Khởi nguyên của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung bắt nguồn từ cuốn sách xuất bản 4 năm trước?

Một cuốn sách từng được nhắc tới trên truyền hình Trung Quốc có thể chính là nguyên nhân dẫn tới đòn tấn công kinh tế Washington dành cho Bắc Kinh, theo một nhà phân tích chính trị.

Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ, Cui Tiankai, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Chris Wallace của Fox News Sunday rằng, ông "không khuyến khích" cuốn sách "Cuộc chạy đua thế kỷ (The one hudred-year Marathon)" của Michael Pillsbury với người đọc. Tác giả Pillsbury hiện nay đang giữ cương vị cố vấn Nhà Trắng và từng viết nhiều cuốn sách về Trung Quốc.

Cuốn sách đề cập tới chiến lược bí mật dài hạn của Trung Quốc nhằm thay thế Mỹ trở thành siêu cường lãnh đạo toàn cầu. Hàng loạt các dự án lớn, bao gồm cả chiến dịch Vành đai – Con đường cũng được tác giả phân tích tỉ mỉ.

Chuyên gia chính trị Wu Xinbo, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Mỹ tại Đại học Fudan, Thượng Hải, từng dự đoán trong một bài đánh giá năm 2015 rằng cuốn sách có thể khiến chính phủ Mỹ thay đổi chính sách ngoại giao và hợp tác với Trung Quốc.

4 năm sau, khi Mỹ châm ngòi nổ chiến tranh thương mại, các quan chức Washington đã trích dẫn quan điểm của Pillsbury như một "bằng chứng" hỗ trợ quan điểm cứng rắn.

“Cuốn sách đó không phải là nguyên nhân. Những người muốn gây chiến chỉ tận dụng nó mà thôi”, ông Wu nhận định trên tờ South China Morning Post (Bưu điện Hoa Nam buổi sáng -SCMP).

Trong cuốn sách chứa đựng những điều tranh cãi, Pillsbury cho rằng Trung Quốc đã đặt mục tiêu giành quyền bá chủ toàn cầu vào năm 2049 - kỷ niệm lần thứ 100 ngày thành lập chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Tác giả cảnh báo chính phủ Mỹ “nên ngừng đưa ra những giả định sai lầm và có biện pháp đối phó với một Trung Quốc ngày càng tiến bộ”.

Khi xuất hiện trên Fox, Đại sứ Cui khẳng định mục tiêu duy nhất của Trung Quốc là "để mọi người có một cuộc sống tốt đẹp hơn".

“Chúng tôi không muốn thách thức hoặc thay thế bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Chúng tôi muốn xây dựng một cộng đồng các quốc gia cùng chia sẻ tương lai tốt đẹp, bao gồm cả Mỹ”, ông nói.

Mặc dù quan điểm của Pillsbury được xem là cực đoan và gây tranh cãi khi cuốn sách xuất bản lần đầu vào năm 2015 nhưng 4 năm sau, nội dung này đã được các nhân vật quyền lực hàng đầu trong chính quyền Tổng thống Trump trích dẫn nhiều lần. Tháng trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump gọi Pillsbury là "học giả hàng đầu về Trung Quốc".

Ngày 4/10, Phó tổng thống Mike Pence đã có bài phát biểu về Trung Quốc. Ông Wu lưu ý rằng địa điểm diễn ra sự kiện là Viện Hudson - một biểu tượng của đảng bảo thủ ở Washington, nơi Pillsbury là giám đốc Trung tâm Chiến lược Trung Quốc.

Sự có mặt của Pillsbury tại sự kiện được một số nhà quan sát mô tả như dấu hiệu về một "cuộc chiến tranh lạnh mới".

Một số lời chỉ trích của Phó tổng thống Mike Pence về Trung Quốc mang những điểm tương đồng rõ ràng với các lý thuyết được nêu trong cuốn sách của Pillsbury, Wu nói. Ông trích dẫn câu nói của phó tổng thống rằng Trung Quốc đang sử dụng nguồn vốn đầu tư để mở rộng tầm ảnh hưởng trong cuộc chơi địa chính trị.

Ông Pence cũng khẳng định rằng tình báo Trung Quốc đã thu thập trái phép nhiều công nghệ từ các công ty Mỹ một cách có hệ thống.

Wu nói có khả năng Pillsbury đảm nhiệm vai trò soạn thảo bài phát biểu nhưng điều này gây ảnh hưởng lớn tới mối quan hệ giữa 2 quốc gia vốn đang căng thẳng trên nhiều lĩnh vực như thương mại, an ninh.

Trong cuộc phỏng vấn với đài Fox, Đại sứ Cui cho rằng các cáo buộc của Phó tổng thống Mỹ là "vô căn cứ", bao gồm cáo buộc Trung Quốc đã can thiệp vào các cuộc bầu cử của Mỹ và đánh cắp tài sản trí tuệ.

Khi được hỏi cuốn sách của Pillsbury có phải là “tin giả”, Cui trả lời: “Những người đã đọc sẽ có kết luận của họ. Tôi tin rằng có những cuốn sách tốt hơn”.

Thu Phương (Theo SCMP)