Gan là cơ quan nội tạng có kích thước lớn trong cơ thể. Đây là bộ phận thiết yếu, đảm nhận chức năng lọc thải độc tố và duy trì sự ổn định của toàn bộ cơ thể. Khi hoạt động của gan suy giảm, hàng loạt biểu hiện bất thường có thể xuất hiện.
Theo chuyên trang y tế WebMD, đây là những tín hiệu cảnh báo gan đang bị tổn thương, từ rối loạn chức năng mức độ nhẹ cho đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn.
Trong quan niệm Đông y, khi gan vận hành quá mức hoặc mất cân bằng, cơ thể sẽ tích tụ “nhiệt”, từ đó sinh ra hiện tượng được gọi là nóng gan. Trên thực tế, đây là cách dân gian mô tả tình trạng gan bị quá tải, chức năng giải độc suy giảm. Khi đó, gan có thể đang chịu tổn thương hoặc rối loạn, dẫn đến nhiều biểu hiện bất thường ở da và cơ thể.
Ngứa da
Ảnh minh hoạ.
Theo Tạp chí Tri Thức, ngứa da có thể là một trong những dấu hiệu âm thầm của bệnh gan. Điểm đặc biệt là người bệnh thường không có phát ban hay tổn thương nào trên bề mặt da nhưng cảm giác ngứa lại xuất hiện liên tục và dai dẳng.
Thông tin trên Heathline, đây là kết quả của nhiều yếu tố tác động cùng lúc. Khi gan bị tổn thương, muối mật có thể tích tụ dưới da và kích thích cảm giác ngứa, dù không phải ai có nồng độ muối mật cao cũng gặp tình trạng này. Bên cạnh đó, sự thay đổi của histamine và serotonin trong cơ thể khi bệnh gan cũng ảnh hưởng đến cách con người cảm nhận cơn ngứa.
Nổi mụn
Gan được ví như “nhà máy lọc” của cơ thể, âm thầm tiếp nhận và xử lý mọi độc tố, đồng thời điều hòa các hoạt động chuyển hóa để duy trì sự ổn định bên trong. Khi chức năng này suy yếu hoặc bị quá tải, độc tố và các sản phẩm chuyển hóa không còn được loại bỏ hiệu quả mà bắt đầu tích tụ trong máu.
Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng mà còn biểu hiện ra bên ngoài, đặc biệt là trên da. Làn da vốn nhạy cảm dễ bị kích thích, trở nên khô, ngứa, nổi mụn hoặc xuất hiện mẩn đỏ dai dẳng. Ở một số người, những thay đổi này còn đi kèm với cảm giác nóng rát, sần sùi hoặc tái đi tái lại nhiều lần, gây khó chịu và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.
Sưng mắt cá chân
Theo Times of India, khi gan hoạt động không bình thường, áp lực sẽ dồn lại trong các tĩnh mạch của gan, làm cản trở dòng máu lưu thông. Hệ quả là thận không thể đào thải lượng muối dư thừa ra ngoài. Sự tích tụ này khiến cơ thể bị giữ nước, gây sưng phù, trong đó có cả tình trạng giãn tĩnh mạch ở bàn chân và mắt cá. Đây là dấu hiệu cần được chú ý vì nó phản ánh gan đã bị tổn thương đáng kể.
Phân và nước tiểu đổi màu
Thông thường, phân có màu nâu do sắc tố mật (chủ yếu là stercobilin) được gan sản xuất và bài tiết qua đường mật. Khi gan suy giảm chức năng tạo mật hoặc đường mật bị tắc nghẽn, lượng sắc tố này giảm khiến phân trở nên nhạt màu, đôi khi giống đất sét. Tình trạng này thường đi kèm vàng da. Nguyên nhân là bilirubin không được đào thải qua mật mà tích tụ trong máu, dẫn đến da vàng và nước tiểu sẫm màu bất thường
Dễ bầm tím hoặc chảy máu
Ảnh minh hoạ.
Khi gan hoạt động kém, cơ thể dễ xuất hiện vết bầm dù chỉ va chạm nhẹ. Ngay cả những vết thương nhỏ cũng có thể chảy máu lâu và khó cầm. Ở giai đoạn nặng, người bệnh không chỉ đối mặt với nguy cơ chảy máu nghiêm trọng mà còn dễ hình thành cục máu đông, gây thêm nhiều rủi ro cho sức khỏe.
Tổ chức Gan Mỹ lý giải khi gan bị bệnh, cơ quan này không còn sản xuất đủ lượng protein cần thiết để giúp máu đông lại, khiến bạn dễ xuất hiện vết bầm hơn bình thường. Trong một số trường hợp, việc dùng thuốc cũng có thể là nguyên nhân khiến da dễ bầm tím.
Để giảm khó chịu, bạn có thể chườm lạnh lên vùng bầm bằng túi đá sạch trong khoảng 20 phút. Thông thường, bầm tím không phải là vấn đề nghiêm trọng. Tuy vậy, nếu bạn nhận thấy cơ thể xuất hiện nhiều vết bầm bất thường, nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tìm nguyên nhân.
Dân Trí dẫn lời Tiến sĩ Saurabh Sethi, một bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa được đào tạo tại Harvard và Stanford, gần đây đã chia sẻ về mười loại đồ uống hàng ngày ảnh hưởng đến sức khỏe gan.
Từ nước uống cho đến nước ép trái cây chứa nhiều đường, ông đã đánh giá từng loại đồ uống theo thang điểm từ 1 đến 10 dựa trên khả năng giúp ích hoặc gây hại cho gan.
Dưới đây ông tiết lộ 3 loại đồ uống hàng đầu giúp tăng cường sức khỏe gan:
Nước
Theo Times of India, một trong những điều tốt nhất bạn có thể làm cho gan là duy trì cân nặng khỏe mạnh. Bạn hãy tập thói quen uống nước thay vì đồ uống có đường như soda hoặc đồ uống thể thao. Những đồ uống này có rất nhiều calo. Vì thế, tốt nhất là bạn nên chọn nước lọc. Uống nhiều nước hơn cũng có thể giúp bạn tránh mất nước và cho phép gan hoạt động tốt hơn.
Nước được TS Sethi chấm 10/10 điểm và đứng đầu danh sách các loại đồ uống tốt cho sức khỏe gan. Nước là chất giải độc tối ưu, hỗ trợ gan lọc chất thải và đảm bảo chức năng tế bào khỏe mạnh.
Cà phê đen
Vị trí thứ 2 là cà phê đen. Loại đồ uống này có liên quan đến việc giảm mức độ enzyme gan và giảm viêm. Cà phê đã được chứng minh giúp giảm nguy cơ mắc bệnh gan, xơ gan khi bạn uống cà phê đen không thêm đường hay kem.
Các nghiên cứu cho thấy uống hai đến ba tách cà phê mỗi ngày có thể giúp bảo vệ gan khỏi bị tổn thương do quá nhiều rượu hoặc chế độ ăn uống không lành mạnh. Một số nghiên cứu cho thấy nó có thể làm giảm nguy cơ ung thư gan.
Tương tự theo Medical News Today, cà phê là một trong những đồ uống tốt nhất bạn có thể uống để tăng cường sức khỏe gan.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng uống cà phê bảo vệ gan. Ví dụ, các nghiên cứu trong một đánh giá nghiên cứu năm 2016 đã chỉ ra rằng uống cà phê giúp giảm nguy cơ xơ gan hoặc tổn thương gan vĩnh viễn ở những người mắc bệnh gan mạn tính.
Uống cà phê cũng có thể giúp giảm nguy cơ phát triển một loại ung thư gan phổ biến.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng nó thậm chí còn liên quan đến nguy cơ tử vong thấp hơn ở những người mắc bệnh gan mạn tính. Những lợi ích lớn nhất được thấy ở những người uống ít nhất 3 tách cà phê mỗi ngày.
Nước ép rau củ không đường
Vị trí thứ 3 là nước ép rau củ không đường, được chấm 8/10 điểm. Loại đồ uống này ít đường, giàu vitamin và khoáng chất hỗ trợ sức khỏe gan.
Chẳng hạn, nước ép củ dền là một chất giải độc mạnh mẽ hỗ trợ sức khỏe gan bằng cách giúp loại bỏ độc tố và cải thiện chức năng gan. Củ dền rất giàu betaine, một hợp chất giúp bảo vệ tế bào gan khỏi bị hư hại và thúc đẩy quá trình tái tạo mô gan.
Uống nước ép củ dền thường xuyên có thể giúp giảm viêm, cải thiện các xét nghiệm chức năng gan và hỗ trợ sức khỏe gan tổng thể.
Beta-carotene, một chất chống oxy hóa mạnh giúp giảm căng thẳng oxy hóa và viêm ở gan, có nhiều trong nước ép cà rốt. Ngoài ra, bằng cách khuyến khích giải độc và tăng cường tổng hợp mật, các vitamin A, C và K có trong nước ép cà rốt giúp tăng cường chức năng gan.
Nước ép cà rốt là một sự bổ sung tuyệt vời cho đồ uống mùa hè của bạn vì nó có thể giúp ngăn ngừa nhiều bệnh về gan và duy trì chức năng gan khi tiêu thụ thường xuyên.
Ngoài tác dụng làm mát và dưỡng ẩm, nước bạc hà dưa chuột còn có tác dụng làm sạch. Dưa chuột và bạc hà phối hợp với nhau để hỗ trợ các hoạt động giải độc tự nhiên của gan bằng cách loại bỏ độc tố khỏi cơ thể.
Hơn nữa, chất chống oxy hóa trong bạc hà có thể giúp cải thiện chức năng gan, khiến loại đồ uống tự làm này trở thành một lựa chọn sảng khoái và lành mạnh cho sức khỏe nói chung, đặc biệt là vào mùa hè.
Ở đầu đối diện của danh sách là các loại đồ uống trái cây nhiều đường, chất bảo quản, trà có đường. Lý do, chúng chứa nhiều đường và không có chất xơ, các thành phần giúp tạo ra bệnh gan nhiễm mỡ và kháng insulin.
Theo Health, tiêu thụ quá nhiều đường, đặc biệt là ở dạng fructose, có thể gây hại cho gan và dẫn đến tích tụ mỡ trong gan. Lượng đường fructose cao có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ.
Các nghiên cứu cho thấy những người tiêu thụ đồ uống có đường, như soda, hàng ngày có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ cao hơn 50% so với những người không tiêu thụ đồ uống có đường.