Thận là cơ quan quan trọng bậc nhất của cơ thể, nhưng chính bữa sáng tưởng chừng vô hại lại có thể trở thành "kẻ thù thầm lặng" hủy hoại chức năng thận.
Thận là cơ quan lọc máu thầm lặng, có thể suy giảm chức năng đến 70-80% mà không hề có triệu chứng rõ ràng. Nhiều người lầm tưởng rằng chỉ cần uống nhiều nước và không nhịn tiểu, ít dùng bia rượu là đủ để bảo vệ thận. Tuy nhiên, chính những kiểu ăn sáng phổ biến và tưởng chừng vô hại dưới đây lại đang âm thầm tạo áp lực khủng khiếp, đẩy nhanh quá trình "tàn phá" cơ quan này.
Bỏ bữa sáng
Trong số các thói quen gây hại thận, bỏ bữa sáng là điều bác sĩ nhấn mạnh và lo ngại nhất. Nhiều người theo chế độ nhịn ăn gián đoạn hoặc đơn giản là quá bận rộn thường trì bữa sáng đến trưa. Khi bụng trống suốt buổi sáng, cơ thể dễ rơi vào trạng thái mất cân bằng glucose, thúc đẩy kháng insulin và dễ dẫn đến ăn bù quá mức.
Hệ quả là bạn dễ tăng cân, rối loạn đường huyết và huyết áp cao. Đây là ba yếu tố tạo áp lực lớn lên mạch máu thận. Ngược lại, một bữa sáng có tinh bột phức như yến mạch, kê, ngũ cốc nguyên cám kết hợp với trứng, và thêm trái cây giàu chất xơ sẽ giúp ổn định chuyển hóa và giảm bớt gánh nặng lọc cho thận.
Trong số các thói quen gây hại thận, bỏ bữa sáng là điều bác sĩ nhấn mạnh và lo ngại nhất.
Rau muối và trứng muối
Nhiều người nghĩ rằng nếu không thể nhịn ăn thì có thể chọn bữa sáng “nhanh - gọn - no” như rau muối, trứng muối hay bánh bột chiên ăn kèm cháo nóng. Tuy nhiên, đây lại là những món chứa hàm lượng natri cao bất thường. Chỉ một miếng rau muối nhỏ cũng có thể chứa hơn một phần ba lượng muối khuyến nghị cho cả ngày.
Khi nạp quá nhiều natri, thể tích máu tăng lên, buộc thận phải làm việc nhiều hơn để lọc. Lâu dần, điều này làm tăng huyết áp, gây tổn thương các tiểu động mạch và dẫn đến xơ cứng cầu thận.
Đồ chiên rán, dầu mỡ
Quẩy chiên, bánh rán, bánh tiêu hay các loại thức ăn nhanh chiên ngập dầu là món khoái khẩu, nhưng lại là gánh nặng lớn cho thận.
Thực phẩm giàu chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa đòi hỏi gan phải hoạt động quá mức để chuyển hóa lipid, dễ dẫn đến gan nhiễm mỡ. Tình trạng gan bị quá tải sẽ gây rối loạn chuyển hóa, tạo áp lực gián tiếp lên chức năng lọc máu của thận. Đặc biệt, nhiệt độ cao khi chiên rán có thể sản sinh ra các chất độc hại như acrylamide, làm tăng gánh nặng lọc thải và gây tổn hại nhu mô thận lâu dài.
Thực phẩm chế biến sẵn
Bác sĩ cũng cảnh báo thói quen ăn sáng với thực phẩm chế biến sẵn. Các món ăn liền tưởng như nhanh gọn nhưng lại chứa lượng muối và chất bảo quản cao. Natri dư thừa khiến huyết áp tăng và làm tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận. Vì vậy, bác sĩ khuyên người dân nên lựa chọn các món ăn tự nấu và hạn chế ăn kèm thực phẩm lên men hoặc dưa chua để tránh nguy cơ tổn thương thận.
Bên cạnh đó, thịt chế biến sẵn như thịt xông khói, xúc xích hay giăm bông đều chứa nhiều muối, nitrat và phosphate. Những chất này gây rối loạn điện giải, tăng huyết áp và tạo áp lực lên thận ngay sau khi thức dậy. Người thích ăn protein buổi sáng có thể chuyển sang trứng luộc, các loại hạt hoặc đậu để giảm bớt gánh nặng chuyển hóa.
Thịt chế biến sẵn như thịt xông khói, xúc xích hay giăm bông đều chứa nhiều muối, nitrat và phosphate.
Các món nhiều đường, nhất là bánh ngọt đóng gói
Bánh ngọt, bánh kem, bánh mì sandwich với mứt, hoặc nước ép trái cây đóng hộp là cách khởi đầu ngày mới đầy "ngọt ngào" nhưng cũng đầy rủi ro.
Việc tiêu thụ đường tinh luyện (đặc biệt là Fructose) quá mức vào buổi sáng gây tăng đường huyết đột ngột. Thận phải làm việc liên tục để tái hấp thụ và đào thải lượng đường dư thừa này. Thói quen này dẫn đến tình trạng kháng insulin, thúc đẩy bệnh tiểu đường (nguyên nhân hàng đầu gây suy thận) và trực tiếp gây quá tải, làm xơ hóa và suy giảm khả năng lọc của cầu thận.
Ăn đồ thừa để lâu
Một thói quen ít được để ý là ăn đồ thừa đã hâm nóng nhiều lần.
Một thói quen ít được để ý là ăn đồ thừa đã hâm nóng nhiều lần. Buổi sáng vội, nhiều người chọn hâm lại cơm và thức ăn từ hôm trước. Không chỉ giảm ngon miệng, thức ăn để lâu, nhất là rau lá xanh - có thể tăng nồng độ nitrit lên gấp 2-3 lần sau 12 giờ, thậm chí vượt mức an toàn. Nạp nitrit kéo dài gây tổn thương cầu thận và ống thận, phá hủy cấu trúc nephron.
Ngoài ra, việc đun nóng nhiều lần hộp đựng bằng nhôm hoặc thép kém chất lượng có thể giải phóng kim loại nặng. Chúng tích tụ dần trong cơ thể và làm tăng nguy cơ nhiễm độc thận.
Uống cà phê, trà sữa, trà thay bữa sáng
Theo Healthline, một ly cà phê buổi sáng có thể giúp bạn tỉnh táo, nhưng với thận, thói quen uống cà phê hoặc trà khi bụng hoàn toàn trống rỗng lại không thật sự lý tưởng.
Cà phê là chất lợi tiểu tự nhiên, khiến cơ thể bài tiết nước nhanh hơn, trong khi thận vừa trải qua nhiều giờ không được cung cấp đủ chất lỏng. Nếu bạn uống cà phê mà không ăn gì trước đó, cơ thể dễ rơi vào tình trạng mất nước nhẹ, khiến nước tiểu cô đặc và thận phải nỗ lực nhiều hơn để cân bằng dịch - điện giải.
Bác sĩ cho biết việc uống nhiều cà phê hoặc trà vào buổi sáng cũng có thể làm tăng nhịp tim, tăng huyết áp tạm thời. Cả hai đều khiến các mạch máu trong thận phải chịu áp lực lớn hơn. Những người có nguy cơ sỏi thận cũng cần lưu ý, bởi cà phê có thể làm tăng thải canxi trong nước tiểu, từ đó làm tăng khả năng tạo sỏi nếu không uống đủ nước bù lại.
