Nhà trái phép được nộp phạt: Bộ Xây dựng “nới luật” là có lý do

Ông Nguyễn Văn Đực, Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, Phó giám đốc công ty địa ốc Đất Lành đã khẳng định như vậy khi đánh giá về quy định mới của Bộ xây dựng.

Theo đó, Bộ Xây dựng vừa ban hành thông tư 02 hướng dẫn nghị định 121 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng (có hiệu lực từ ngày 30-11-2013). Một trong những nội dung mới của thông tư này là quy định về cách tính giá trị phần xây dựng sai phép, không phép làm cơ sở để tính số tiền phạt mà chủ đầu tư công trình phải nộp cho Nhà nước.

Nhưng bên cạnh đó, Bộ Xây dựng cũng lưu ý chỉ áp dụng hình thức đóng tiền phạt để tồn tại phần nhà trái phép đối với trường hợp công trình vi phạm được phát hiện khi công trình đã hoàn thành, đưa vào sử dụng hoặc khi hành vi vi phạm đã kết thúc.

Theo ông Nguyễn Văn Đực, Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, Phó giám đốc công ty địa ốc Đất Lành, thì không phải vô lý mà Bộ xây dựng lại ra văn bản “nới luật” cho người dân và doanh nghiệp được “dễ thở” hơn.

“Có lẽ chính Bộ xây dựng cũng nhận thấy rằng các thủ tục cấp phép có quá nhiều nhiêu khê, gây không ít khó khăn cho người dân và doanh nghiệp. Còn nhớ trước đây, trong diễn đàn Quốc hội, chính Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng cũng phải thừa điều này và hứa sẽ giảm tối đa thủ tục cấp phép xây dựng. Có lẽ chính vì vậy mà quy định này được ban hành, nhằm giảm các thủ tục nhiêu khê trong việc cấp phép xây dựng” – lãnh đạo công ty địa ốc Đất Lành nhận định.

Ông Đực cũng đánh giá: “So với những nhiêu khê, phiền hà mất công xin giấy phép chuyển đổi, làm lại hồ sơ, thời gian chờ đợi thì chi phí nộp phạt để được làm sai nhiều khi còn rẻ hơn.”

Trao đổi về vấn đề này, TS. Phạm Sỹ Liêm - Phó Tổng hội Xây dựng Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Xây dựng cho biết, ông không đồng tình với quan điểm cho phép được nộp phạt để các công trình xây dựng trái phép được tồn tại. “Nếu phạt cho cái sai tồn tại thì luật để làm gì?” – ông Liêm đặt câu hỏi.

Theo nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Xây dựng thì quy định này được đưa ra trong hoàn cảnh bất lực thi hành pháp luật. Và không thể để tất cả các trường hợp xây dựng trái phép đều được nộp phạt, vì nếu như thế sẽ dễ dẫn đến “nhờn luật”. “Phải xét trong từng trường hợp cụ thể, trường hợp nào cho phép nộp phạt để tồn tại, trường hợp nào có thể tịch thu xung công ích hoặc nếu không đáng thì nên phá. Chứ như hiện nay, sai phạm phổ biến nhất trong xây dựng thường là đội tầng, lên tầng trái phép, tôi nghĩ với loại sai phạm này thì có thể “chặt ngọn” đi, dỡ bỏ tầng vừa lên trái phép chứ có khó khăn gì đâu. Còn nếu cứ hễ vi phạm là lại được nộp phạt để tồn tại thì luật chẳng có giá trị gì, cũng chẳng răn đe được ai cả” – ông Liêm cho biết.

Đồng tình với ông Liêm, nhiều kiến trúc sư cũng cho rằng, nếu cho phép nộp phạt để các công trình trái phép được tồn tại thì sẽ không đủ sức răn đe, nhiều người sẽ cố tình bất chấp để sai luật, vì họ sẵn sàng “được” nộp phạt.

Bên cạnh đó, cũng xuất hiện rất nhiều ý kiến đề xuất, rằng nếu áp dụng hình thức cho nộp tiền phạt, thì phải nâng mức tiền phạt lên cao gấp nhiều lần giá trị của phần xây dựng trái phép, lúc ấy may ra người dân và doanh nghiệp mới “đắn đo”, cân nhắc trước khi xây dựng, bởi họ bắt buộc phải đứng trước 2 lựa chọn: hoặc là xây dựng đúng quy định, hoặc là xây dựng trái phép và phải chịu một mức phạt lớn hơn so với giá trị của phần trái phép sắp được xây dựng.

“Chỉ khi nào người dân hoặc doanh nghiệp không thể đóng nổi mức phạt vì quá cao thì khi ấy mới không còn những công trình xây dựng trái phép” – một kiến trúc sư hiến kế.