Di sản của Thủ tướng Lý Hiển Long sau 20 năm cầm quyền

Báo Dân Trí dẫn các nguồn tin cho biết, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long hôm nay sẽ chuyển giao quyền lực cho người kế nhiệm là ông Lawrence Wong. Được biết, ông Lawrence Wong hiện là Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Singapore.

Thủ tướng Lý Hiển Long từng nhiều lần nói rằng ông muốn bàn giao Singapore cho người kế nhiệm trong trạng thái của "một đất nước ổn định, trật tự". Thực tế cho thấy ông đã làm được điều đó.

Bằng nhiều chiến lược khác nhau, Thủ tướng Lý Hiển Long đã dẫn dắt quốc gia với 5,6 triệu dân trở thành một trung tâm nghiên cứu uy tín trong khu vực, một trong những quốc gia có cơ sở hạ tầng phát triển đầy đủ nhất.

Đây cũng là một trong 5 quốc gia giàu nhất thế giới về GDP bình quân đầu người với 88.000 USD và là điểm đến của nhiều tập đoàn đa quốc gia trên toàn thế giới… Quan trọng hơn, Singapore đã thực sự thịnh vượng, phát triển và bình đẳng hơn so với thời điểm ông nhậm chức ngày 12/8/2004.

Nhiệm kỳ của Thủ tướng Lý Hiển Long đã để lại dấu ấn ở cả chính trường Singapore và đời sống xã hội của nước này. Các nhà phân tích nhận định, dấu ấn nhiệm kỳ của Thủ tướng Lý Hiển Long chính là hướng tới cách tiếp cận nắm quyền nhẹ nhàng và hợp tác hơn.

Di sản về kinh tế

Là con trai cả của cố Thủ tướng Lý Quang Diệu, ông Lý Hiển Long từng điều hành các bộ  Thương Mại và Công Nghiệp, cũng từng đảm nhiệm vai trò Phó thủ tướng trước khi lên lãnh đạo chính phủ. Nhờ kinh nghiệm dày dặn đó, Singapore ngày nay đang tiên phong trong nhiều lĩnh vực chứ không đơn thuần là một trung tâm tài chính của châu Á.

Ông đã dẫn dắt Singapore bước vào thế kỷ 21, trở thành nền kinh tế hàng đầu thế giới về kỹ thuật số, dịch vụ tài chính, tiền tệ quốc tế, hải cảng quan trọng nhất Đông Nam Á. Khi ông rời vị trí lãnh đạo, Singapore có trong tay 1,77 nghìn tỷ USD trong các quỹ chủ quyền và 480 tỷ USD trong kho dự trữ ngoại tệ (tính đến tháng 2/2024).

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long. Ảnh: CNA

Trong 20 năm qua, tổng sản phẩm quốc nội (GPD) của Singapore đã tăng hơn gấp đôi, từ 228 tỷ SGD lên 532 tỷ SGD (tương đương 168 tỷ USD lên 392 tỷ USD). Tổng thu nhập trung bình hàng tháng của người dân Singapore cũng tăng từ 2.326 SGD lên 5.197 SGD.

Dưới sự dẫn dắt của ông Lý Hiển Long, Singapore có mức độ bất bình đẳng thấp hơn, với hệ số Gini (hệ số bất bình đẳng trong phân phối thu nhập) sau khi chính phủ chuyển giao và thuế giảm từ 0,42 xuống 0,37.

Bên cạnh đó, ông Lý Hiển Long đã đưa Singapore trở thành điểm đến du lịch yêu thích của thế giới, với lượng du khách hàng năm tăng từ 8,3 triệu lên 13,6 triệu. Lượng hành khách đến sân bay hàng năm tăng hơn gấp đôi, từ 14,3 triệu lên 29,5 triệu.

Nền kinh tế Singapore cũng được hưởng lợi từ sự gia tăng các hiệp định thương mại tự do, vốn từ chỉ 5 hiệp định trong năm 2004 lên tới 27 hiệp định hiện nay. Đặc biệt sau đại dịch COVID-19, Singaopore vừa phát triển vừa có thặng dư ngân sách liên tiếp.

Theo đánh giá của giới quan sát, ông Lý Hiển Long đã khéo léo dẫn dắt Singapore chống lại đại dịch COVID-19 bằng chính sách trợ cấp cho dân, giãn thuế cho doanh nghiệp, đẩy mạnh số hóa, cũng như tiêm vaccine đại trà, linh hoạt trong cách phong tỏa chống COVID-19, sau đó nhanh chóng mở lại các hoạt động kinh tế.

Di sản về chính trị

CNA dẫn lời các nhà phân tích chính trị cho biết, ông Lý Hiển Long đã giúp định hình bối cảnh chính trị và cách nắm quyền ở Singapore.

TS Gillian Koh - nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách (IPS, Singapore) nói rằng dưới thời ông Lý Hiển Long, Singapore đã cải thiện sự tham gia của người dân vào việc hoạch định chính sách.

Vị tiến sĩ này dẫn chứng việc thành lập "Liên minh hành động" - nơi các nhân viên làm việc trong cả khu vực công và tư nhân xác định các vấn đề để cải thiện điều kiện trong ngành của họ.

Theo nhận định của bà, cách tiếp cận mang tính tham vấn như vậy dự kiến sẽ tiếp tục tồn tại dưới sự lãnh đạo của người kế nhiệm Lawrence Wong.

Bên cạnh đó, trong nhiệm kỳ của ông Lý Hiển Long, đã có hệ thống bầu cử dành riêng cho chức tổng thống nhằm đảm bảo đại diện thiểu số, đồng thời số lượng nghị sĩ không thuộc khu vực bầu cử đã tăng lên và có quyền bầu cử giống như các nghị sĩ được bầu.

Những sửa đổi hiến pháp được thông qua vào tháng 11/2016. Người dân Singapore đã chứng kiến chiến thắng vang dội của bà Halimah Yacob - nữ Tổng thống đầu tiên của Singapore vào năm 2017.

Trong khi đó, PGS Bilveer Singh - Phó Trưởng khoa Khoa học Chính trị tại Đại học Quốc gia Singapore cho rằng ông Lý Hiển Long đã giúp chính phủ Singapore “có trách nhiệm hơn với cử tri” bằng cách tăng cường vai trò của phe đối lập.

Sau cuộc Tổng tuyển cử năm 2020, ông Lý Hiển Long chính thức chỉ định lãnh đạo đảng Công nhân Pritam Singh làm lãnh đạo phe đối lập, nói điều này phản ánh mong muốn của người dân về sự đa dạng của tiếng nói trong quốc hội.

“Nếu được hỏi đâu là di sản lâu dài nhất của ông Lý thì đó có thể là sự kết hợp giữa việc đảm bảo tăng trưởng kinh tế và chính trị quốc gia trong suốt đại dịch COVID-19 và sự chuẩn bị tỉ mỉ để chuyển giao quyền điều hành chính phủ một cách suôn sẻ cho người kế nhiệm”, PGS Bilveer Singh nêu ý kiến.

Ở ngoài nước, thời kỳ cầm quyền của ông Lý Hiển Long đánh dấu việc Singapore nêu quan điểm mạnh mẽ, nhất quán vì một ASEAN tôn trọng luật chơi quốc tế. Nước này đã góp phần giúp ASEAN có tiếng nói rõ ràng hơn trên trường quốc tế.

Ông Lý Hiển Long tạo dấu ấn khác cha ông, khi có mối quan hệ gần gũi hơn với Đài Loan dù động thái này gây phản ứng mạnh từ phía Trung Quốc. Singapore một mặt kiên trì với chính sách không cô lập Đài Loan, một mặt giúp Trung Quốc và Đài Loan đối thoại thay vì đối đầu, bằng việc tổ chức hội nghị thượng đỉnh giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và lãnh đạo Đài Loan Mã Anh Cửu ở Singapore năm 2015.

Một năm sau, ông Lý Hiển Long thay mặt Singapore - nước chủ tịch luân phiên của ASEAN chỉ trích việc quân sự hóa ở Biển Đông của Trung Quốc, gây căng thẳng với Bắc Kinh.

Dù vậy, mối quan hệ thương mại Singapore - Trung Quốc tiếp tục được nâng cao từ khi ký Hiệp định Mậu dịch Tự do song phương năm 2009. Từ năm 2005, Singapore là đối tác an ninh quốc phòng của Mỹ, dù không phải là đồng minh quân sự và quan hệ này được thắt chặt liên tục những năm qua.

Di sản về cơ sở hạ tầng, xã hội

Theo thông tin trên báo Pháp Luật TP.HCM, TS Gillian Koh cho biết chính phủ của Thủ tướng Lý Hiển Long đã đi trước thời đại trong việc giải quyết vấn đề phân biệt giai cấp và chủng tộc.

"Sự phát triển đầu tiên và quan trọng nhất nhằm hạn chế sự phân cấp xã hội nghiêm trọng ở Singapore là các biện pháp nhằm đảm bảo chính sách chế độ đãi ngộ nhân tài", vị tiến sĩ cho biết. Thực sự cốt lõi cho sự thành công "hóa rồng" của Singapore xoay quanh chính sách trọng dụng nhân tài này.

Ông Lý Hiển Long thăm một khu chợ ở Singapore. Ảnh: CNA

Ông Lý Hiển Long cũng đã cải cách hệ thống giáo dục ở Singapore theo hướng hiện đại hơn, mở ra cho học sinh nước này nhiều con đường học tập đa dạng thay vì lối học tập theo hướng nặng về học thuật như truyền thống.

Chính phủ của ông cũng đầu tư nhiều hơn vào giáo dục, với chi tiêu hàng năm cho giáo dục tăng từ 5 tỷ SGD (3,7 tỷ USD) vào năm 2004 lên 12,9 tỷ SGD (9,5 tỷ USD) vào năm 2022.

Số lượng trung tâm chăm sóc trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cũng tăng từ 722 vào năm 2004 lên 2.470 trung tâm ở thời điểm hiện tại.

Theo bà Nydia Ngiow - Giám đốc điều hành của công ty tư vấn chiến lược BowerGroupAsia tại Singapore, ông Lý Hiển Long đã cho thấy sự cấp tiến khi đưa ra một loạt gói hỗ trợ, bao gồm phát tiền mặt, phiếu mua hàng và phiếu giảm giá để giúp người dân Singapore đối phó với chi phí sinh hoạt ngày càng tăng.

Bà Ngiow đồng thời lưu ý, Singapore có truyền thống nhấn mạnh khả năng tự lực và hỗ trợ có mục tiêu ngay cả trong bối cảnh khủng hoảng. Chẳng hạn, trong cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997, chính phủ của Thủ tướng Ngô Tác Đống ủng hộ việc giảm thuế thay vì phát tiền mặt để giúp người dân và doanh nghiệp.

“Việc tiếp tục phát tiền mặt kể từ năm 2020 mặc dù kinh tế phục hồi đáng kể cũng báo hiệu sự sẵn sàng của ông Lý trong việc thực hiện nhiều biện pháp phúc lợi xã hội hơn”, bà Ngiow cho hay.

Chi tiêu hàng năm của chính phủ Singapore cho chăm sóc sức khỏe trong thời gian ông Lý Hiển Long làm thủ tướng đã tăng gần 10 lần, từ 1,6 tỷ SGD (1,2 tỷ USD) năm 2004 lên 15,9 tỷ SGD (11,7 tỷ USD) vào năm 2022.

Trong thời gian ông Lý Hiển Long cầm quyền, dân số Singapore đã tăng từ 4,2 triệu lên 5,9 triệu người. Tuy nhiên, tỷ lệ sinh ở Singapore trong thời gian ông Lý Hiển Long đương nhiệm giảm từ 1,26 xuống 0,97 - mức thấp nhất lịch sử.

Tuổi thọ trung bình của người dân cũng tăng đáng kể, từ 79,6 tuổi vào năm 2004 lên 83 tuổi vào năm 2022.

Nhiệm kỳ của ông Lý Hiển Long cũng chứng kiến sự bùng nổ cơ sở hạ tầng ở Singapore. Trong 20 năm qua, số lượng căn hộ HDB (chung cư cao cấp do các công ty tư nhân xây dựng) ở đảo quốc này đã tăng từ 878.000 căn lên 1,1 triệu căn.

Chiều dài mạng lưới tàu điện ngầm của Singapore tăng gấp đôi trong thời gian ông Lý lãnh đạo đất nước, từ 128 km lên 259 km. Bên cạnh đó, hoạt động hàng hải của Singapore cũng bùng nổ với lượng container qua các cảng của nước này tăng từ 21,3 triệu container/năm lên 39 triệu container/năm trong 20 năm qua.

Theo bà Ngiow, vị thế của Singapore như một trung tâm kinh tế, du lịch và thương mại toàn cầu đã được nâng cao nhờ nhiều dự án cơ sở hạ tầng chiến lược của nhà lãnh đạo Singapore.

Bà chia sẻ: “Đứng đầu trong số này là sự phát triển của Sân bay Jewel Changi. Ban đầu được hình thành nhằm mở rộng năng lực hàng không nhưng nhờ tích hợp với các cơ sở bán lẻ và giải trí đã biến nơi đây thành điểm đến được du khách yêu thích”.

Bà Ngiow cho biết thêm, một siêu dự án khác do Thủ tướng Lý Hiển Long khởi xướng là là Cảng Tuas, dự kiến hoàn thành hoàn toàn vào năm 2040, sẽ giúp tăng gấp đôi năng lực hàng hải của Singapore.

Nhà lãnh đạo có “trái tim nhân ái”

Theo thông tin trên báo Dân Trí, bên cạnh vai trò ở cấp quốc gia, ông Lý Hiển Long còn là một cố vấn truyền cảm hứng, một người có định hướng chi tiết trong nhóm và một nhà lãnh đạo giàu lòng nhân ái, luôn gắn bó với thực tế đời sống của người dân.

Khi kỷ nguyên truyền thông xã hội bùng nổ và Thủ tướng Lý Hiển Long bắt đầu sử dụng các nền tảng như Facebook, ông đảm bảo sử dụng nó không chỉ nhằm chia sẻ các bài đăng và ảnh của mình mà còn để tiếp nhận tình cảm từ người dân.

Thủ tướng Lý Hiển Long được đánh giá là nhà lãnh đạo có "trái tim nhân ái". Nếu lãnh đạo cơ sở hoặc đảng viên nhập viện, ông sẽ đến thăm hoặc gọi điện cho họ, tùy theo lịch làm việc.

Vị thủ tướng cũng đến viếng nếu người thân của các nhân viên của ông qua đời. “Ông ấy thường đến viếng một cách thầm lặng trong đêm, không có phương tiện truyền thông đi theo hay bất cứ thứ gì cả. Ông ấy không đến để phô trương, ông ấy chỉ lặng lẽ đến thôi”, ông Gerald Singham - Chủ tịch Ủy ban Tư vấn Công dân (một cơ quan đóng vai trò cầu nối giữa người dân Singapore và chính phủ) kể lại.

CAN dẫn lời cựu nghị sĩ Ang Hin Kee - người từng làm việc bên cạnh ông Lý Hiển Long từ năm 2011 - 2020 nói rằng, mặc dù ông Lý Hiển Long làm việc “dựa trên bằng chứng” nhưng ông cũng coi trọng cảm nhận của mọi người.

Ông Ang chia sẻ thêm, ông Lý Hiển Long là người tinh tường trong việc để ý các chi tiết nhỏ. Ví dụ, ông đã lo lắng về thang máy tại một cơ sở địa phương, lo rằng liệu những người dân lớn tuổi không nói tiếng Anh có nhận được sự quan tâm đầy đủ hay không.