Chuyện làng "cấm yêu" ở Bắc Giang

Làng Nga Trạ? và Đông Lâm kết nghĩa anh em, tra? gá? 2 làng từ đó bị "cấm yêu", nếu a? trá? lệ làng sẽ bị phạt vạ.

Ha? thôn kết nghĩa anh em, tra? gá? bị "cấm yêu"?

Đã hàng trăm năm nay ngườ? dân ở 2 làng Đông Lâm và Nga Trạ? (xã Hương Lâm, huyện H?ệp Hòa, tỉnh Bắc G?ang) tồn tạ? một tục lệ là luôn co? nhau như anh em, ruột thịt. Có v?ệc gì khó khăn, hoạn nạn cũng g?úp đỡ nhau hết lòng bất kể có họ hàng hay không, chỉ cần b?ết là ở thôn bên thì sẽ không nề hà quản ngạ? v?ệc gì cả.

Theo cụ Nguyễn Hữu Trừ, 84 tuổ? trú tạ? thôn Nga Trạ?, là một trong những nhà nho cao n?ên và khá m?nh mẫn cũng là ngườ? nắm g?ữ được nh?ều tư l?ệu về khở? nguồn của tục lệ cấm yêu thì tục lệ này được bắt ngồn từ khoảng 400 năm nay. Những năm đó ở 2 thôn Đông Lâm và Nga Trạ? thường xuyên mất mùa vì đê sông Cầu hay bị vỡ. Thấy vậy 2 làng bèn cùng nhau cử ngườ? đ? đắp đê cứu mùa màng khỏ? thất thu. Không chỉ trong v?ệc chống th?ên ta?, kh? có địch họa 2 thôn đều hợp sức lạ? vớ? nhau như một.

Từ đó 2 thôn đã kết nghĩa vớ? nhau làm anh em để đoàn kết vớ? nhau chặt chẽ hơn, hay ngườ? ta còn gọ? là tục “kết chạ”. Theo tục này thì dân 2 thôn sẽ co? nhau như anh em ruột thịt, g?úp đỡ nhau những lúc khó khăn th?ếu thốn. Trong hương ước 2 thôn không quy định thôn nào là thôn anh, thôn nào là thôn em mà mọ? ngườ? cung kính gọ? nhau bằng “anh, chị”. Bất kể g?à trẻ, gá? tra? 2 thôn kh? gặp nhau đều xưng hô vớ? nhau bằng câu “đằng anh” và “đằng em”. 

Vì vậy nh?ều năm nay có v?ệc gì của thôn này thì thôn bên đều cử ngườ? sang g?úp đỡ tận tình. Như cụ Trừ nhớ thì vào những năm cụ còn làm chủ nh?ệm hợp tác xã, lúc đó mùa màng còn phụ thuộc vào th?ên nh?ên, dân thôn Nga trạ? vào vụ th?ếu trâu bò cày cấy thôn Đông Lâm bèn cử hàng trăm nhân lực cùng trâu bò xuống g?úp đỡ. Rồ? đến kh? Đông Lâm vào vụ thì Nga Trạ? lạ? cử hàng trăm xã v?ên lên cấy g?úp…

Hoặc vào những ngày lễ hộ? cứ 6 năm một lần, cả 2 thôn sẽ tổ chức lễ đón rước nhau. Thôn Nga Trạ? tổ chức đón thôn Đông Lâm vào ngày mùng 10/9, còn Đông Lâm sẽ đón Nga Trạ? vào ngày 12/9. Trong buổ? lễ đón rước nhau đầy đủ các bậc cao n?ên, những chức sắc trong thôn không th?ếu một a? thì mớ? được.

Cũng vì thân nhau như anh em nên ngay từ kh? kết nghĩa 2 thôn quy định “đã là anh em thì tra? gá? sẽ không bao g?ờ được lấy nhau”. Do vậy mấy trăm năm nay tra? gá? 2 thôn chưa hề có một đô? nào cướ? nhau, tục lệ đó còn g?ữ được ngh?êm ngặt đến ngày nay mà chưa hề bị phá vỡ.

Trá? lệ làng sẽ bị phạt vạ

Đã là “t?n-tuc/the-g?o?/mot-phu-nu-an-do-b?-cuong-h?ep-tap-the-theo-le-lang-a19276.html">lệ làng” thì tất cả những ngườ? dân 2 thôn đều phả? tuân thủ ngh?êm ngặt. Vì vậy những chuyện yêu đương tán tỉnh của tra? gá? 2 làng bị cấm tuyệt đố?. Tuy vậy, chuyện tình cảm của tra? gá? đô? kh? vẫn xảy ra những chuyện “vượt rào”.  

Câu chuyện đó d?ễn ra đã lâu từ thờ? cha ông của cụ Trừ, kh? kể lạ? câu chuyện cụ nén t?ếng thở dà? vì không muốn nhắc đến tên tuổ? của những ngườ? đó nữa. Chuyện tình cảm xảy ra g?ữa một ngườ? con tra? của thôn Nga Trạ? vớ? một ngườ? con gá? của Đông Lâm. Tình cảm bắt nguồn từ một buổ? đắp đê chung g?ữa 2 thôn, trong kh? đang làm ngườ? con gá? Đông Lâm bị trượt chân ngã xuống dòng sông đang mùa lũ nước dâng cao. Không a? dám nhảy xuống dòng nước x?ết vì nước lũ rất lớn quá sức ngườ? bình thường có thể bơ? được. Nhưng ngay lúc đó có một thanh n?ên nghĩa h?ệp thôn Nga Trạ? bơ? lộ? rất g?ỏ? đã lao mình xuống dòng nước quyết cứu được ngườ? con gá? Đông Lâm thoát khỏ? lưỡ? há? tử thần.

Cảm động trước hành động nghĩa h?ệp của ngườ? thanh n?ên Nga Trạ?, ngườ? con gá? Đông Lâm x?nh đẹp đó đã đem lòng yêu mến. Tuy nh?ên chuyện tình cảm của đô? tra? tà? gá? sắc đã đến ta? những bậc cao n?ên chức sắc trong thôn. Cả 2 thôn l?ền họp lạ? và ra quyết định cấm đô? tra? gá? đó t?ếp tục yêu nhau. Không những thế thôn Nga Trạ? còn bắt nhà chàng Tra? sắm sửa mâm xô?, con gà sang đình làng Đông Lâm tạ tộ? vớ? “đằng anh” bên ấy vì dám trá? lờ? thề.

Kể từ đó đến nay tra? gá? 2 thôn lấy đó làm bà? học không dám cả đứng trêu đùa nhau chứ đừng nó? gì đến chuyện yêu đương nữa. Vì thôn rộng lớn nên không thể b?ết hết mặt nhau nên chẳng thể tránh được những lúc tra? gá? ha? thôn trúng phả? “t?ếng sét á? tình”. Những kh? ấy kh? hỏ? ra b?ết gốc tích của nhau là ngườ? của thôn anh em bên cạnh thì dừng lạ? ngay, không bao g?ờ dám t?ến thêm một bước nào trá? vớ? quy định của ha? làng. 

Thôn anh và thôn em, không a? bắt đền a? cả.

Phong tục đó được ngườ? dân 2 làng g?ữ gìn như chính g?ữ gìn báu vật của mình. Từ những ngườ? cao tuổ? đến những đứa trẻ nhỏ đều h?ểu b?ết rõ như lòng bàn tay về mố? tình cảm thâm g?ao g?ữa 2 thôn anh em và luôn phát huy được tục lệ đó. Chưa bao g?ờ có chuyện xô xát hay cã? vã nhau g?ữa những ngườ? 2 làng. Chỉ có kh? họ không b?ết nhau thì mớ? có những chuyện đó xảy ra, nhưng kh? b?ết rồ? đều “dĩ hòa v? quý” ngay lập tức.

Có lần 2 ngườ? một của bên Nga Trạ?, một của bên Đông Lâm đ? buôn trâu bò, cùng hỏ? mua một đàn bò. Vì chủ đàn bò chẳng b?ết bán cho a? nên mặc kệ 2 thương lá? mặc cả vớ? nhau.

Vì không b?ết nhau lạ? chẳng a? chịu bỏ qua “món hờ?” đó nên 2 thương lá? đã cã? vã nhau căng thẳng, cả 2 cùng gọ? thêm ngườ? đến để thị uy để nếu cần thì “đạ? ch?ến” quyết g?ành mua cho được đàn bò. Kh? mọ? ngườ? đến mớ? nhận ra là cùng ngườ? của thôn anh em. Lúc đó cả 2 ngườ? thương lá? mớ? ngớ ra vộ? vàng bắt tay, x?n lỗ? nhau rố? rít rồ? nhường nhau mua đàn bò. Vì cả 2 nhường nhau nên cuố? cùng chẳng a? mua đàn bò đó nữa.

Rồ? mớ? đây, một thanh n?ên Nga Trạ? va chạm xe máy vớ? một ngườ? Đông Lâm, vì không b?ết nhau nên  chẳng a? nhường a? lao vào ẩu đả sứt đầu mẻ trán. Kh? gọ? chính quyền đến g?ả? quyết thì cả ha? mớ? b?ết nhau ở “thôn anh và thôn em”. Ngay lập tức cả 2 cùng x?n lỗ? nhau và không a? bắt đền a? cả.

Tục lệ đó được những ngườ? lớn 2 thôn g?áo dục cho con trẻ từ kh? chúng còn nhỏ. Vì vậy có những chuyện học s?nh trong lớp cấp 1, hay cấp 2 của xã Hương Lâm xưng hô vớ? nhau là “đằng anh, đằng chị” trên trường, trên lớp, mà không gọ? nhau theo k?ểu mày tao bạn bè. 

Theo An N?nh Thủ Đô