Chuyên gia kêu gọi chiến dịch truy quét mạnh thuốc lá điện tử như chống rượu bia

Chiều 1/12, Cục Báo chí, Bộ Văn hóa thể thao và Du lịch phối hợp tổ chức hội thảo cung cấp thông tin về việc tăng cường thực thi Nghị quyết của Quốc hội liên quan đến lệnh cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Bà Angela Pratt, đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam, cho biết thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng có những rủi ro sức khỏe có thể nghiêm trọng. Ngoài những tác động lâu dài (bao gồm ung thư, bệnh tim và phổi, tiêu thụ nicotine), ở trẻ em và thanh thiếu niên các sản phẩm này có tác động đặc biệt có hại đến sự phát triển não bộ, gây hậu quả lâu dài như rối loạn học tập và rối loạn dạng lo âu.

WHO đánh giá việc Việt Nam cấm toàn diện thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng theo Nghị quyết 173/2024/QH15 là “cột mốc quan trọng” đối với sức khỏe cộng đồng toàn cầu. Bà Pratt dẫn chứng: “Tại Bệnh viện Bạch Mai, số ca cấp cứu liên quan đến các sản phẩm này đã giảm 70% kể từ khi có lệnh cấm".

Liên quan đề xuất cho phép sản xuất thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng để xuất khẩu trong dự án Luật Đầu tư (sửa đổi), WHO cho rằng lệnh cấm phải được thể hiện đầy đủ trong luật, đưa các sản phẩm này vào nhóm ngành nghề bị cấm, không có ngoại lệ.

Đại diện Bộ Y tế, ông Vũ Trung Hiếu (Vụ Pháp chế), cho biết Nghị quyết 173/2024/QH15 được Quốc hội thông qua ngày 30/11/2024 đã quy định cấm toàn diện các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ ngày 1/1/2025. Tuy nhiên, hiện Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá vẫn chưa có định nghĩa cụ thể về các sản phẩm này, gây khó cho cơ quan chức năng khi xử lý vi phạm.

Ông Hiếu nhấn mạnh, pháp luật hiện hành đã có quy định xử phạt hành chính và hình sự với hành vi sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng; song các bộ, ngành cần tiếp tục rà soát, bổ sung vào Luật Đầu tư (sửa đổi), Luật Quản lý thị trường và các nghị định liên quan để đồng bộ hóa quy định cấm.

Từ góc độ chuyên môn, TS. Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai dẫn phân tích từ 6.619 nghiên cứu quốc tế cho thấy hút thuốc lá điện tử làm tăng đáng kể khả năng trẻ em và vị thành niên chuyển sang hút thuốc lá thông thường. Đặc biệt, các hóa chất trong hơi thuốc điện tử rất đa dạng, có thể gây ra những loại bệnh và ngộ độc “mới nổi” mà y học chưa từng biết đến, thậm chí không thể dự đoán.

Từ thực tiễn điều trị, ông Nguyên đề xuất: “Cần ngay lập tức cấm lưu hành thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các loại thuốc lá mới khác ở Việt Nam".

Đại diện WHO tại Việt Nam, BS. Nguyễn Tuấn Lâm, tiếp tục khuyến nghị cần đưa quy định cấm vào Luật Đầu tư (sửa đổi) mà không có ngoại lệ; ban hành nghị định quy định rõ định nghĩa sản phẩm, mức xử phạt khi sử dụng hoặc chứa chấp; đồng thời tập trung ngăn chặn nguồn cung, xử lý nhập lậu, buôn bán và quảng cáo trái phép. WHO đề nghị Việt Nam triển khai chiến dịch kiểm soát mạnh mẽ, thường xuyên, tương tự chiến dịch đội mũ bảo hiểm hay cấm uống rượu bia khi lái xe.