Cái chết bí ẩn của siêu điệp viên nổi tiếng nhất lịch sử Trung Đông

Cuộc điều tra hình sự về cái chết của điệp viên Marwan trong nhiều năm qua vẫn chưa có câu trả lời.  Hiện trường vụ án có nhiều manh mối song lại không có bằng chứng để phân loại vụ án.

13h30 ngày 27/6/2007, khi ông Ashraf Marwan ngã từ ban công tầng 5 của một căn hộ hạng sang ở London, Anh, ông đã mang theo những bí mật của mình sang thế giới bên kia.

Ông làm việc cho Ai Cập hay Israel? Có phải việc bại lộ danh tính đã khiến ông bị sát hại? Những câu hỏi đó tới nay vẫn chưa có câu trả lời thuyết phục.

Siêu điệp viên

Ashraf Marwan sinh năm 1944 tại Ai Cập. Cha ông là sĩ quan quân đội phục vụ trong Tiểu đoàn Vệ binh bảo vệ Tổng thống Ai Cập. Năm 21 tuổi, Marwan tốt nghiệp hạng ưu kỹ sư hóa học Đại học Cairo và được động viên tham gia quân đội. Marwan là con rể của cố Tổng thống Ai Cập Gamal Abdel Nasser.

Marwan gặp gỡ con gái rượu của Tổng thống Nasser vào một buổi chiều năm 1965, khi đó ông đang chơi quần vợt ở khu Heliopolis, ngoại ô Cairo, và phát hiện cô thiếu nữ xinh đẹp tên Mona Nasser mới 17 tuổi. Tình yêu đơm hoa, hai người làm đám cưới vào năm sau. Đó cũng là "nấc thang" để Marwan bước lên "thiên đình" trong chính trường Ai Cập. Marwan tiếp tục phục vụ trong quân ngũ thêm 2 năm rồi sang Anh, để học thạc sĩ ngành hóa học, sau cùng lại lấy bằng tiến sĩ kinh tế.

Một số nguồn tài liệu cho rằng, Marwan vốn là một người rất ham mê tiền bạc, cả cuộc đời ông làm việc và mở rộng kinh doanh với một công ty bình phong và kiếm được đến 400 triệu bảng Anh. Khi sang Anh du học, Marwan đã không thỏa mãn với khoản tiền chu cấp của gia đình cho việc học. Vì thế, để bù đắp khoản chi tiêu bị thiếu hụt, Marwan đã quyến rũ vợ của một Hoàng thân Arập để bà này chu cấp tiền cho ăn học.

Vài tháng sau, Tổng thống Nasser biết được việc bê bối này thông qua Đại sứ quán Ai Cập tại London. Ông nổi giận, triệu hồi chàng rể về nước. Để giữ chân chàng rể, ông Nasser đã bổ nhiệm Marwan làm trợ lý cho ông.

Cuộc đời điệp viên của tỷ phú Marwan bắt đầu hình thành từ mùa xuân năm 1969. Ông tới London gặp bác sĩ vì có vấn đề với dạ dày. Ông chọn bác sĩ có văn phòng từng là nơi diễn ra cuộc gặp kín giữa Vua Hussein của Jordan và giám đốc văn phòng Thủ tướng Israel.

Cùng với tấm phim X-quang, ông Marwan đưa cho bác sĩ cả một tài liệu lẫn với tài liệu nhà nước Ai Cập chính thức. Ông muốn chuyển số tài liệu này cho Đại sứ quán Israel ở London.

Cơ quan tình báo Israel (Mossad) xác định số tài liệu trên là thật. Tuy nhiên, họ vẫn nhanh chóng lập một nhóm để thảo luận rủi ro khi giao dịch với một người như ông Marwan – người tình nguyện “mang quà” tới cho họ. Nếu ông không phải là một điệp viên hai mang (điệp viên truyền tin tức giả) thì ông ta là người không thể kiểm soát. Tuy nhiên, cả nhóm quyết định rằng uy tín của ông Marwan đáng để tham gia canh bạc.

Ông đã lấy được nhiều tài liệu tối mật của Ai Cập đến mức mà một điệp viên Mossad phải thốt lên: “Chúng ta đã có người ngủ trên giường của ông Nasser”.

Dựa trên những bí mật này, Israel đã phát triển một nhóm có tên “Concept”. Nhóm này đảm bảo rằng một cuộc chiến tranh với Israel sẽ chỉ diễn ra chừng nào: Ai Cập đã có tên lửa và máy bay ném bom tầm xa; các quốc gia Arab đã đoàn kết thành một liên minh thực sự.

Quá trình “nuôi” điệp viên Marwan, người có mật danh Angel, Babylon, In-Law rất tốn kém. Đối với các cuộc gặp trực tiếp với người phụ trách thường là Giám đốc Mossad, ông Marwan thường gặp người này trong một căn nhà an toàn được mua ở London cách không xa khách sạn Dorchester.

Căn nhà có đường dây ghi lại mọi cuộc trò chuyện, kể cả những lời nói ngẫu nhiên một mình. Một nhóm thư ký đặc biệt sau đó bóc băng các cuộc thoại cho thủ tướng, tham mưu trưởng lục quân và một nhóm quan chức Israel hàng đầu.

Ông Marwan nhận được 50.000 bảng sau mỗi cuộc họp. Nhưng đây chỉ là một chi phí nhỏ so với số tiền 20 triệu USD đã được chi ra trong 4 năm đầu hoạt động của Marwan. Các lãnh đạo Israel cảm thấy số tiền này đáng đồng tiền bát gạo vì họ biết kẻ thù đang nghĩ gì.

Sau cái chết của Tổng thống Nasser vào tháng 9/1970, ông Marwan lại tiếp tục chuyển các tài liệu bí mật cho Israel về Tổng thống kế nhiệm Anwar Sadat. Tháng 4/1973, Mossad gửi một thông điệp cảnh báo của Israel về một cuộc tấn công sắp xảy ra ở Ai Cập. Israel đã điều hàng chục nghìn quân dự bị và một số lữ đoàn đến Sinai. Tuy nhiên, không có cuộc tấn công nào xảy ra. Vụ báo tin “giả” đã khiến Israel thiệt hại 35 triệu USD.

Ngày 4/10/1973, ông Marwan một lần nữa cảnh báo Israel về một cuộc tấn công của Ai Cập. 8 giờ sáng hôm sau, nội các Israel tiến hành phiên họp khẩn cấp. Họ quyết định hành động. Lần này, thông tin của Marwan là chính xác, chỉ có điều vụ tấn công xảy ra sớm hơn 4 giờ.

Đúng vào lúc 14h, quân đội Arab khai màn chiến tranh. Ai Cập vượt qua Kênh đào Suez tại miền nam, xe tăng Syria lao xuống từ phía bắc. Họ dễ dàng khống chế một Israel không được chuẩn bị gì. Sau 3 ngày giao tranh, các tướng lĩnh Israel công khai lo âu về việc nước mình bị tiêu diệt. Nữ Thủ tướng Golda Meir yêu cầu mang đến cho mình một lọ thuốc tự sát với tuyên bố sẵn sàng chết hơn là chứng kiến cảnh tượng Israel bị tiêu diệt.

Sau khi được Mỹ lập cầu hàng không chi viện vũ khí và đạn dược, Israel bắt đầu phản công dữ dội và chiếm lại được các vị trí then chốt. Vào cuối tháng đó, Israel giành thắng lợi. Nhưng xét về mọi mặt, cuộc chiến tranh bất ngờ Yom Kippur vẫn bị coi là một thảm họa tình báo của Israel.

Tự tử hay bị sát hại?

Thông tin về bối cảnh, nguyên nhân dẫn đến cái chết của điệp viên Marwan rất mù mờ, kể cả những người chứng kiến cái chết của ông. Vào sáng hôm xảy ra vụ việc, có 4 người đàn ông (lần lượt tên là József Répási, Essam Shawki, Michael Parkhurst và John Roberts) đang ngồi cùng nhau trên tầng 3 của một tòa cao ốc số 116 phố Pall Mall, trong một căn phòng kính nhìn thấy bên ngoài.

Căn phòng của họ đối diện và có thể nhìn thấy ban công căn hộ nơi ông Marwan cư trú. Cả ba cùng làm cho Công ty Ubichem PLC, họ đang ngồi đợi ông chủ công ty đến dự họp. Và họ đã nhìn thấy từ đầu diễn biến cú "nhảy" khỏi ban công của ông Marwan.

Một người trong số họ la lên: "Xem tiến sĩ Marwan đang làm gì kìa!". Một trong số họ vội chạy xuống phố để giúp, số còn lại ngồi bất động vì kinh hãi.

Liệu ông Marwan tự nhảy lầu hay bị ai đó đẩy xuống? Khám nghiệm tử thi cho thấy trong máu ông Marwan lúc ấy có dấu vết của chất chống trầm cảm. Một báo cáo của bác sĩ riêng của ông Marwan cho biết "không lâu trước khi chết ông đã khá căng thẳng", và đã sụt mất 10 kg trong 2 tháng. Tuy nhiên, cơ quan điều tra xác định không có chứng lý cho hành vi tự tử. Ông Marwan không để lại thư tuyệt mệnh nào.

Tuy nhiên, không có lý do hợp lý nào để biện hộ cho hành động tự sát của ông Marwan. Theo kế hoạch, Marwan sẽ phải bay sang Mỹ trong đêm hôm đó vì có hẹn với luật sư của mình. Trước đó, Marwan vừa được nhận vào Câu lạc bộ Cải cách, trong đó có sự tham gia của Hoàng tử Charles và Cựu giám đốc MI5 (Cơ quan phản gián của Anh) Dame Stella Rimington.

Marwan và vợ ông dự kiến sẽ đưa 5 đứa cháu đi nghỉ mát. “Marwan có kế hoạch. Ông ấy có cuộc hẹn. Vì thế, ông có lý do để sống”, William Dolman, một cảnh sát tư pháp, khẳng định như vậy sau khi cuộc điều tra về cái chết của ông Marwan kéo dài ba năm mà không đem lại kết quả gì. Tuy nhiên, cũng không có bằng chứng để ủng hộ giả thuyết rằng Marwan bị sát hại.

Tuy nhiên, có một số manh mối có thể giúp tìm ra lời đáp về cái chết của tiến sĩ Marwan mà tòa án cũng như các nhà điều tra đã không xem xét đến, hoặc có biết nhưng bỏ qua. Vợ ông, bà Mona, kể về những ngày tháng trước khi chết rằng, ông Marwan rất lo sợ mình có thể sẽ bị giết. Ông nói với bà: "Anh có thể bị giết chết", rằng "Anh có nhiều kẻ thù khác nhau". Đêm đến Marwan không dám ra ngoài, và trước khi đi ngủ ông thường kiểm tra cửa và khóa chúng cẩn thận.

Sử gia Israel Ahron Bregman, người đã bộc lộ danh tính ông Marwan là điệp viên hai mang Ai Cập mang mật danh "Angel" của Cơ quan Tình báo Israel MOSSAD, và là bạn của ông Marwan, cũng kể lại những ngày cuối trước khi chết, ông Marwan thường nhắn tin cho ông mang tính báo hiệu mối nguy hiểm đến tính mạng đang chực chờ. Bregman nói với tờ The Guardian rằng, tình báo Anh (MI-6) có thể đã biết rõ ai đứng sau cái chết của Marwan nhưng họ vẫn giữ im lặng là có lý do riêng.

Có một chi tiết được gia đình tiết lộ là sau khi ông Marwan chết, gia đình phát hiện bản thảo bộ hồi ký của ông, trong đó dự định tiết lộ bí mật của các Cơ quan tình báo Trung Đông, biến mất khỏi kệ sách. Bộ hồi ký gồm 3 tập, mỗi tập khoảng 200 trang, cũng như những cuốn băng mà Marwan ghi âm, đã biến mất.

Theo một chuyên gia, Marwan đã làm việc trong nhiều năm cho tình báo Ai Cập, Israel, Italy, Mỹ và Anh. Liệu có phải ông đang chuẩn bị tiết lộ bí mật có thể gây phiền toái tới các nước? Ai đã lấy bộ hồi ký đó, nếu như chúng tồn tại? Và cái chết của Marwan có phải là mấu chốt của một vụ án?

Ông Marwan là người Ai Cập thứ ba sống ở London đã chết trong hoàn cảnh tương tự. Trước đó, tháng 6/2001, nữ diễn viên Souad Hosni ngã từ ban công của tòa nhà Stuart Tower sau khi cô gặp giám đốc một nhà xuất bản đề nghị viết hồi ký cho cô. Lâu hơn nữa, vào tháng 8/1973, El-Leithy Nassif, cựu Giám đốc Lực lượng bảo vệ Tổng thống Ai Cập Anwar Sadat, đã ngã từ ban công tòa nhà Stuart Tower. Ông này chết khi đang thực hiện cuốn hồi ký. Điều đáng nói rằng, ba người này đều có mối quan hệ với Cơ quan tình báo Ai Cập.

Cuộc điều tra hình sự về cái chết của ông Marwan trong nhiều năm qua vẫn không đưa ra câu trả lời. "Chúng tôi không biết sự thật mặc dù đã điều tra cẩn thận", viên cảnh sát Dolman nói. Điều này càng khiến vụ án trở nên bí ẩn khi mà hiện trường vụ án có nhiều manh mối song lại không có bằng chứng để phân loại vụ án.

Mộc Miên (T/h)