Dấu ấn Kim Jong-un sau hai năm cầm quyền

Thử ngh?ệm hạt nhân và thanh trừng ngườ? chú quyền lực là ha? quyết định gây chấn động thế g?ớ? của nhà lãnh đạo trẻ Tr?ều T?ên K?m Jong-un sau ha? năm cầm quyền.

Ngày 24/12/2011, K?m Jong-un thay thế cha, cố lãnh đạo K?m Jong-?l, g?ữ chức Tổng tư lệnh tố? cao quân độ? nhân dân Tr?ều T?ên, chính thức trở thành lãnh đạo cao nhất của quốc g?a này.

Năm đó, K?m Jong-un được cho là mớ? chỉ 27 tuổ? và không có mấy k?nh ngh?ệm trong v?ệc đ?ều hành đất nước và quân độ?.

Tuy nh?ên, hàng loạt quyết định đố? nộ? và đố? ngoạ? của K?m trong ha? năm cầm quyền cho thấy nhà lãnh đạo trẻ quyết tâm bước ra khỏ? cá? bóng của cha mình, để lạ? dấu ấn chính trị r?êng.

Chính sách hạt nhân cứng rắn

Ngày 13/4/2012, Tr?ều T?ên t?ến hành phóng tên lửa mang vệ t?nh, ha? ngày sau kh? K?m Jong-un được bầu làm bí thư thứ nhất đảng Lao động Tr?ều T?ên, chủ tịch Quân ủy Trung ương và chủ tịch Ủy ban Quốc phòng. Nhưng tên lửa phát nổ ngay sau kh? rờ? bệ phóng chưa đầy 2 phút và rơ? xuống b?ển Hoàng Hả?. Mặc dù thừa nhận thất bạ? lần này, Bình Nhưỡng vẫn quyết tâm t?ếp tục phóng tên lửa vào tháng 12, bất chấp sự phản đố? của Mỹ và Hàn Quốc. 

Đây là lần đầu t?ên Tr?ều T?ên quyết định phóng tên lửa vào mùa đông, kh?ến các nhà phân tích cho rằng có thể do nguyên nhân chính trị. Các chuyên g?a t?n rằng nhà lãnh đạo K?m Jong-un muốn phóng tên lửa quanh thờ? đ?ểm g?ỗ đầu của cha mình. Ông K?m Jong-?l qua đờ? ngày 17/12/2011 kh? đang trên một chuyến xe lửa đ? thị sát.

Sự k?ện hồ? tháng 12/2012 là lý do để Hộ? đồng Bảo an L?ên Hợp Quốc tăng cường các b?ện pháp trừng phạt mớ? vớ? nước này. Trong một động thá? đáp trả, ngày 24/1, Bình Nhưỡng tuyên bố sẽ t?ến hành thử ngh?ệm hạt nhân lần thứ ba nhằm đố? phó vớ? "kẻ thù truyền k?ếp" là Mỹ và đe dọa ch?ến tranh vớ? Hàn Quốc.

Tuyên bố trên vấp phả? phản ứng mạnh mẽ từ Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản, thậm chí ngay cả đồng m?nh Trung Quốc cũng lên t?ếng phản đố?. Nhưng đ?ều này cũng không ngăn cản được quyết định của g?ớ? lãnh đạo Tr?ều T?ên.

 Ngày 12/2, Bình Nhưỡng tuyên bố đã thử hạt nhân lần thứ ba thành công, tạ? một địa đ?ểm ngầm trong lòng đất ở phía bắc đất nước. Thờ? đ?ểm cuả v?ệc thử hạt nhân này được cho là có tính toán, bở? d?ễn ra gần thờ? đ?ểm kỷ n?ệm s?nh nhật của cố lãnh đạo K?m Jong-?l, ngườ? luôn quyết tâm theo đuổ? tham vọng sở hữu vũ khí hạt nhân. 

Tờ Independent của Anh nhận định: "K?m Jong-un muốn chứng tỏ vị thế lãnh đạo tố? cao của mình vớ? những chính trị g?a, tướng lĩnh lão làng trong nước và gử? đến ngườ? dân Tr?ều T?ên thông đ?ệp về h?ểm họa từ nước ngoà?. Không gì tốt hơn là t?ến hành một vụ thử hạt nhân và lợ? dụng sự kh?ển trách của cộng đồng quốc tế, để đưa đất nước vào trạng thá? sẵn sàng ch?ến đấu".

Ngày 8/3, Bình Nhưỡng tuyên bố hủy h?ệp định đình ch?ến và đường dây nóng vớ? Seoul, sau kh? L?ên Hợp Quốc thông qua nghị quyết trừng phạt Tr?ều T?ên vì vụ thử. Ngày 29/3/2013, K?m Jong-un ký lệnh đưa tên lửa vào trạng thá? sẵn sàng ch?ến đấu và hôm sau tuyên bố Tr?ều T?ên đã “chuyển sang t?̀nh trạng thờ? ch?ến”, sẵn sàng sử dụng tên lửa tầm xa mang đầu đạn hạt nhân để t?ến công các mục t?êu trên lãnh thổ Mỹ. Động thá? này dấy lên mố? lo ngạ? về nguy cơ bùng nổ ch?ến tranh Tr?ều T?ên lần thứ ha?.

"Hành động của K?m Jong-un dường như cực đoan hơn cha của ông ấy, ngườ? lạnh lùng hơn và dễ dự đoán hơn", CNN dẫn lờ? một quan chức quốc phòng Mỹ. V?ệc K?m từng du học tạ? Thụy Sĩ dường như không đồng nghĩa vớ? v?ệc nhà lãnh đạo trẻ này sẵn sàng hơn trong v?ệc đố? thoạ? vớ? phương tây. "Phong cách của ông ấy rất gần vớ? cha và ông nộ?. Tình hình h?ện nay không lạc quan chút nào".

Trong một bà? phân tích trên Fore?gn Pol?cy, ha? chuyên g?a Dav?d Kang và V?ctor Cha lạ? nhận định: "Nếu như K?m Jong-un vẫn thực sự dự định t?ến hành tấn công Hàn Quốc và Mỹ như trong tuyên bố trước đó, thì ông ấy tự đặt mình và đất nước bên bờ nguy h?ểm".

Dướ? sức ép của quốc tế, đặc b?ệt là Trung Quốc, cuố? tháng 5, K?m Jong-un đã cử Phó nguyên soá? Choe Ryong-hae làm đặc phá? v?ên của mình sang Bắc K?nh, gử? đ? thông đ?ệp Bình Nhưỡng lắng nghe lờ? gợ? ý của Bắc K?nh về v?ệc bắt đầu đàm phán để g?ả? quyết những căng thẳng trên bán đảo Tr?ều T?ên. Nguy cơ ch?ến tranh Tr?ều T?ên lần thứ ha? tạm thờ? lắng xuống.

"K?m không có k?nh ngh?ệm gì trước kh? t?ếp nhận quyền lực. Đây là lý do mà hành v? của ông ấy rất khó dự đoán", chuyên g?a Fred Kaplan kết luận. Nhưng quá trình hoạch định chính sách của Tr?ều T?ên luôn nằm trong bức màn bí ẩn và sự phức tạp của chính trường Bình Nhưỡng trong g?a? đoạn chuyển g?ao quyền lực là một trong những nhân tố ảnh hưởng quan trọng nhất.

Củng cố quyền lực trong nước

Trước kh? qua đờ?, cố lãnh đạo K?m Jong-?l ủy thác cho 7 quan chức cao cấp va? trò hỗ trợ con tra? mình trong những ngày đầu cầm quyền, như các "quan nh?ếp chính". Họ cũng chính là những ngườ? cùng ông K?m Jong-un hộ tống l?nh xa của cố lãnh đạo trong lễ quốc tang.

Trong đó có 4 ngườ? thuộc g?ớ? an n?nh quân sự: Tổng tham mưu trưởng R? Yong-ho, Bộ trưởng Vũ trang K?m Jong-gak, Phó nguyên soá? K?m Yong-chun và Thứ trưởng thứ nhất bộ Bảo vệ an toàn quốc g?a U Tong-chuk. Ha? quan chức dân sự cấp cao là Bí thư Trung ương đảng K?m K?-nam và Chủ tịch Hộ? đồng nhân dân tố? cao Choe Thae-bok. Ngườ? có va? trò quan trọng nhất trong 7 quan nh?ếp chính là Phó chủ tịch Ủy ban Quốc phòng, Bộ trưởng Hành chính Jang Song-thaek, chồng bà K?m Kyong-hu?, cô ruột nhà lãnh đạo trẻ.

Nhưng từ tháng 4/2012 đến nay, 5 quan nh?ếp chính đã bị đ?ều động, cách chức và thậm chí là xử tử, chỉ còn sót lạ? các ông K?m K?-nam và Choe Thae-bok vẫn còn đương chức.

"Các quyết định đ?ều động cho thấy K?m Jong-un củng cố được địa vị của mình", chuyên g?a Ken Gause thuộc V?ện ngh?ên cứu các vấn đề quốc tế CNA, nhận định. CNN dẫn nguồn t?n nộ? bộ Tr?ều T?ên cho b?ết, chỉ r?êng trong năm thứ nhất cầm quyền, 31 tướng lĩnh quân độ? bị đ?ều động hoặc cách chức. Còn theo Tân Hoa Xã, trong ha? năm qua, K?m Jong-un đã đ?ều động chức vụ của 97 quan chức cao cấp, ch?ếm 44\% số lượng các chính trị g?a hàng đầu của Tr?ều T?ên.

Theo cơ quan tình báo Hàn Quốc, ông chú Jang Song-thaek có va? trò quan trọng trong t?ến trình cả? tổ bộ máy lãnh đạo quân độ? của K?m. Bản thân ông Jang mặc dù chưa từng phục vụ trong quân độ?, vẫn được phong làm phó nguyên soá? và bầu vào chức phó chủ tịch Ủy ban Quốc phòng đầy quyền lực.

Sau kh? lên cầm quyền, K?m Jong-un tước bỏ một phần đặc quyền k?nh doanh và xuất khẩu của quân độ?, chuyển g?ao cho nộ? các, cơ quan được chỉ định phụ trách công tác phục hồ? nền k?nh tế. Jang Song-thaek được cho là ngườ? ủng hộ mạnh mẽ nhất cho quyết định trên. 

Thanh trừng bất ngờ

Mặc dù có thân phận là chú của nhà lãnh đạo tố? cao, Jang Song-thaek vẫn không tránh khỏ? kết cục bị thanh trừng. Trong một d?ễn b?ến đầy bất ngờ, Bình Nhưỡng hôm 9/12 công bố thông t?n bắt g?ữ và cách chức Jang. Ngườ? từng có quyền lực thứ ha? đất nước bị buộc tộ? phản đảng, phản cách mạng, âm mưu lật đổ lãnh đạo tố? cao, tham ô và bị xử tử trong một ph?ên tòa quân sự đặc b?ệt hôm 12/12.

Nguyên nhân thực kh?ến K?m Jong-un ra quyết định xử tử ngườ? chú đến nay vẫn còn nh?ều bí ẩn. H?ện có ha? luồng quan đ?ểm chính g?ả? thích cho quyết định quyết l?ệt và chóng vánh trên.

Tờ New York T?mes dẫn thông t?n từ cơ quan tình báo của Hàn Quốc và Mỹ cho rằng, g?ớ? quân sự Tr?ều T?ên có thể đứng đằng sau vụ thanh trừng Jang Song-thaek, nhằm g?ành lạ? quyền k?ểm soát ngành xuất khẩu than, sò và cua đầy lợ? nhuận, mà phe nhóm của Jang ch?ếm trước đó. Đỉnh đ?ểm của mâu thuẫn k?nh tế này là vụ nổ súng tạ? một ngư trường kh?ến ha? b?nh sĩ th?ệt mạng. G?ám đốc tình báo Hàn Quốc Nam Jae-joon cho hay, K?m Jong-un đã rất tức g?ận trước sự v?ệc này và co? đây là hành v? thách thức quyền lực tố? cao của mình, từ đó mớ? ủng hộ g?ớ? quân sự thanh trừng phe nhóm của Jang.

Một quan đ?ểm khác lạ? nhận định, quyết định thanh trừng Jang Song-thaek d?ễn ra trong bố? cảnh g?a? đoạn chuyển t?ếp quyền lực g?ữa cố lãnh đạo K?m Jong-?l và con tra? K?m Jong-un đã kết thúc. "Va? trò cầu nố? g?ữa quá khứ và tương la? của Jang Song-thaek đã chấm dứt", T?ến sĩ Pa?k Hak-soon thuộc V?ện ngh?ên cứu Sejong Hàn Quốc bình luận.

Đây cũng không phả? là lần đầu t?ên trong lịch sử đương đạ? Tr?ều T?ên, chính trị g?a có va? trò nh?ếp chính bị loạ? bỏ. Trong những năm 1970, nhà lãnh đạo tương la? của Tr?ều T?ên kh? đó K?m Jong-?l cũng đã loạ? bỏ một ngườ? chú nh?ều quyền lực được co? là đố? thủ chính trị của ông để kế thừa d? sản của cha mình, nhà lập quốc K?m Nhật Thành.

Ha? g?ả thuyết trên đều tựu chung một mẫu số, đó là nhà lãnh đạo trẻ K?m Jong-un sau ha? năm cầm quyền đã thành công trong v?ệc củng cố địa vị lãnh đạo tố? cao. Truyền Thông Tr?ều T?ên gần đây bắt đầu gọ? K?m là "nhà lãnh tụ kính yêu", một danh h?ệu trước đây chỉ thuộc về ông K?m Jong-?l. 

Theo VnExpress