Hé lộ bí mật của cố Ngoại trưởng Nguyễn Cơ Thạch

"Ông Nguyễn Cơ Thạch có một bí mật ở Thá? Lan: Mỗ? lần đến Bangkok, ông đều tìm mua thuốc nhuộm tóc của Nhật", nhà báo Thá? Lan Kav? Chongk?ttavorn cho b?ết.

Nhân Hộ? nghị Ngoạ? g?ao V?ệt Nam sắp d?ễn ra, chúng tô? x?n được g?ớ? th?ệu cuộc trò chuyện vớ? nhà báo Thá? Lan Kav? Chongk?ttavorn, ngườ? đã đưa t?n về V?ệt Nam trong những năm tháng khó khăn của bao vây cấm vận. Kav? là ngườ? có mố? quan hệ mật th?ết vớ? các lãnh đạo ngoạ? g?ao V?ệt Nam thờ? đó như Nguyễn Cơ Thạch, Trần Quang Cơ, Lê Ma?, hay Vũ Khoan.

Tô? từng gặp rắc rố? kh? ở V?ệt Nam về

Hôm nay, tô? muốn bắt đầu câu chuyện bằng lờ? của nguyên Thứ trưởng Ngoạ? g?ao Trần Quang Cơ trong phần 2 hồ? ký của mình vớ? tựa đề "Ngược dòng thờ? g?an".

Trong đó, ông v?ết rằng năm 1996, 10 năm sau kết thúc nh?ệm kỳ đạ? sứ ở Thá? Lan, ông có v?ệc quay lạ? Bangkok, và được anh bạn nhà báo Kav? Chongk?ttavorn hỏ? về cảm tưởng sau những năm làm đạ? sứ ở Thá? Lan.

Nghe g?ọng đ?ệu của Trần Quang Cơ, có vẻ ông có quan hệ khá thân mật vớ? ông Cơ, đúng không?

Đúng. Trần Quang Cơ rất h?ểu b?ết về Thá? Lan, nước trong thờ? g?an ông làm đạ? sứ (1982-1986) quan hệ vớ? V?ệt Nam còn đầy ngh? kỵ. Ông rất muốn phóng v?ên trẻ như tô? h?ểu rõ về V?ệt Nam để làm cầu nố? về thông t?n g?ữa ha? nước.

Hồ? đó, ông là phóng v?ên chuyên về V?ệt Nam?

Đúng vậy. Nhưng ngoà? V?ệt Nam, tô? còn theo dõ? là Lào và Căm-pu-ch?a. Và đó là lý do tô? là phóng v?ên Thá? Lan đầu t?ên đến thăm V?ệt Nam, và, sau đó, đã lập văn phòng thường trú tạ? Hà Nộ? vào 1988, sau kh? tô? gặp Ngoạ? trưởng Nguyễn Cơ Thạch.

Thú vị đấy nhỉ. Ông gặp ông Nguyễn Cơ Thạch ở đâu?

Ở Thành phố HCM cuố? năm 1986. Ông Thạch nó? vớ? tô? rằng The Nat?on có thể mở văn phòng tạ? Hà Nộ?. Thế là năm 1988, tô? đã vào Hà Nộ? làm phóng v?ên thường trú. Cùng vớ? tô?, còn có các hãng Tạp chí K?nh tế V?ễn Đông, Reuter và Kyodo - những hãng đầu t?ên được mở văn phòng tạ? Hà Nộ? sau năm 1975. Và chúng tô? đều đóng tạ? số 8 Trần Hưng Đạo.

Vậy Trần Quang Cơ là ngườ? g?ớ? th?ệu ông sang Sà? Gòn?

Không. Trần Quang Cơ lúc đó đã về nước (tháng 10.1986), và Lê Ma? sang thay.

Lê Ma? rất thích những bà? v?ết của tô?, và ông ta đã mờ? tô? đến Thành Phố Hồ Chí M?nh, vào cuố? 1986.

Lê Ma? nó?: "V?ệc tô? mờ? ông, trong bố? cảnh của V?ệt Nam bây g?ờ, là khá mạo h?ểm, bở? ông không phả? là đảng v?ên cộng sản, hay, ít ra, là ngườ? có tư tưởng mác xít. Nhưng tô? vẫn cứ mờ? ông, vì tô? muốn ông h?ểu rõ hơn về V?ệt Nam."

Ông ta nó? đúng. Bở? ở Thá? Lan, lúc đó, chỉ có những ngườ? có tư tưởng mác xít và được phía V?ệt Nam ủng hộ, cung cấp tư l?ệu, mớ? v?ết bà? về V?ệt Nam. Còn tô? là phóng v?ên trung lập, như số đông, nhưng lạ? được g?ao mảng V?ệt Nam, vì, trước đó, tô? đã v?ết về Hồ Chí M?nh thờ? ở Thá? Lan (1928-1929), về cá? cây do ông trồng, và cả cộng đồng V?ệt K?ều ở đó.

Lê Ma? b?ết ông qua Trần Quang Cơ?

Tô? không b?ết. Nhưng tất cả các đạ? sứ V?ệt Nam ở Bangkok đều b?ết tô?.

Ở Thành phố HCM ông gặp những a??

Nh?ều ngườ? lắm. Trong đó có ha? nhân vật quan trọng là Ngoạ? trưởng Nguyễn Cơ Thạch và Tổng Thư ký Hộ? Nhà báo V?ệt Nam Phan Quang. Vớ? Phan Quang chúng tô? đã xây dựng được mố? quan hệ nghề ngh?ệp tốt.

Còn Nguyễn Cơ Thạch đã nó? vớ? tô? rằng V?ệt Nam sẽ chắc chắn g?a nhập ASEAN. Tô? đã v?ết đ?ều đó, nhưng năm 1986 không a? t?n tô?. Tô? đã v?ết sớm hơn sự k?ện xảy ra 9 năm.

Kh? tô? trở lạ? Bangkok, tô? gặp rắc rố? vớ? mật vụ Thá? Lan, vì họ ngh? tô? là cộng sản mớ? được mờ? sang V?ệt Nam. Họ đã gọ? tô? lên thẩm vấn.

Sau đó, kh? sang V?ệt Nam thường trú, tô? v?ết rất nh?ều về V?ệt Nam, bở? vì tô? là phóng v?ên đầu t?ên của ASEAN ở Hà Nộ?, và thông t?n về V?ệt Nam rất cần cho ASEAN để h?ểu Hà Nộ? hơn.

Thờ? đó, báo Quân Độ? Nhân Dân thường cho dịch những bà? v?ết của tô? về V?ệt Nam.

Ông ở V?ệt Nam đến năm nào?

Từ 1988 đến 1991. Ngoà? V?ệt Nam, tô? hay đ? công tác sang Căm-pu-ch?a. Thờ? ấy, không đ? máy bay mà đ? tàu hỏa vào Thành phố HCM, rồ? từ đó đ? xe buýt sang Phnompenh qua cửa khẩu Mộc Bà?. 

Tô? nhớ lúc tô? sang báo N?kke? làm năm 1994 thì không còn The Nat?on ở V?ệt Nam nữa.

Đúng rồ?, kh? tô? về thì The Nat?on đóng cửa luôn văn phòng. Bở? vì, lúc đó mố? quan tâm ở Thá? Lan về V?ệt Nam g?ảm xuống, và những báo ở Thá? Lan đã vào V?ệt Nam như Bangkok Post, chẳng hạn.

"Kav?, tô? nó? vớ? anh nh?ều chuyện cơ mật"

Sau đó, ông vẫn t?ếp tục theo dõ? V?ệt Nam?

Vâng. Tô? v?ết t?ếp đến kh? V?ệt Nam g?a nhập ASEAN.

Nhưng đến năm 1994, tô? đã tham g?a vào công v?ệc của t?n-tuc/su-k?en-hang-ngay/thu-tuong-nguyen-tan-dung-chuan-b?-tham-du-ho?-ngh?-asean-a3930.html#.UqV2APQW164">ASEAN vớ? tư cách là trợ lý đặc b?ệt của Tổng Thư ký ASEAN Aj?t S?ngh. Và tô? là ngườ? đã gh? chép các câu hỏ? của ông Thứ trưởng Vũ Khoan, đạ? d?ện cho V?ệt Nam vớ? tư cách là quan sát v?ên, về ASEAN.

V?ệt Nam quan tâm đến l?ệu V?ệt Nam g?a nhập ASEAN có ảnh hưởng t?êu cực không đến mình không. Ông Vũ Khoan hỏ? nh?ều lắm, độ chừng 200 câu hỏ?.

Ấn tượng của ông về Vũ Khoan?

Không nh?ều ngườ? b?ết rằng trước kh? g?a nhập ASEAN, V?ệt Nam đã có đóng góp cho h?ệp hộ? này.

Chả là tạ? cuộc gặp ở Brune?, các nước ASEAN bàn nhau về tên gọ? cuộc gặp Á - Âu mà bây g?ờ vẫn gọ? là ASEM ấy. Đầu t?ên, có ngườ? định đặt là AEM (As?a Europe Meet?ng), nhưng những ngườ? khác đã phát h?ện ra là AEM là tên gọ? tắt của ASEAN Econom?c Meet?ng.

Lúc đó, Vũ Khoan mớ? đưa ra gợ? ý là nên gọ? là ASEM, tức là lấy ha? chữ v?ết tắt của châu Á (AS?a). Và mọ? ngườ? đã đồng ý.

Trước đó, ông có gặp Thứ trưởng Vũ Khoan ở V?ệt Nam?

Có. Nhưng tô? b?ết bà Hồ Thể Lan, phu nhân của ông ấy, nh?ều hơn. Thờ? tô? ở V?ệt Nam, bà Lan là Vụ trưởng Vụ Báo chí, Bộ Ngoạ? g?ao, ngườ? cung cấp những ý tưởng và ph?ên dịch trong các cuộc phỏng vấn g?úp tô?.

Những kỷ n?ệm kh? ông làm thường trú ở V?ệt Nam?

Tô? còn nhớ ở Lý Thường K?ệt, chỗ cắt phố có đà? phát thanh (Bà Tr?ệu) có ngườ? bơm mực bút b?. Bây g?ờ không a? dùng nữa, nhưng lúc đó rất phổ b?ển ở V?ệt Nam. Đó cũng là lần đầu t?ên tô? tháy ngườ? ta dùng x? lanh để bơm mực vào ruột bút.

Ông nhìn nhận V?ệt Nam thay đổ? như thế nào sau hơn 20 năm?

V?ệt Nam đã có bước t?ến lớn trong quá trình hộ? nhập. Tham g?a vào ASEAN, g?a nhập WTO, bình thường hóa quan hệ vớ? Mỹ, thúc đẩy quan hệ k?nh tế vớ? EU, cũng như thúc đẩy cơ chế các hợp tác của ASEAN và vớ? bên ngoà?.

Nhưng tô? nghĩ bây g?ờ V?ệt Nam phả? t?ếp tục t?ến bước mạnh hơn nữa, bở? vì những nước chậm t?ến của khu vực trước đây, như Myanmar, thậm chí là Lào, đã có những bước t?ến mạnh mẽ. V?ệt Nam, nếu không muốn tụt lạ? phía sau, phả? k?ên quyết t?ến lên phía trước.

V?ệt Nam có một thế hệ dân số vàng. Nhưng đ?ều quan trọng là g?áo dục họ như thế nào để họ có thể góp sức vào cả? cách, vào đổ? mớ?.

Tóm lạ?, trong các lãnh đạo Bộ Ngoạ? g?ao thuở đó, ông nhớ a? nhất?

Tô? nhớ tất cả. Mỗ? ngườ? có đặc đ?ểm r?êng.

Đố? vớ? Trần Quang Cơ, tô? nghĩ ông ấy là một ngườ? lịch lãm, h?ểu b?ết, và sâu sắc. Ông muốn nhìn thấy quan hệ g?ữa V?ệt Nam và Thá? Lan phát tr?ển tốt đẹp.

Đố? vớ? Lê Ma?, ông nhìn thấy Thá? Lan là đất nước vô cùng quan trọng đố? vớ? sự ổn định của V?ệt Nam và Căm-pu-ch?a, chính vì vậy ông làm mọ? cách để Thá? Lan h?ểu rõ tình hình V?ệt Nam, trong đó có v?ệc can đảm mờ? tô? vào V?ệt Nam cuố? năm 1986. Sự h?ểu b?ết của tô? về V?ệt Nam đã được hình thành từ đó.

Tô? còn thích Lê Ma? vì t?ếng Anh của ông rất tốt, và ông hay nó? về V?ệt Nam trong các mố? quan hệ quốc tế.

Vũ Khoan là ngườ? thực h?ện v?ệc V?ệt Nam g?a nhập ASEAN. Ông đã làm những công v?ệc hết sức cụ thể, kh? V?ệt Nam còn là quan sát v?ên.

Nhưng, Ngoạ? trưởng Nguyễn Cơ Thạch là ngườ? mà tô? đưa t?n nh?ều nhất, bở? ông dính dáng nh?ều đến vấn đề t?n-tuc/the-g?o?/canh-sat-campuch?a-dung-ho?-cay-g?a?-tan-dam-dong-b?eu-t?nh-a1437.html#.UqV2afQW164">Căm-pu-ch?a.

Câu nó? thường lệ của Nguyễn Cơ Thạch kh? gặp tô?: "Kav?, tô? nó? vớ? anh nh?ều chuyện cơ mật. Anh chỉ được đưa t?n, chứ không được trích dẫn tô? là nguồn t?n đâu nhé. Nếu anh trích dẫn tô?, tô? nghe được, tô? sẽ nó? là anh nó? láo. Độc g?ả sẽ không t?n anh nữa."

Ông Nguyễn Cơ Thạch có một bí mật ở Thá? Lan: Mỗ? lần đến t?n-tuc/the-g?o?/bangkok-b?eu-t?nh-thanh-bao-dong-canh-sat-ra-tay-a11274.html">Bangkok, ông đều tìm mua thuốc nhuộm tóc của Nhật, bở? vì tóc ông lúc ấy bạc nh?ều. Vì vậy, rờ? Bangkok trở về V?ệt Nam, tóc ông lạ? đen trở lạ?.

(Còn nữa)

Theo V?etnamnet