biên chế của hãng Phim truyện Việt Nam nên những năm 1990, tôi đi đóng phim nhưng chỉ nhận được lương cứng mà không có cát – xê như bây giờ, tuy nhiên anh em vẫn vui và hết lòng vì công việc. Thời đó, chả ai nghĩ gì cả, cứ có kịch bản hay là đi đóng phim thôi. Những bộ phim như Mùa ổi quay gần 1 năm mới xong và khi làm xong các phim ấy, anh em chúng tôi vẫn giữ tình cảm đến bây giờ”.

Kể về bộ phim Mùa ổi đã làm nên tên tuổi của mình, NSND Bùi Bài Bình cho hay, trong phim này, ông vào vai một người đàn ông tên Hoà hơi “khùng” nhưng lại rất hiền. Ông “khùng” ở chỗ là luôn cố gắng níu kéo, bảo vệ những giá trị tốt đẹp của một người Hà Nội gốc trong cơn bão đô thị hóa.

Dù đã là một người đàn ông 50 tuổi, nhưng ông Hoà vẫn rất hồn nhiên tin vào đời, vì thế giữa những ồn ào ngoài cuộc sống, ông trở thành “của hiếm”. NSND Bùi Bài Bình bảo, tính cách lành hiền của ông Hoà trong phim cũng khá giống ông, nên khi đóng phim ông đã dành sự đồng cảm với nhân vật.

Nói về những vai diễn ở thập niên 90, NSND Bùi Bài Bình cho biết: “Những năm 1990, tôi hay vào những vai như: Bộ đội, bác sĩ, sinh viên... trong các phim Thị trấn đêm trăng, Kén rể... rồi một số vai hơi “điên rồ” trong phim Mùa ổi, Hoa trạng nguyên... Tôi thấy rằng, những vai hiền hiền trong các phim thường hợp với tính cách của mình, nhưng đó không phải là những vai dễ dàng. Nó đòi hỏi tôi “diễn mà như không diễn” chứ không phải là việc chỉ “bê” cái mặt của mình lên là được”.

Trước câu hỏi, nhiều khán giả cho rằng, NSND Bùi Bài Bình thường có cách diễn tự nhiên, không phải “gồng” mình mới ra được nhân vật, điều đó có khó không? Diễn viên phim Chiều ngang qua phố cũ tâm sự: “Để có cách diễn “như không” đó, người diễn viên cần rất nhiều thứ, như: Phải thuộc lời kịch bản, phải có sáng tạo và kiên trì trong diễn xuất thì mới làm được. Đã có những bộ phim, chỉ 1 cảnh khóc thôi mà tôi đã phải khóc 5 lần, trước 2 máy quay phim... Với những cảnh này, diễn viên rất mệt, đòi hỏi phải thực sự bền bỉ trong nghệ thuật, gần 40 năm trong nghề diễn xuất, cái mà tôi còn giữ lại được là sự đam mê với nghề diễn”.

“Nhiều người hỏi tôi rằng, nhiều diễn viên gạo cội, có kinh nghiệm diễn xuất thường đi học làm đạo diễn, sao tôi không làm thế? Tôi thì nghĩ đơn giản lắm: Diễn xuất giỏi chưa chắc đã làm đạo diễn tài, vì thế tôi sẽ trung thành với nghề diễn viên. Rảnh thì đi gặp gỡ bạn bè, đọc sách, bận thì đi đóng phim thế có hay hơn không? Bởi, tôi đã yêu nghề diễn và sống đến tầm này rồi thì cũng không muốn chuyển nghề, cho dù nghề đó cũng liên quan đến phim ảnh” – NSND Bùi Bài Bình thẳng thắn.

Trước câu hỏi: Khăng khăng không muốn chuyển nghề vì đam mê diễn xuất, vậy NSND Bùi Bài Bình có kinh tế dư dả không? Ông cho biết: “Cũng phải nói thật rằng, vợ chồng tôi có thêm quán cà phê để kinh doanh và nó mang đến nguồn thu đảm bảo cuộc sống, chứ chỉ cát – xê nghề diễn không đủ sống. Nhưng... đã đa đoan thì phải chấp nhận nghề thôi. Trong những năm 1990, kinh tế khó khăn thế mà vợ chồng tôi vẫn không bỏ nghề, thì bây giờ, tôi cũng sẽ chẳng bỏ nghề vì bất cứ điều gì.

Cho đến giờ, tôi vẫn thấy biết ơn vợ của mình – NSƯT Ngọc Thu, bởi bao nhiêu năm nay, bà ấy đã tần tảo chăm sóc gia đình để tôi làm nghệ thuật. Ngọc Thu là diễn viên cùng lứa với NSND Minh Châu, NSƯT Thanh Quý, Diệu Thuần... nhưng bà ấy ít được tham gia phim truyền hình, nếu có vai thì cũng là những vai rất ngắn. Tuy nhiên, như các cụ nói “cá chuối đắm đuối vì con” - Ngọc Thu chưa bao giờ hờn trách chồng con, bà ấy vui vì có thể chăm lo cho tôi và các con đến tận hôm nay”.

Lạc Thành

Dẫn nguồn từ báo giấy Đời sống & Pháp luật tuần số 23