Ghé Kim Lan – làng gốm nghìn năm tuổi bên sông Hồng

Lao động thủ đô thông tin, nhắc đến làng nghề chuyên sản xuất gốm trên địa bàn Hà Nội, người ta nghĩ ngay đến làng gốm Bát Tràng. Thế nhưng ít ai biết được rằng nằm ngay kế bên Bát Tràng còn có một làng gốm sứ khác có tuổi đời lâu hơn cả Bát Tràng, đó là Kim Lan.

Nằm cách Thủ đô Hà Nội 30km về Phía Đông Nam, làng gốm Kim Lan thuộc địa phận xã Kim Lan, huyện Gia Lâm, cách làng gốm Bát Tràng chỉ một con kênh, là một trong những cái nôi của gốm sứ Kinh Bắc.

Làng gốm Kim Lan đã tồn tại từ hàng ngàn năm trước. Ảnh: VnExpress

Theo báo Tiền phong, các khai quật tại di chỉ bãi Hàm Rồng cho thấy nghề gốm ở đây đã tồn tại từ thế kỷ 7 và được coi là một trong những sản phẩm quý từ thế kỷ 8. Tuy nhiên, đến thế kỷ 18, nghề gốm dần mai một.

Từ năm 1977-1978, người dân Kim Lan bắt đầu phục hồi nghề gốm và đến những năm 1990, làng có khoảng 750 lò gốm. Tuy nhiên, đến những năm 2010, sự cạnh tranh với sản phẩm nước ngoài đã làm giảm số lượng hộ làm gốm.

Trước khó khăn, một số hộ dân đã chuyển sang sản xuất bằng lò gas, giúp làng gốm Kim Lan hồi sinh. Hiện nay, làng có hơn 300 lò hoạt động, thu hút hàng nghìn lao động và mang lại khoảng 500 tỷ đồng mỗi năm cho địa phương.

Sản phẩm chính của làng gốm Kim Lan chủ yếu phục vụ cho sinh hoạt trong cuộc sống hàng ngày. Ảnh: VnExpress

Gốm Kim Lan nổi bật với sự đơn giản, hài hòa và tính tiện dụng. Các sản phẩm của làng, từ gốm mỹ nghệ đến gốm dân dụng, không chỉ phục vụ trong nước mà còn xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc. Kim Lan hiện có 17 nghệ nhân, trong đó có 1 nghệ nhân ưu tú và 7 nghệ nhân Hà Nội. Ba sản phẩm gốm Kim Lan đã được Tổ chức kỷ lục Guinness Việt Nam xác lập kỷ lục, và 25 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 4 sao.

Với những giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học, nghề gốm Kim Lan đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ ngày 23/1/2025.

Những nét vẽ gốm tinh tế của người thợ gốm làng Kim Lan. Ảnh: Nhân dân

Nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu, văn nghệ sĩ đã phản ánh quá trình hình thành và phát triển của nghề gốm Kim Lan qua các bài viết, bài hát và thơ ca, ca ngợi tình yêu nghề và quê hương, góp phần quan trọng đưa nghề gốm Kim Lan vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Đến làng gốm Kim Lan, du khách có thể tham quan Bảo tàng gốm sứ Kim Lan, Trung tâm thiết kế sáng tạo và trải nghiệm quy trình sản xuất gốm.