Loài vật quý hiếm nhất thế giới lộ diện sau 150 năm ẩn mình, giới khoa học "đứng ngồi không yên"

Theo thông tin từ báo Tuổi trẻ, cá voi răng thuổng, thuộc họ cá voi mõm dài, được đặt tên dựa trên hình dạng răng giống với lưỡi dao mổ truyền thống từng được sử dụng để bóc mỡ cá voi. Kể từ thế kỷ 19 đến nay, chỉ có bảy mẫu vật của loài này được ghi nhận, trong đó sáu mẫu tại New Zealand.

Vào tháng 7/2024, một con cá voi đực dài 5m đã dạt vào bờ biển Otago, phía nam đảo Nam, New Zealand. Sự kiện này khiến các chuyên gia nghiên cứu cá voi vô cùng phấn khích bởi trước đây toàn bộ thông tin về loài này chỉ dựa trên các mảnh xương và mô được phát hiện cách nhau hàng thập kỷ.

Xác cá voi được bảo quản đông lạnh trước khi được đưa đến trung tâm nghiên cứu gần thành phố Dunedin để giải phẫu. “Đây thực sự là một cơ hội phi thường”, ông Anton Van Helden, cố vấn cao cấp về khoa học biển của cơ quan bảo tồn New Zealand, chia sẻ với sự phấn khích. Ông là người đặt tên cho loài cá voi này sau hơn 35 năm nghiên cứu các loài cá voi có mỏ.

Đến đầu tháng 12/2024, các nhà khoa học quốc tế và địa phương đã tập trung tại Trung tâm Nghiên cứu Agresearch Invermay ở Mosgiel, gần thành phố Dunedin, cùng với người Māori địa phương, bắt đầu cuộc giải phẫu. Đây là lần đầu tiên các nhà khoa học và chuyên gia văn hóa tiến hành giải phẫu một mẫu vật gần như hoàn hảo của loài này, đánh dấu bước ngoặt trong việc giải mã những bí ẩn kéo dài hàng thập kỷ.

Cuộc giải phẫu tập trung vào việc mô tả chi tiết loài cá voi này và tìm hiểu cách chúng sống. Các nhà khoa học tiến hành nghiên cứu cấu trúc dạ dày, cách chúng phát ra âm thanh, số lượng đốt sống, khối lượng mỡ, cấu trúc cổ họng và các đặc điểm khác. Kết quả nghiên cứu có thể giúp đề ra các biện pháp giảm thiểu mối đe dọa từ con người đối với loài này.

"Cá voi mõm khoằm là nhóm động vật có vú lớn bí ẩn nhất hành tinh. Chúng là những 'thợ lặn sâu' mà người ta hiếm khi nhìn thấy ngoài biển, khiến việc nghiên cứu chúng thực sự là một thách thức. Mẫu vật cá voi này hiếm nhất trong số những mẫu vật hiếm. Nó là mẫu vật thứ 7 được ghi nhận trên toàn thế giới và là cơ hội đầu tiên mà chúng tôi có để tiến hành giải phẫu như thế này", ông Van Helden cho biết.

Loài cá voi răng thuổng được cho là sinh sống ở vùng Nam Thái Bình Dương, nơi có những rãnh đại dương sâu nhất thế giới. Các loài cá voi có mỏ thường là những thợ lặn sâu bậc thầy để kiếm ăn, và có thể vì lý do này mà chúng hiếm khi xuất hiện trên mặt nước, làm tăng thêm sự bí ẩn.

Theo VnExpress, cá voi răng thuổng được mô tả khoa học lần đầu tiên vào năm 1874 dựa vào xương hàm dưới và hai chiếc răng thu thập tại Quần đảo Chatham, ngoài khơi bờ đông New Zealand. Mẫu vật này cùng với xương của hai mẫu vật khác ở New Zealand và Chile đã giúp giới khoa học xác nhận đây là một loài mới.

Ngày nay, với mẫu vật thứ bảy, các nhà khoa học New Zealand hy vọng sẽ mở ra cánh cửa dẫn đến những khám phá chưa từng có về loài cá voi hiếm nhất thế giới và cả về các bí mật của đại dương.

Sau khi quá trình nghiên cứu hoàn tất, bộ xương cá voi sẽ được trao tặng cho Bảo tàng Otago, nhưng hàm dưới sẽ được địa phương giữ lại cho mục đích văn hóa.