Con người trở nên thông minh nhờ đâu?

Việc tìm hiểu nguyên nhân tại sao con người lại có trí thông minh cao hơn các loài linh trưởng khác luôn là điều mong muốn của các nhà khoa học.

Với hy vọng hiểu được con người phát triển bộ não lớn của mình như thế nào, các nhà nghiên cứu đã hướng nghiên cứu tới các loài linh trưởng có họ hàng gần nhất với loài người. Và họ tuyên bố là đã phát hiện ra động lực chính cho sự phát triển não bộ của chúng ta.

Thông minh do chế độ ăn uống

Những phát hiện của các nhà nhân chủng học ở New York, được công bố trên tạp chí Sinh thái và Tiến hóa Tự nhiên, cho thấy chế độ ăn uống có thể là nhân tố quyết định trí thông minh.

Alex DeCasien, một ứng cử viên tiến sĩ của trường đại học NYU và là tác giả chính của nghiên cứu trên cho biết: "Các chiến lược tìm kiếm phức tạp, cấu trúc xã hội và khả năng nhận thức có thể đã cùng tiến hóa trong quá trình tiến hóa của linh trưởng.

Tuy nhiên, nếu câu hỏi là “Yếu tố nào, chế độ ăn hay xã hội, quan trọng hơn trong việc quyết định kích thước bộ não của các loài linh trưởng?’ thì nghiên cứu mới của chúng tôi gợi ý yếu tố đó là chế độ ăn”.

Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra hơn 140 loài linh trưởng – nhiều gấp 3 lần so với những nghiên cứu trước đây. Họ đã tính đến lượng thực phẩm - bao gồm lá, trái cây và protein động vật - cũng như các thông số về hành vi xã hội, chẳng hạn như quy mô nhóm, hệ thống xã hội và hệ thống giao phối.

Kết quả của họ cho thấy kích thước não được dự đoán bằng chế độ ăn uống hơn là bằng các thông số khác về hành vi xã hội.

James Higham, đồng tác giả của bài phân tích mới này, nói thêm: "Con người và động vật linh trưởng khác có bị rèn luyện dưới áp lực cộng đồng vì thế cần phải suy nghĩ và theo dõi các mối quan hệ xã hội như một số người đã lập luận hay không?

Quan điểm này đã trở nên phổ biến, nhưng những phát hiện của chúng tôi lại cho kết quả không giống vậy.

Trên thực tế, nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra một yếu tố khác, cụ thể là chế độ ăn uống đã ảnh hưởng tới trí thông minh của con người."

Nhóm nghiên cứu NYU còn phát hiện ra rằng những loài tồn tại chỉ dựa vào trái cây hoặc hỗn hợp trái cây và lá thì sẽ có bộ não lớn hơn loài chỉ ăn mỗi lá.

Điều này có nghĩa là chế độ thức ăn càng đa dạng thì não bộ lại càng phải phát triển mạnh mẽ để phân biệt, tìm kiếm những chủng loại khác biệt nhau.

Ông DeCasien nói thêm: "Kết hợp với nhau, những yếu tố này có thể dẫn đến nhu cầu có sự phức tạp về nhận thức và cần phải suy nghĩ linh hoạt ở các loài ăn trái cây.

Thông minh do nhu cầu xã hội

Giả thuyết về trí thông minh xã hội cho rằng sự phức tạp của xã hội là động lực chính cho sự phức tạp về nhận thức của loài linh trưởng.

Nó cho rằng áp lực xã hội tất yếu sẽ dẫn đến sự tiến hóa về bộ não người khiến chúng lớn hơn. 

Một số nghiên cứu đã cho thấy mối quan hệ tích cực giữa kích thước bộ não tương đối và quy mô nhóm.

Nhưng khi xem xét tác động của các hệ thống xã hội hoặc giao phối khác nhau đến kích thước bộ não, các nhóm nghiên cứu lại cho ra những kết quả rất mâu thuẫn.

Điều này khiến người ta phải đặt ra câu hỏi về sức mạnh của giả thuyết này.

Thông minh nhờ có xung đột khi tìm kiếm thức ăn

Một nghiên cứu mới đây của Đại học Manchester nghiêng về giả thuyết cho rằng loài linh trưởng phát triển não lớn hơn để đối phó với các cuộc xung đột.

Các phát hiện cho thấy những kỹ năng xã hội sẽ giúp mỗi cá nhân đối phó với sự xâm lăng và cạnh tranh từ cộng đồng và các giống loài khác.

Các nhà nghiên cứu đã xem xét các mối liên hệ giữa quy mô nhóm, kích cỡ não và các hành vi hợp tác và mối quan hệ của chúng với các hành vi hung hăng đã dẫn đến những vụ xung đột, gọi là chủ nghĩa đối đầu.

Ba loài có mức độ đối đầu cao là khỉ đầu chó chacma capuchin và quần thể vượn cáo đuôi vòng trắng và đen, trong khi những loài có tỷ lệ đối đầu thấp nhất là vượn cáo nâu và khỉ rú đen.

Bà Veronica Cowl, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, nói: "Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy sự gia tăng kích cỡ não có thể là hệ quả của mức độ cạnh tranh cao ở các nhóm lớn.

"Có vẻ như các động vật linh trưởng não lớn đã phải phát triển những chiến lược để đối phó với tỷ lệ xung đột cao.

"Điều này đặc biệt quan trọng vì động vật linh trưởng được ghi nhận về nhận thức xã hội của chúng - ví dụ, chúng có thể hiểu được các mối quan hệ xã hội giữa các cá thể, đi theo các mối quan hệ xã hội và có thể phát triển các chiến lược xã hội".

Theo Daily Mail