Nỗi lo bệnh thuỷ đậu và nguy cơ bùng phát dịch tay chân miệng

(ĐSPL) - Những ngày qua, khi dịch sởi tạm lắng, bệnh thủy đậu, chân tay miệng đang có nguy cơ bùng phát khiến người dân hoang mang, lo lắng. Trước nỗi lo các bệnh truyền nhiễm "vào mùa", các chuyên gia cho rằng, bài học từ vụ dịch sởi cho thấy, Bộ Y tế "phản ứng chậm" với  công tác phòng, chống dịch và sự mập mờ cung cấp thông tin.

Bài học xương máu

Sự việc ba trẻ em chết tức tưởi sau khi tiêm vắc-xin viêm gan B tại bệnh viện Đa khoa Hướng Hoá (Quảng Trị) hồi tháng 7/2013 cùng với sự mập mờ thông tin về nguyên nhân cái chết tại thời điểm xảy ra sự cố do "sốc phản vệ", "lỗi vắc-xin", "có chất lạ trong vắc-xin" là giọt nước tràn ly sau hàng loạt sự cố đã từng xảy ra khiến người dân mất lòng tin vào chất lượng vắc-xin, hoang mang không dám đưa con đi ngừa tiêm chủng.

Thực tế từ trước đến nay, đã có rất nhiều trường hợp, trẻ sơ sinh tử vong sau khi tiêm vắc-xin nhưng nguyên nhân chưa được đào sâu làm rõ, hoặc mập mờ trong cách xử lý, cung cấp của ngành y tế. "Tư lệnh" của ngành này đã từng nói rằng: "Lỗi vắc-xin, thì xử vắc-xin, lỗi cán bộ thì xử cán bộ..." làm cho người dân chẳng hiểu gì và quy trách nhiệm cho vắc-xin "có vấn đề". Thế là họ không cho con đi tiêm chủng nữa với giải thích là bảo vệ con?! Dư luận đặt câu hỏi, phải chăng đó cũng chính là nguyên do dẫn đến tình trạng người dân e ngại tiêm chủng ngừa sởi, thuỷ đậu, chân tay miệng thời gian vừa qua. Bởi, trên thực tế, theo công bố của Bộ Y tế, phần lớn số trẻ em tử vong trong dịch sởi đều do chưa tiêm phòng vắc-xin.

Chị Đoàn Thu Trang (đường Giải Phóng, Hoàng Mai, Hà Nội) cho hay: "Dịch sởi và các bệnh truyền nhiễm xảy ra thời gian qua khiến người dân hết sức hoang mang, lo lắng. Các bác sỹ khuyến cáo, cách phòng bệnh tốt nhất là tiêm phòng vắc-xin. Thế nhưng, sự cố tiêm vắc-xin ở Quảng Trị khiến chúng tôi lo ngại, lan sang các loại vắc-xin khác. Bản thân tôi cũng rất e ngại khi đưa con đi tiêm chủng. Thật sự, có thời điểm, cứ nghe nói, đưa con đi tiêm vắc-xin, mẹ chồng tôi cũng phản ứng rất  dữ dội, không đồng ý cho đi tiêm. Đợt dịch sởi vừa rồi, Hà Nội là "tâm sởi", nhiều trẻ tử vong nên tôi mới đưa con đi tiêm phòng".

Không chỉ riêng chị Trang, rất nhiều bà mẹ cùng có chung tâm lý e ngại về chất lượng vắc-xin, bởi tất cả những vụ việc liên quan đến vắc-xin chưa được ngành y tế công bố rõ ràng lỗi ra sao? Lỗi ở chỗ nào? Dù được các bác sỹ khuyến cáo phải tiêm chủng đầy đủ nhưng không ít bà mẹ vẫn "điếc không sợ súng" và đó chính là mầm mống của dịch bệnh.

"Cháy" vắc-xin ngừa chủng, Bộ Y tế nói không thiếu

Theo tìm hiểu của PV báo Đời sống và Pháp luật, trước nhu cầu tiêm chủng vắc-xin phối hợp sởi - quai bị - rubella (3 trong 1) tăng cao do lo ngại dịch sởi, tại nhiều cơ sở tiêm chủng dịch vụ trên địa bàn TP.Hà Nội những ngày qua đã xảy ra tình trạng khan hiếm vắc-xin. Một số bác sỹ cho biết, do lượng trẻ đến tiêm sởi dồn dập trong thời gian qua nên không đủ vắc-xin dịch vụ để tiêm. Nhiều nhân viên y tế đã khuyến cáo các bậc cha mẹ đưa trẻ đến phường tiêm phòng vắc-xin trong chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia.

Tại khoa Nhi bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cũng tiếp nhận nhiều trẻ đến khám thủy đậu. Nhiều bà mẹ phàn nàn, thấy có hiện tượng nhiều trẻ ở lớp bị thủy đậu, gia đình muốn đưa con đi tiêm phòng nhưng đến phòng tiêm nào cũng treo biển hết vắc-xin. Chị Nguyễn Thị Bích Ngọc (Khâm Thiên, Hà Nội) cho biết, khi thấy con xuất hiện nốt phỏng dạ đầu tiên, chị vội vàng cho con đi tiêm chủng dịch vụ nhưng tại đó bác sỹ thông báo hết vắc-xin thủy đậu và nói phải đợi ít ngày. 

Nhiều cơ sở tiêm chủng cũng cho biết, vắc-xin thủy đậu, cúm, vắc-xin phối hợp "5 trong 1" và "6 trong 1" hết sạch từ nhiều tháng qua. Chia sẻ với PV, một bác sỹ cho hay, thời điểm này đã rải rác ghi nhận các ca bệnh thủy đậu cũng là bệnh lây qua đường hô hấp. Nếu như không phòng bệnh tốt, trẻ mắc sởi đồng nhiễm với thủy đậu sẽ vô cùng nguy hiểm, điều trị cực kỳ khó khăn, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khoẻ, thậm chí là tính mạng của trẻ.

Cũng theo tìm hiểu của PV, từ ngày 25/4, TP. Đà Nẵng tổ chức tiêm vắc-xin sởi cho trẻ em mũi 1 và mũi 2. Theo trung tâm Y tế dự phòng TP. Đà Nẵng, hiện tại, vắc-xin đủ để đáp ứng nhu cầu. Tuy nhiên, các vắc-xin dịch vụ gồm thủy đậu; sốt, quai bị, rubella; Infanix Hexa (6 trong 1); Pentaxin - Pháp (5 trong 1) hết hàng. Đại diện Sở Y tế tỉnh Bình Định cho biết, khi có thông tin về diễn biến phức tạp của bệnh sởi, người dân ồ ạt đưa trẻ đi tiêm vắc-xin dịch vụ "3 trong 1" nên sau đó vắc-xin này hết. Việc này không ảnh hưởng đến công tác phòng chống sởi ở địa phương, bởi vắc-xin sởi miễn phí trong chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia vẫn được cung cấp đầy đủ. TP.HCM thì đã cạn sạch vắc-xin phòng bệnh sởi dịch vụ "3 trong 1".

Trước thông tin cho rằng, hết vắc-xin ở các điểm tiêm chủng, ngày 29/4, trao đổi với PV, PGS.TS Nguyễn Đăng Hiền - Giám đốc trung tâm Nghiên cứu sản xuất vắc-xin và sinh phẩm y tế (Bộ Y tế) khẳng định, không thiếu vắc-xin sởi. Hiện, Việt Nam đã sản xuất được vắc-xin theo công nghệ Nhật Bản với công suất tối đa 7,5 triệu liều/năm. Trong khi đó, năm 2013, cả nước mới chỉ sử dụng hết 2,7 triệu liều. Hiện, số vắc-xin được đưa về các địa phương sẽ bảo đảm tiêm đủ đến đầu tháng Năm và trung tâm sẽ cung ứng thêm để cam kết tất cả các phòng tiêm chủng không thiếu thuốc tiêm phòng sởi cho trẻ. Cũng theo ông Hiền, đối với một số vắc-xin phối hợp "6 trong 1", "5 trong 1", vắc-xin thủy đậu là những vắc-xin tiêm dịch vụ và không thuộc chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia, nên việc cung cấp là do các công ty tư nhân đảm nhiệm.

Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cho rằng, việc lập dự trù, đặt hàng của một số cơ sở tiêm chủng chưa kịp thời, dẫn đến việc thiếu vắc-xin cho nhu cầu tiêm chủng dịch vụ. Hiện sáu loại vắc-xin phòng bệnh đa giá (sởi, quai bị, rubella) được cấp đăng ký lưu hành tại Việt Nam vẫn còn hiệu lực. Hiện tượng "cháy" vắc-xin thủy đậu trên thị trường là có thật. Bởi vắc-xin thủy đậu không giống như 11 vắc-xin thuộc chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia như vắc-xin bại liệt, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi, viêm não..., hàng năm được Bộ Y tế chủ động dự trù theo kế hoạch và cung ứng miễn phí cho trẻ em trên toàn quốc, vắc-xin phòng bệnh thủy đậu là vắc-xin được cung cấp theo nhu cầu của thị trường.

“Đề toán khó”, bắt đầu giải từ đâu?

Đại diện Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, cùng với dịch sởi, dịch tay chân miệng, thủy đậu cũng đang bùng phát, có thể dẫn đến nguy cơ dịch chồng dịch. Tại buổi thăm và tặng cho bệnh nhi sởi đang điều trị ở bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM mới đây, Bộ trưởng bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nhận định: "Hiện nay, phần lớn số bệnh nhân nhập viện là những trường hợp mắc bệnh nặng có liên quan đến sởi, thời gian tới có thể vẫn tiếp tục ghi nhận những trường hợp tử vong liên quan đến sởi".

Thị sát các bệnh viện điều trị sởi ở TP.HCM, Bộ trưởng Bộ Y tế và các thành viên trong đoàn cho biết, dịch sởi nơi đây đã giảm. Tuy nhiên, nhiều loại bệnh truyền nhiễm khác lại đang "vào mùa".

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho rằng, đến thời điểm này, TP.HCM có hơn 1.500 ca mắc sởi, tuy nhiên, nơi đây chưa có ca tử vong, nhờ ưu thế thời tiết thuận lợi và điều trị tốt. Theo Bộ trưởng Tiến, để khống chế dịch sởi và hạn chế cả sốt xuất huyết cũng như tay chân miệng, cần tập trung tuyên truyền mạnh ở các bệnh viện và các điểm tiêm chủng. Tỉ lệ tiêm chủng chưa đạt 100\%, trong khi đợt này, dịch sởi đến chu kỳ dịch bệnh. Do đó, truyền thông rất quan trọng, qua báo chí người dân biết về nguy cơ mắc sởi mà tiêm vắc-xin. Sắp tới, các bệnh viện cũng phải tập trung tuyên truyền mạnh bởi bệnh tay chân miệng cũng nguy hiểm hơn cả sởi - Bộ trưởng Tiến nói.

Người đứng đầu ngành y tế cho rằng, ngoài việc lọc bệnh, phân tuyến và hạn chế lên tuyến trên, các bệnh viện tuyến Trung ương, tỉnh cũng thành lập đơn vị điều trị hai bệnh tay chân miệng và sốt xuất huyết. Bộ trưởng Tiến cho rằng, trước đây, nhiều đơn vị không chủ động cung cấp thông tin cho báo chí, thậm chí né tránh nên việc tuyên truyền chưa tới.

Theo nhận định của bộ Y tế, bệnh thủy đậu cũng đang gia tăng tại TP.HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An, Bình Dương. PGS.TS Bùi Vũ Huy, Trưởng khoa Nhi (bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) cho biết, bệnh nhân bị thủy đậu cũng xuất hiện rải rác. Hiện, thời tiết với độ ẩm vẫn còn khá cao, đây là điều kiện cho virus phát triển mạnh. Trước thông tin bệnh thủy đậu, chân tay miệng đang "vào mùa", dư luận quan ngại liệu có xảy ra tình trạng "chậm phản ứng" của Bộ Y tế và đi theo "vết xe đổ" của dịch sởi. Tuy nhiên, bác sỹ Huy khuyến cáo: "Người dân không nên hoang mang mà cần đưa con đi tiêm chủng đầy đủ".