Dạy con tự học giỏi mà không cần học thêm

Học thêm có cần thiết đến mức không học không được, và các bậc phụ huynh nên dạy con như thế nào để con vẫn giỏi mà không cần học thêm?

Học thêm có cần thiết

Ngày nay, chuyện học hành của con cái luôn là mối quan tâm lớn của các bậc phụ huynh học sinh. Những gia đình có điều kiện thường không tiếc tiền để đầu tư cho con cái, tìm cho con mình những thầy cô giáo giỏi nhất để học thêm.

Điều này có những hiệu quả tích cực nhất định. Thầy cô giáo dạy kèm, dạy thêm sẽ có điều kiện để giải thích, rèn kỹ năng kĩ hơn so với các thầy cô ở trên lớp chính khóa, vốn có số tiết dạy khá eo hẹp và phải lo cho cả một lớp 40-50 học sinh. Đâu đó còn xuất hiện quan niệm: “Không học thêm là không thể giỏi được”.

Tuy nhiên, cũng có những trường hợp học sinh học thêm rất nhiều nhưng vẫn không giỏi, thậm chí có dấu hiệu dừng lại và đi xuống. Trong khi có học sinh không học thêm hoặc học thêm rất ít lại có những tiến bộ không ngừng. Có điều gì mâu thuẫn ở đây, tại sao học nhiều lại không giỏi bằng học ít?

Điều quan trọng không phải là học bao lâu, mà là học bao sâu.

Câu trả lời là: Kết quả học tập không tỷ lệ thuận với thời lượng học. Nó có phụ thuộc, nhưng không phải học càng nhiều càng giỏi. Học nhiều mà học nhồi nhét, học thụ động không thể bằng tự học dưới sự hướng dẫn, giải thích, gỡ rối của thầy. Descartes - Nhà toán học và vật lý học nổi tiếng người Pháp, ông tổ của tư duy khoa học và phương pháp - từng nói “Để cải thiện trí óc, ta cần học ít, thấu hiểu nhiều”.

Như vậy ở đây cái ta cần là sự thấu hiểu, chứ không phải những kiến thức, quy tắc, công thức máy móc. Học sinh đi học thêm quá nhiều sẽ không còn thời gian tự học, nghiền ngẫm, cho nên dù học nhiều mà toàn là nhớ kiến thức và suy luận của người khác, không có gì là của mình. Với cách học như thế, chẳng may trúng bài quen có thể làm rất nhanh, nhưng chỉ cần ra bài lạ một chút, phát biểu khác đi một chút là không xoay sở được. Đặc biệt với cách học thụ động, khi đi làm cũng sẽ không xử lý được các tính huống phát sinh trong công việc, trong cuộc sống.

Vì thế, các phụ huynh cần hết sức cân nhắc trong việc sắp xếp học thêm cho con. Làm sao để có thời gian cho con tự học, vì tự học vẫn là cách học tốt nhất, hiệu quả nhất và quan trọng nhất. Có thầy để hướng dẫn thêm, giải quyết cho con em mình những khó khăn, khúc mắc là tốt, nhưng đừng để thầy học thay cho con mình. Đặc biệt, đừng “chạy đua vũ trang”, thấy con người khác học thầy B, cô C cũng cố xin học cho bằng được. Vì cuối cùng, nhân vật quan trọng nhất trong chuyện này chính là con em chúng ta, chứ không phải thầy này hay thầy kia.

Các  bước bố mẹ giúp con học giỏi mà không cần học thêm

Bố mẹ cùng con lập thời khóa biểu học tập và vui chơi, bổ sung kiến thức từ thực tế và sách tham khảo... giúp con vượt qua những năm học cấp hai dễ dàng.  

Còn nhớ ngày con mới vào cấp 2, đi dự buổi họp phụ huynh đầu tiên của con, tôi ngạc nhiên tròn mắt khi thấy câu đầu tiên các bố mẹ hỏi nhau và hỏi cô là: Học thêm như thế nào? Đây chính là lý do áp lực học tập dồn lên trẻ cấp hai và cũng là một trong lý do để lũ trẻ phá phách. Tôi chẳng nói gì, lẳng lặng ra về và lẳng lặng làm khác người: Tôi không cho con học thêm.

Nếu cha mẹ cho rằng tất cả thầy cô đều thế, không dạy đủ bài học ở lớp thì đã xúc phạm đạo đức nghề nghiệp của một bộ phận lớn giáo viên. Tôi không tin rằng 100% các thầy cô đều như vậy. Tiền cũng là một vấn đề quan trọng, nhưng quan trọng hơn cả chính là đạo đức, là nhân cách của con người.

Nếu các cha mẹ bảo kiến thức học trên lớp thiếu thì tôi đồng ý 100%. Vấn đề không phải là các thầy cô giấu bài, mà kiến thức thực sự mênh mông, việc học ở trên lớp chỉ chiếm một phần. Cha mẹ có thể giúp con bổ sung kiến thức theo những gợi ý sau:

1. Con cần học qua thực tế cuộc sống: Những kiến thức lý, hóa, sinh, địa… đều có ở khắp nơi. Con học qua thực tế cuộc sống vừa đầy đủ vừa chính xác. Đây là cách bổ sung tốt nhất.

2. Học qua sách tham khảo: Ý kiến của một tác giả chưa đem lại cái nhìn tổng quát được mà chỉ là ý chủ quan của tác giả. Vì thế, nếu đọc nguyên sách giáo khoa sẽ không bao giờ đầy đủ. Học trong sách tham khảo, sách bài tập thêm bao giờ cũng sẽ bổ sung cho con những gì còn thiếu ở trường lớp.

Khi con lên cấp hai, cha mẹ cần dạy con như thế nào? Cấp 1 và cấp 2 cũng khác nhau như mầm non với tiểu học. Nếu cấp 1 học rất nhàn hạ, điểm số không quan trọng thì cấp 2, điểm số vô cùng quan trọng và mỗi bài học sẽ có điểm. Điểm cuối năm sẽ là tổng trung bình cộng của các điểm với các hệ số khác nhau. Vì vậy, việc đầu tiên là phải dạy con quen với điểm.

Đặc biệt quan trọng là dạy con cách học tập trung và khoa học, dạy con phân phối thời gian học. Các bước tiến hành như sau:

Bước 1: Cùng con lập thời gian biểu.

Thời gian biểu phải đáp ứng các tiêu chí:

- Bài học nào cũng cần được dành thời gian để học vì các môn học đều quan trọng như nhau.

- Cần có thời gian đọc bài trước khi lên lớp, để lên lớp cô giảng là hiểu luôn.

- Cần bố trí làm bài tập sớm trước hôm có môn đó độ 2-3 hôm để nếu ngày trước đó xảy ra một việc gì khiến con không có thời gian ngồi vào bàn thì con cũng đã làm bài tập trước rồi.

- Con phải có thời gian vui chơi giải trí, tập thể thao, đọc sách và làm công việc nhà.

Bước 2: Cha mẹ giám sát con thực hiện theo thời gian biểu đã quy định và tuyệt đối không cho phép ngoại lệ.

Học kỳ một năm lớp 6 sẽ vô cùng vất vả vì đám trẻ đang quen với sự tự do vô cùng tận. Vì vậy, các cha mẹ cần kiên nhẫn vô cùng và tuyệt đối không sử dụng bạo lực.

Bước 3: Bổ sung sách tham khảo cho con và tạo hứng thú đọc sách.

Cha mẹ chỉ cần đọc cho con 1/2 câu chuyện trong một cuốn sách nào đó và bỏ lửng đi làm việc khác. Trí tò mò sẽ khiến con mở sách ra và đọc nốt đoạn kết. Vài lần như vậy con sẽ đọc sách rất nhiệt tình. Cha mẹ cần bổ sung sách theo nội dung con đang học. Lượng sách của mỗi môn chỉ cần 2, 3 quyển trong một năm học là đủ.

Bước 4: Đưa con đến thư viện và làm thẻ cho con.

Tự đến thư viện theo giờ quy định trong thời gian biểu cũng là một niềm vui của bọn trẻ đấy.

Bước 5: Tập cho con đưa kiến thức đã học vào thực tế.

Khi mua rau về, tôi thường gợi ý con ngắt đoạn gốc rau cho vào cốc đất nhỏ xíu để trồng. Con rất hào hứng với việc chăm sóc cây. Khi ngọn rau ngóc cổ lên, con thật sự vui sướng và hy vọng sẽ trồng cả vườn rau cho cả nhà ăn thỏa thích.

Tôi cũng mua bản đồ về cho con tự tìm các địa danh, phỏng đoán các ký hiệu trên bản đồ. Những "ồ, à" khi đọc bản đồ, lược đồ, biểu đồ khiến con cảm thấy giờ địa lý vui vẻ lắm. Quả địa cầu cũng rất hữu ích, đề nghị con đọc sách địa lý và sử dụng địa cầu để giảng bài lại cho mẹ là điều mà con sẽ hứng thú. Nếu con đọc Bộ luật Hình sự, Dân sự để khám phá thêm các quy định trong môn giáo dục công dân cũng sẽ khiến con cảm thấy bộ môn đó hấp dẫn hơn.

Bước 6: Cho con lựa chọn và theo đuổi một bộ môn thể thao.

Bộ môn bóng bàn sẽ giúp mắt con không bị cận thị còn bộ môn thể dục dụng cụ, bóng rổ sẽ giúp con phát triển chiều cao. Trẻ tuổi cần lắm những bộ môn thể thao này. Cha mẹ cho con được lựa chọn độ ba môn, sau này con sẽ chọn môn thích nhất trong ba môn đó và cố gắng duy trì cho đến khi lớn nhé. Cha mẹ đừng quên công việc quan trọng này nhé.

Bước 7: Cho con tham gia các câu lạc bộ sinh hoạt tuổi trẻ.

Sống hữu ích và vui vẻ sẽ giúp con giảm bớt các suy nghĩ tiêu cực, sống hạnh phúc hơn.

Bước 8: Duy trì các giờ tâm sự riêng giữa con và cha mẹ.

Cha mẹ đừng quên tâm sự để hiểu con, giúp con vượt qua những khó khăn của tuổi teen. Bạn cũng có thể kể chuyện của bản thân thời bằng tuổi con.

Bước 9: Dành thời gian cho con nghe nhạc và xem các loại hình nghệ thuật.

Công việc này cũng rất quan trọng. Nó sẽ nâng cao khả năng thẩm âm, thẩm mỹ của con.

Bước 10: Đừng quên các công việc nhà.

Con chung tay giúp gia đình là việc phải làm và nên tăng cường vào tuổi này. Làm việc nhà không chỉ khiến con khéo léo, học thêm được nhiều kỹ năng sống mà còn giúp giảm bớt vất vả cho cha mẹ. Hãy cùng con tạo dựng một gia đình đầm ấm nhé.

Bước 11: Chuẩn bị tuổi dậy thì cho con.

Kể chuyện với con, mua sách cẩm nang tuổi teen cho con đọc và chia sẻ kinh nghiệm cho con là việc không bao giờ các cha mẹ được phép quên trong tuổi này. Con cần có một người thầy thực sự về “bộ môn” này đó, các cha mẹ nhé.

Làm bạn cùng con chẳng bao giờ là dễ. Dạy con từ lúc mới chào đời cho đến nay (con tôi 15 tuổi), tôi thấy năm con học lớp 6 là khó nhất. Hy vọng các teen đều có một quãng thời gian đẹp nhất, thoải mái nhất.

Tổng hợp