Giải pháp đơn giản để tránh nguy cơ bị bướu cổ cho mọi gia đình

Nghị định 09/2016 của Chính phủ quy định: muối dùng để ăn trực tiếp, dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường i-ốt. “Việc ban hành Nghị định 09 nhằm ứng phó với tình trạng trẻ em (8-10 tuổi) bị bướu cổ tăng nhanh chóng, hàm lượng i-ốt trong cơ thế người Việt Nam xuống dưới mức tối thiểu và trở thành vấn đề sức khỏe y tế công cộng và cần can thiệp về chính sách như khuyến cáo của WHO và UNICEF”, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long chia sẻ.

Báo động từ tỷ lệ trẻ em Việt Nam bị bướu cổ đang tăng lên

Chương trình phòng chống rối loạn thiếu i-ốt từ năm 1994 đến năm 2005 đã làm giảm tỷ lệ bệnh bướu cổ của trẻ em (8-10 tuổi), tăng tỷ lệ hàm lượng i-ốt trong cơ thể người Việt Nam trên mức tối thiểu của WHO. Tuy nhiên sau 10 năm đến năm 2015, sau khi việc sử dụng muối i-ốt mang tính tự nguyện thì tỷ lệ trẻ em (8-10 tuổi) bị bướu cổ tăng lên 9,8% và là vấn đề sức khỏe cộng đồng và cần can thiệp về chính sách theo khuyến cáo của UNICEF – Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) Nguyễn Huy Quang từng cho biết trong cuộc đối thoại với doanh nghiệp diễn ra tại Văn phòng Chính phủ ngày 13/3/2017.

“Thói quen ăn uống của người tiêu dùng trên cả nước nói chung và người dân TPHCM nói riêng đã thay đổi trong những năm qua. Xu hướng sử dụng muối ăn trong chế biến thực phẩm đã giảm mà thay vào đó là sử dụng rất nhiều loại gia vị mặn khác nhau như: nước mắm, hạt nêm… Kết quả giám sát sử dụng muối i-ốt tại hộ gia đình ở TPHCM tỷ lệ hộ gia đình sử dụng hạt nêm là 81.8%, sử dụng nước mắm là 98,7%, trong khi sử dụng muối i-ốt đạt tiêu chuẩn phòng bệnh chỉ có 64.4%. Đó cũng là một trong những nguyên nhân chính lý giải tình trạng thiếu hụt i-ốt trên cộng đồng đang tăng trở lại, đặc biệt ở TPHCM và các tỉnh phía Nam”
BS.CK2. Đỗ thị Ngọc Diệp, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM cho biết: i-ốt là một loại vi chất dinh dưỡng quan trọng mà cơ thể cần được cung cấp hàng ngày để giúp bảo vệ và nâng cao sức khỏe cũng như trí tuệ. I-ốt là nguyên liệu cần thiết cho quá trình tổng hợp nội tiết tố tuyến giáp trạng, giúp phát triển não bộ và tăng trưởng thể chất của trẻ em, tham gia vào quá trình chuyển hóa các chất dinh dưỡng để cung cấp năng lượng cho các hoạt động của cơ thể. Thiếu i-ốt ảnh hưởng đến sự phát triển tầm vóc, trí tuệ, làm giảm kết quả học tập, năng suất lao động , gây nhiều thiệt hại đến nền kinh tế của đất nước. Phụ nữ mang thai bị thiếu i-ốt dễ bị sẩy thai, sinh non, thai chết lưu Trẻ sơ sinh bị thiếu i-ốt sẽ chậm phát triển trí tuệ, đần độn, tăng nguy cơ bị dị tật bẩm sinh và tử vong. Trẻ nhỏ nếu thiếu i-ốt làm tăng nguy cơ chậm phát triển trí tuệ, chậm phát triển tâm thần, hạn chế sự phát triển chiều cao, cân nặng, suy dinh dưỡng suy tuyến giáp, bướu cổ. Người lớn nếu thiếu i-ốt sẽ giảm khả năng tư duy, giảm sức lao động và gây bệnh bướu cổ.

Giải pháp

Để cải thiện tình trạng thiếu hụt i-ốt trong cộng đồng không chỉ cần có sự nỗ lực của các doanh nghiệp, sự tham gia của các nhà khoa học mà còn cần cả ý thức và hành động của từng người dân.

BS.CK2. Đỗ thị Ngọc Diệp giải thích thêm: cơ thể chúng ta thiếu i-ốt là do cơ thể không tự tổng hợp được i-ốt mà phải được cung cấp từ bên ngoài qua thực phẩm. Tuy nhiên nguồn thực phẩm có i-ốt trong tự nhiên không nhiều. Thực phẩm có i-ốt cung cấp qua bữa ăn hàng ngày không đủ so với nhu cầu. I-ốt lại dễ hao hụt trong quá trình chế biến thức ăn, bảo quản thực phẩm.

TS. Friday Nwaigwe, Trưởng Chương trình vì sự sống còn và phát triển trẻ em của UNICEF Việt Nam, ủng hộ sự cần thiết phải bổ sung i-ốt trong các thực phẩm sử dụng hàng ngày ở Việt Nam, nhằm bảo đảm bảo sự phát triển trí lực, sức khỏe cho trẻ em. Bản hướng dẫn gần đây nhất của WHO vẫn khuyến nghị sử dụng muối i-ốt trong bữa ăn hàng ngày và trong chế biến thực phẩm là giải pháp tăng cường hiệu quả, kinh tế, đã được sử dụng trên 100 nước khác nhau trên thế giới.

Đề tài nghiên cứu khoa học “Bổ sung i-ốt vào hạt nêm, góp phần cải thiện tình trạng thiếu hụt i-ốt trong cộng đồng”, do BS.CK2 Đỗ Thị Ngọc Diệp và BS.CK1 Tạ Thị Lan làm chủ nhiệm, thể hiện sự quan tâm của các nhà khoa học và các cơ quan quản lý, cụ thể là Sở Khoa học Công nghệ và Trung tâm Dinh dưỡng TPHCM trước những vấn đề sức khỏe cộng đồng. Nghiên cứu đã giải quyết được nhiều khó khăn về kỹ thuật, công nghệ khi thành công trong việc hoàn thiện được công thức và quy trình sản xuất hạt nêm bổ sung i-ốt vào hạt nêm với hàm lượng đạt tiêu chuẩn phòng bệnh. Đây là một giải pháp khoa học, hiệu quả, an toàn để giải quyết tình trạng thiếu hụt i-ốt trong cộng đồng, giảm được lượng natri tiêu thụ nên giảm ăn mặn nhưng vẫn phù hợp với thị hiếu và thói quen ẩm thực của người dân nên dễ dàng được cộng đồng chấp nhận.

Nghiên cứu này đã được UNIBEN tiên phong ứng dụng trong thực tiễn sản xuất hạt nêm “3 Miền”, hạt nêm duy nhất có bổ sung i-ốt hiện nay. Nghiên cứu cho thấy có sự gia tăng i-ốt niệu có ý nghĩa phòng bệnh trên người sử dụng hạt nêm “3 Miền” bổ sung i-ốt (i-ốt niệu 24 giờ trung bình tăng lên 320,6 ± 42,3 mcg/24 giờ, cao hơn 2,3 lần so với sử dụng hạt nêm không i-ốt) và có sự gia tăng lượng i-ốt ăn vào (trung bình là 264 ± 126 mcg/ngày) so với khi sử dụng hạt nêm không bổ sung i-ốt (trung bình 95.6 ± 50.1 mcg/ngày). Mùi vị thơm ngon của món ăn vẫn được đảm bảo.