Cây lạc tiên còn được gọi với các tên khác như chùm bao, cây lạc, lồng đèn, hồng tiên, cây nhãn lồng, long châu quả hay mắc mát. Có tên khoa học là Passiflora foetida L, loại cây này thuộc họ Lạc tiên Passifloraceae.
Cây lạc tiên là một loại cây mọc leo, thân mềm, phía trên có rất nhiều lông mềm. Quả lạc tiên hình tròn, được bao bọc bởi lá bắc. Quả lạc tiên sống có màu xanh vị chua, còn quả chín vàng thì có vị ngọt và ăn được.
Hầu hết các bộ phận của cây lạc tiên đều được dùng để làm dược liệu (trừ phần rễ), sử dụng tươi hoặc phơi khô mà chế thuốc sắc hay pha rượu thuốc. Để làm thuốc, người ta thu hái các bộ phận trên mặt đất, sau đó rửa sạch, phơi khô và cắt đoạn 3-5 cm, trước khi dùng sao hơi vàng cho thơm.
Loại cây này có nhiều thành phần hóa học tiêu biểu như Saporanetin, Passiflorin, Vitexin, Harmin, Hermalin, Harmol, Sapomarin, Harmalol và chất xơ. Quả lạc tiên chín còn chứa một số dưỡng chất như vitamin C, Vitamin A, đường đơn, muối khoáng, glucozo, protein…
Cây lạc tiên có vị ngọt, hơi đắng, tính mát, với tác dụng tiêu viêm, lợi tiểu, an thần, thanh nhiệt, chỉ thống, đặc biệt là có tác dụng cải thiện chất lượng giấc ngủ, giúp ngủ ngon hơn, dễ đi vào giấc ngủ hơn.
Được biết, chiết xuất alcaloid có trong thành phần lạc tiên có khả năng giúp kìm hãm sự hoạt động của cafein giúp con người có giấc ngủ ngon hơn, đồng thời giảm được stress và an thần hiệu quả.
Thành phần cây lạc tiên còn chứa hợp chất flavonoid giúp ổn định huyết áp, ổn định nhịp tim và tăng cường lưu thông máu trong cơ thể giúp cơ thể luôn cảm thấy thoải mái, sảng khoái.
Cây lạc tiên có vị ngọt, hơi đắng, tính mát, với tác dụng tiêu viêm, lợi tiểu, an thần, thanh nhiệt, chỉ thống. Ảnh minh họa
Cây lạc tiên cũng giúp chống co thắt và làm giãn các cơ trơn trong hệ thống khối cơ của cơ thể. Do đó, loại cây này có thể hỗ trợ điều trị các cơn đau tử cung .
Bên cạnh đó, trong thành phần lạc tiên còn chứa hợp chất có tính kháng khuẩn, kháng viêm giúp cải thiện tình trạng đau nhức xương khớp hoặc là bồi bổ sức khỏe gan thận.
Chữa mất ngủ, suy nhược thần kinh
Sử dụng khoảng 16g lạc tiên sắc lấy nước uống mỗi ngày. Uống nước này trước khi đi ngủ khoảng 1 tiếng.
Có thể kết hợp lạc tiên với lá vông, tâm sen, và lá dâu để nấu thành cao lỏng. Mỗi ngày sử dụng khoảng 4-5g cao lỏng để uống, dùng trước khi đi ngủ giúp chữa mất ngủ, suy nhược thần kinh.
Trị chứng ghẻ ngứa, viêm da
Sử dụng khoảng 100g lạc tiên tươi hoặc lạc tiên khô nấu với 2 lít nước, sau đó đợi nước nguội thì dùng để tắm hoặc rửa lên vùng da viêm ngứa. Bài thuốc này sẽ giúp khắc phục chứng ghẻ ngứa, viêm da.
Trị chứng mệt mỏi, căng thẳng
Nếu cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng thì hãy dùng 300g cây lạc tiên, 100g rau má và 200g râu ngô đem rang vàng hạ thổ. Sau đó, đun với 500ml nước, sắc đến lúc chỉ còn 200g nước để uống. Sử dụng nước này đều đặn 2 lần/ ngày vào buổi sáng và buổi trưa.
Trị mất ngủ, thanh nhiệt
Lấy khoảng 60g quả lạc tiên mang đi rửa sạch, sắc lấy nước, pha thêm chút đường rồi chia thành 2 lần uống trước bữa ăn. Bài thuốc này giúp trị mất ngủ, thanh nhiệt.
Giải độc gan
Các nguyên liệu cần chuẩn bị gồm 12g hạt sen, 15g cỏ mọc, 20g lạc tiên, 10g cỏ tre, 12g lá vông nem, 6g cam thảo, 10g lá dâu, 6g xương bồ và 10g táo nhân sao.
Cho các dược liệu nói trên vào ấm, sắc với 600ml nước ở lửa nhỏ. Đợi tới khi nước cạn còn khoảng 200ml thì chia ra thành 2 phần để uống trong ngày. Kiên trì thực hiện trong vòng 1 tháng sẽ giúp thanh nhiệt cơ thể và giải độc gan.
Bổ sung vitamin B2
Lấy khoảng 500g quả lạc tiên chín đem đi bổ đôi, nạo lấy phần ruột, rồi đem ép lọc lấy dịch quả. Hòa khoảng 250g đường với 200ml nước sôi để cho nguội. Tiếp đó, cho phần nước ép quả lạc tiên vào nước đường và khuấy đều.
Nước ép quả lạc tiên có mùi thơm khá đặc biệt và vị hơi chua, chứa nhiều vitamin B2 rất cần thiết đối với việc thanh lọc cơ thể.
Hỗ trợ điều trị hạ huyết áp
Bài thuốc từ cây lạc tiên hỗ trợ chữa hạ huyết áp cụ thể như sau: Lấy 0,5kg lạc tiên, 0,3kg hoa thiên lý và 0,1kg lá khổ qua non mang đi sao vàng hạ thổ.
Tán hỗn hợp lạc tiên nói trên thành bột mịn. Trộn hỗn hợp bột mịn vào 50g đậu xanh đã rang chín và tán bột mịn.
Mỗi ngày sử dụng 3 thìa cà phê hỗn hợp này cùng 100ml nước sôi để cải thiện tình trạng huyết áp.
Lưu ý, hiệu quả chữa trị của cây lạc tiên còn phụ thuộc vào cơ địa mỗi người, mức độ, cũng như nguyên nhân gây bệnh. Bệnh nhân tốt nhất nên trực tiếp đến các cơ sở y học cổ truyền uy tín thăm khám để được bốc thuốc phù hợp với bệnh tình và thể trạng của mình.