Mỹ và Triều Tiên có thể bắt đầu đối thoại thay vì chiến tranh

Nếu Triều Tiên thực sự đã “hoàn thành” chương trình vũ khí chiến lược và Tổng thống Mỹ xác nhận lời đề nghị đối thoại hòa bình thì đàm phán Mỹ - Triều có thể diễn ra.

Ông Tillerson muốn đối thoại, còn ông Kim và Trump thì sao?

Chỉ 2 tuần sau khi Lãnh đạo Triều Tiên Kim Jon-un tuyên bố rằng cuộc thử nghiệm tên lửa mới nhất của Triều Tiên đã đánh dấu việc nước này hoàn thành chương trình vũ khí hạt nhân, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson cho biết nước Mỹ sẵn sàng đối thoại với Triều Tiên mà không cần điều kiện tiên quyết nào theo thông lệ của Mỹ.

“Chúng tôi sẵn sàng đối thoại bất cứ khi nào Triều Tiên muốn đối thoại”, Tillerson nói tại Hội đồng Đại Tây Dương ở Washington vào hôm 12/12. “Chúng tôi sẵn sàng cho cuộc gặp đầu tiên với Triều Tiên mà không cần điều kiện tiên quyết”.

Các nhà quan sát của Triều Tiên đã đưa ra giả định rằng, ông Kim có thể chuẩn bị để tiến hành các cuộc đàm phán thực chất đối với Mỹ khi mà ông đã hoàn thành chương trình vũ khí chiến lược của Triều Tiên. Vụ phóng tên lửa Hwasong-15 đạt độ cao 4.475km ngày 27/11 cho thấy, Bình Nhưỡng có khả năng tấn công bất kỳ phần lãnh thổ lục địa nào của nước Mỹ. Theo truyền thông Triều Tiên, ông Kim tuyên bố nước này cuối cùng cũng đã “hiện thực hóa sự nghiệp lịch sử vĩ đại là hoàn thành sức mạnh hạt nhân của đất nước”.

Trong khi một số nhà phân tích nhận định rằng vũ khí chiến lược của Triều Tiên vẫn cần phải thử nghiệm của bệ phóng đầu vào của tên lửa, các hệ thống mục tiêu và thậm chí có thể là thử nghiệm hạt nhân ở tầng khí quyển chứ không chỉ ở trên mặt đất. Theo một số chuyên gia, tuyên bố hoàn thành chương trình hạt nhân của ông Kim ít ra cũng là tín hiệu đối với Mỹ.

Theo quan sát viên Go Myong-hyun từ Viện nghiên cứu chính sách Asan của Hàn Quốc, “đó là một lời kêu gọi mở - một lời mời đối với Mỹ để đối thoại với họ”. “Tôi nghĩ Triều Tiên tất nhiên muốn đối thoại, đó là những gì tôi được biết sau vụ thử tên lửa mới đây của Triều Tiên: Họ đang chờ cơ hội bắt đầu một cuộc đối thoại”.

Trong bối cảnh này, lời đề nghị đối thoại hòa bình của Ngoại trưởng Tillerson dường như là đúng thời điểm: Một đồng thái nhạy bén (hoặc mạo hiểm) để bắt đầu các cuộc đối thoại. Điều kiện tiên quyết trước đây của Mỹ cho các cuộc đối thoại đối với Triều Tiên là sự khẳng định cam kết phi hạt nhân hóa của Triều Tiên.

Theo các nguồn tin, Triều Tiên đã phớt lờ sự lên án của cộng đồng quốc tế trong quá trình phát triển các chương trình hạt nhân và tên lửa của mình. Hơn nữa Triều Tiên đã đưa việc sở hữu vũ khí hạt nhân của mình vào trong hiến pháp, có rất ít chuyên gia tin rằng Triều Tiên có thể sẵn sàng dừng vũ khí hạt nhân/ hoặc thử tên lửa và chấp nhận sự kiểm soát của quốc tế để đổi lấy những sự nhượng bộ từ Mỹ và cộng đồng quốc tế.

Triều Tiên đang chờ cơ hội đối thoại để "mặc cả"

“Tôi không chắc rằng ông Kim sẽ sẵn sàng đối thoại nhưng chắc rằng tuyên bố của ông Kim có hàm ý ông ấy có thể đối thoại”, Andray Abrahamian, một nghiên cứu sinh tại Diễn đàn Thái Bình Dương của CSIS bình luận về tuyên bố hoàn thành chương trình hạt nhân của ông Kim. “Đối thoại mà không kèm theo điều kiện tiên quyết là một sự nghi ngại đối với ông ấy tại thời điểm này”.

Tuy nhiên, không thể tránh khỏi, có nhiều trở ngại. Tổng thống Donald Trump đã làm khó cho Tillerson và thậm chí đã có những động thái đáng ngờ để đàm phán với Triều Tiên. Vì thế, ông Kim có thể đang chờ sự xác nhận rõ ràng của Ngoại trưởng Triều Tiên về lời đề nghị chính thức từ ông Trump”, ông Go đưa ra dự đoán.

Và nếu các cuộc đối thoại diễn ra - Tillerson cho biết ông ấy sẵn sàng đối thoại về bất cứ thứ gì bao gồm thời tiết và hình dạng bàn đàm phán - nhiều khả năng những người Triều Tiên sẽ thúc đẩy chương trình nghị sự dài hạn của riêng họ để giành lợi thế.

“Triều Tiên luôn sẵn sàng đàm phán về những gì họ muốn từ - nới lỏng lệnh trừng phạt, việc công nhận họ là quốc gia sở hữu hạt nhân, chấm dứt lệnh ngừng chiến năm 1953 thay bằng hiệp ước hòa bình, chấm dứt hiệp ước an ninh Hàn Quốc - Mỹ - họ sẽ sẵn sàng đàm phán ngày, đêm ngay ngày mai”, ông Daniel Pinkston, chuyên gia về quan hệ quốc tế tại Đại học Troy cho biết. “Các mục tiêu chính sách và mục tiêu của họ là không thay đổi”.

“Điều gì đã hối thúc Bộ Ngoại giao Mỹ đưa ra lời đề nghị đối thoại?”, ông James Kim, tại Viện Nghiên cứu chính sách Asan của Hàn Quốc nói. “Đây liệu là sự chấp nhận của họ đối với việc không tránh khỏi hay là nỗ lực cuối cùng của ông Tillerson trước khi ông bị thay thế hay đây chỉ là bài kiểm tra của chính quyền Trump để xem Triều Tiên phản ứng thế nào”.

Thế vận hội mùa Đông sẽ mở cửa đàm phán?

Trung Quốc đã kêu gọi “đóng băng cho một sự đóng băng” - có nghĩa là ngừng các cuộc tập trận quân sự của Mỹ trên bán đảo Triều Tiên để đổi lấy việc Triều Tiên trì hoãn thử nghiệm hạt nhân và tên lửa của họ. Hàn Quốc đã yêu cầu Mỹ tạm dừng lịch trình các cuộc tập trận quân sự Hàn Quốc - Mỹ dự kiến trước Thế vận hội Mùa Đông, diễn ra tại Pyeongchang, Hàn Quốc từ ngày 9 - 25/2/2018.

Hàn Quốc cũng hy vọng Triều Tiên sẽ đưa ra quyết định cuối cùng cho việc tham gia Thế vận hội. Theo thông tin từ hãng thông tấn Yonhap của Hàn Quốc, đặc phái viên về hạt nhân của Mỹ Joseph Yun và các quan chức Bộ Ngoại giao Triều Tiên được hy vọng sẽ tham dự hội nghị an ninh quốc tế tại Chiang Mai, Thái Lan vào tuần này, đây là chỉ dấu cho thấy có thể có cuộc gặp bên lề giữa hai bên.

“Có thể đây là một cánh cửa, đặc biệt là nếu như Ủy ban Olympic có thể đưa người Triều Tiên tham dự ở Pyeongchang, điều đó cho thấy rằng mọi người có thể làm việc vì sự “tạm dừng cho một sự tạm dừng” không phải là sự “đóng băng cho một sự đóng băng” và giảm các cuộc tập trận giữa Hàn Quốc và Mỹ vào mùa xuân để đổi lấy việc Triều Tiên không thử tên lửa” ông Abrahamian nói. “Tôi vẫn còn nghĩ sự “đóng băng cho một sự đóng băng” mang lại nhiều thiệt thòi cho người Mỹ, song cũng có thể đây là thời điểm để tìm kiếm những sự lựa chọn khác”.

Tất cả những điều này cho thấy các cuộc đàm phán giữa Triều Tiên và Mỹ - trong một số định dạng, trong một số diễn đàn - có thể diễn ra. Và ông Kim có thể đưa ra lập trường của mình vào ngày đầu tiên của năm 2018.

“Ông Kim sẽ có một bài phát biểu đầu năm mới vào ngày 1/1/2018” ông Go nói. “Vì vậy, họ có thể chờ đợi cho đến khi điều đó xảy ra và đó là một chiến lược tốt cho họ - để chờ đợi để xem ông Trump xác nhận hay từ chối”.

Kông Anh (Theo Asia Times)