Nhà báo và luật sư: Đồng hành vì công lý

(ĐSPL) - Trong một xã hội dân chủ, văn minh, đồng hành cùng các luật sư là những ngòi bút của các nhà báo để cùng nhau bảo vệ công lý. Luật sư Đặng Văn Cường - Văn phòng luật sư Chính Pháp - Đoàn luật sư TP Hà Nội chia sẻ một câu chuyện như thế.

Với mỗi luật sư, quyết định tham gia vào một vụ án là bước chân vào một cuộc đấu tranh vì công lý, nhất là những vụ án oan sai. Đã tham gia nhiều vụ án có dấu hiệu oan sai, nhưng đối với trường hợp Bùi Mạnh G, luật sư có nhiều ấn tượng và cũng nhiều trăn trở nhất. Ấn tượng bởi bản lĩnh của một người đàn ông nhỏ bé chất phác quyết minh oan cho bản thân. Trăn trở bởi hồ sơ vụ án quá phức tạp, số lượng người liên quan nhiều và phân tán, làm cách nào sớm thu thập được nhiều chứng cứ, hoàn thiện hồ sơ minh oan cho thân chủ.

Đầu tiên phải nhắc đến cơ duyên luật sư tham gia vụ án này. Đó là 1 buổi chiều nghỉ lễ, khi luật sư đang sắp xếp lại kế hoạch công việc thì nhận được một cuộc điện thoại. Gọi đến là nhà báo Đỗ Hoàng - Báo Tiền Phong. Anh trao đổi rằng đang tham gia một vụ án có nhiều dấu hiệu oan sai. Đối với vụ án này, anh đã theo dõi và tìm hiểu nhiều tháng nay, nhận thấy nhiều tình tiết, nội dung chưa được làm sáng tỏ. Mặc dù rất tâm huyết và mong muốn giúp đỡ người bị oan – anh Bùi Mạnh G nhưng với tư cách một nhà báo, anh chỉ có chức năng phản ánh, điều này không mang lại hiệu quả cao. Do đó anh Hoàng rất mong muốn luật sư tham gia vụ án, cùng nhau phối hợp tìm công lý, lẽ phải.

Câu chuyện về người bị oan sai bắt đầu từ năm 2011, Bùi Mạnh G từ huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội đến phường Hải Hòa, thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh tập hợp một nhóm người do G làm quản lý cùng nhau thuê một ngôi nhà trọ để ăn ở, sinh hoạt và làm nghề bốc vác hàng hóa thuê ở khu vực bờ sông biên giới. Vào rạng sáng ngày 16/12/2012, sau khi nhận việc cùng một quản lý nhóm bốc vác khác và bố trí cho anh em hai nhóm đi bốc vác hàng, G cùng người quản lý kia và mấy người khác đi ăn đêm thì có một vụ cướp tài sản trên đò của một người Trung Quốc đậu bờ sông biên giới phía Việt Nam khu vực đồi Cổ Ngỗng gần vị trí hai nhóm cửu vạn đi bốc hàng.

Sau khi vụ việc xảy ra, mọi người của các tổ bốc vác được báo không có hàng để bốc nên ra về. Hai nhóm cửu vạn đi về theo hai hướng khác nhau. Bất ngờ, trên đường trở về khu nhà trọ, có 5 trong số 10 người bốc vác thuộc nhóm của G đã bị lực lượng biên phòng thuộc Đồn Biên phòng Hải Hòa giữ lại, mời về đồn làm việc mà không rõ lý do. Sau khi nhận được tin các anh em trong nhóm mình bị bắt giữ, G đã cùng bạn ra Đồn biên phòng xin bảo lãnh cho anh em về nhưng không được nên G đã bảo anh em cửu vạn cứ về đồn làm việc hỗ trợ cán bộ. Sau đó, G cùng mọi người viết đơn làm chứng gửi Đồn biên phòng Hải Hòa để xin cho những người trong nhóm về nhưng không được.

Ngày 17/12/2012 G tiếp tục bị gọi lên Đồn biên phòng Hải Hòa làm việc và bất ngờ bị bắt giữ tại đây. Sau đó, hồ sơ vụ án được chuyển lên Công an thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, theo đó, G cùng 05 người bị bắt nêu trên bị khởi tố về tội “cướp tài sản”. Do tình tiết vụ án phức tạp, những người bị bắt giam đều thay đổi lời khai liên tục, đến năm 2014 G mới được thay đổi biện pháp ngăn chặn, được tại ngoại. Tuy nhiên niềm vui chỉ mới kéo dài hơn 1 năm, thì đến tháng 6/2015 công an TP Móng Cái có quyết định phục hồi điều tra vụ án, điều tra bị can, G lại bị tam giam để phục vụ điều tra. Phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án nhanh chóng diễn ra sau 5 tháng và G bị xử phạt 7 năm tù giam. Gia đình chìm trong đau thương, oan ức. G một mực kháng cáo kêu oan. Tháng 4/2016 TAND tỉnh QN xét xử phúc thẩm vụ án, tuyên hủy án sơ thẩm, trả hồ sơ về VKSND Móng Cái điều tra lại

Trong quãng thời gian hành nghề, luật sư đã tham gia nhiều vụ án oan sai. Để những vụ án này đạt kết quả thường mất rất nhiều thời gian. Bên cạnh đó kết quả vụ án cũng phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Ngoài bản lĩnh, năng lực của luật sư, sự động viên trợ giúp của gia đình, bạn bè thì bản thân người bị oan sai cũng phải có bản lĩnh chiến đấu vì sự thật đến cùng. Đã có nhiều trường hợp, người bị oan theo vụ án rất lâu, tới khi sắp có kết quả lại nản lòng, muốn dừng lại, dần mất niềm tin vào công lý.

Thông thường những vụ án oan sai cũng cần thu thập rất nhiều chứng cứ, tài liệu phục vụ quá trình minh oan. Vụ án nhà báo Đỗ Hoàng đang tham gia ở trên gặp rất nhiều khó khăn trong việc thu thập chứng cứ. Hầu hết các đối tượng liên quan đến vụ án đều có địa chỉ không rõ ràng, cách thức liên lạc khó khăn, cư trú hoặc bị giam ở những địa điểm xa lại phân tán, muốn thu thập chứng cứ phải lặn lội tìm kiếm họ, tìm kiếm được thì phải thuyết phục những người đó đứng ra nói lên sự thật. Tâm lý của họ luôn e ngại, dè dặt, không muốn “dính” đến pháp luật, do đó việc thu thập chứng cứ tài liệu gặp nhiều trở ngại.

Dù nhận thấy nhiều khó khăn nhưng luật sư xác định việc minh oan cho một người vô tội là quan trọng hơn hết, nếu nhận thấy cá nhân đó có dấu hiệu bị oan sai mà không tham gia sẽ mang nhiều áy náy, lương tâm nghề nghiệp của luật sư, cảm xúc đối với một vụ án oan không cho phép luật sư chùn bước, “ngại khó ngại khổ”. Sau khi cân nhắc, luật sư đã đồng ý tham gia vụ án cùng nhà báo Đỗ Hoàng, “dấn thân” vào một cuộc chiến bảo vệ công lý. Luật sư đã bàn bạc trao đổi và quyết định mời thêm 2 luật sư Nguyễn Công Thành và Huỳnh Mỹ Long của văn phòng luật sư Chính Pháp tham gia vụ án.

Sau 3,4 tháng liên tục trên những chặng đường xa đến nhiều địa bàn khác nhau tìm kiếm chứng cứ, liên tục có những văn bản kiến nghị kêu oan thì kết quả đạt được đã bước đầu khởi sắc, đưa lại hy vọng về một kết quả tốt nhất cho Bùi Mạnh G. Sau khi các cơ quan giải quyết vụ án xem xét, nhận thấy vụ án có dấu hiệu oan sai nên đã tiến hành thay đổi biện pháp ngăn chặn cho Bùi Mạnh G, G đã được tại ngoại trước khi tết đến xuân về. Hiện tại các cơ quan giải quyết cũng đang xem xét đình chỉ vụ án.

Tết đã tới gần, kết quả ban đầu trên con đường minh oan cho Bùi Mạnh G. đã mang lại niềm vui nho nhỏ, khích lệ tinh thần các luật sư và nhà báo trên con đường đấu tranh đòi lại công lý cho những người bị oan sai. Hiện tại văn phòng luật sư Chính Pháp vẫn còn nhiều vụ án có dấu hiệu oan sai nhưng để thành công đòi hỏi các luật sư ngoài kiến thức kinh nghiệm nghề nghiệp còn phải có lòng tâm huyết yêu nghề và bản lĩnh không ngại khó khăn. Mong rằng những vụ án oan sai không còn nhiều nữa và những luật sư đồng nghiệp sẽ có nhiều thành công hơn trên con đường đi tìm công lý. Kết thúc năm 2016 với những vụ án đã và sắp đình chỉ là niềm hân hoan và món quà vô giá tặng các luật sư dịp xuân mới.

Luật sư Đặng Văn Cường