Indonesia can dự mạnh hơn vào vấn đề Biển Đông

Mục tiêu được Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa tuyên bố ngày 20/5 là nhằm giúp ổn định tình hình, nhưng theo giới phân tích, Jakarta đã đưa ra một thông điệp cứng rắn hơn với Bắc Kinh.

Trả lời phỏng vấn nhật báo Mỹ Wall Street Journal, Ngoại trưởng Marty Natalegawa như đã lần lượt phản bác một số quan điểm từng được Trung Quốc đưa ra để biện minh cho hành động leo thang tranh chấp với Việt Nam tại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Trước tiên, Ngoại trưởng Natalegawa xác định rằng vấn đề đang nổi cộm giữa Việt Nam và Trung Quốc vừa là một vấn đề song phương, vừa là một vấn đề khu vực. Bắc Kinh cho đến nay luôn chủ trương giải quyết tranh chấp Biển Đông trên cơ sở tay đôi và gạt bỏ sự can dự của bên thứ ba.

Theo Ngoại trưởng Natalegawa, vì đây là một vấn đề khu vực, cho nên khối ASEAN có “trách nhiệm đặc biệt” để đảm bảo sao cho hai bên tranh chấp nói chuyện với nhau. Ngoại trưởng Indonesia xác nhận là chính trong tinh thần đó mà ASEAN đã lập tức tập hợp xung quanh Việt Nam ngay sau khi nổ ra vụ việc giàn khoan 981 ở Biển Đông.

Nhân Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 24 vừa diễn ra tại Myanmar, trong một quyết định được đánh giá là bất thường, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã đưa ra một Tuyên bố riêng biệt về Biển Đông, được xem là một thắng lợi nhất định của Việt Nam.

Một lời phê bình gián tiếp khác của ông Marty Natalegawa nhắm vào Trung Quốc là nhận xét của ông về việc hành động của Trung Quốc đã vi phạm Tuyên bố ứng  xử của các bên trên Biển Đông (DOC): “Trung Quốc phải thực hiện cam kết mà nước này thường xuyên nêu ra là thực thi tuyên bố DOC”. Theo tuyên bố này, các bên có liên quan trong tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông phải tự kiềm chế. Theo Ngoại trưởng Indonesia, “hiện đã rõ như ban ngày là sự tự kiềm chế rất cần thiết”

Riêng về các hành động mới đây của Jakarta liên quan đến cuộc đối đầu Việt-Trung trên biển, Ngoại trưởng  Marty Natalegawa cho biết ông đã tích cực trao đổi qua điện thoại với hai đồng nhiệm Việt Nam và Trung Quốc, và cả hai đều nói là họ chủ trương tự kiềm chế. Ngoại trưởng Indonesia cho biết là ông đang hối thúc hai bên làm rõ thế nào là tự kiềm chế.

Theo các nhà quan sát, là một nước lớn nhất trong khối ASEAN và được Trung Quốc kiêng nể, Indonesia có khả năng làm trung gian giúp quan hệ Việt-Trung bớt căng thẳng.

Ngoài ra, trong thời gian gần đây, lập trường của Jakarta đối với Bắc Kinh ngày càng có tính phê phán hơn, trong bối cảnh “đường lưỡi bò” của Trung Quốc đã ăn vào vùng biển của Indonesia ở khu vực Natuna.