Bộ GD&ĐT đề xuất thay đổi lớn về kiểm định chất lượng giáo dục đại học

Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD&ĐT) vừa công bố dự thảo Thông tư thay thế Thông tư số 12/2017/TT-BGDĐT về kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục đại học, sau hơn 7 năm áp dụng. 

Dự thảo mới đưa ra những điều chỉnh quan trọng, nhằm cập nhật chuẩn mực quốc tế, giảm tải gánh nặng hành chính cho các cơ sở giáo dục đại học, đồng thời thúc đẩy văn hóa bảo đảm chất lượng một cách thực chất.

Một trong những thay đổi lớn nhất là rút gọn bộ tiêu chuẩn kiểm định theo hướng tiếp cận AUN-QA 3.0 – bộ khung đánh giá được nhiều quốc gia Đông Nam Á áp dụng.

Bộ tiêu chuẩn mới được rút gọn từ 25 tiêu chuẩn 111 tiêu chí xuống còn 15 tiêu chuẩn, 60 tiêu chí, chia thành 3 nhóm: Chiến lược – Hệ thống – Kết quả. Việc tinh gọn này giúp loại bỏ sự trùng lặp, tập trung vào các yêu cầu cốt lõi như: tầm nhìn, sứ mạng, chiến lược phát triển, quản trị tài chính – nhân lực, đổi mới sáng tạo, nghiên cứu khoa học, gắn kết thị trường lao động và phục vụ cộng đồng.

Khác với thang điểm 7 mức trước đây, dự thảo áp dụng cơ chế đánh giá 2 mức: đạt và không đạt. Bên cạnh đó, bổ sung cơ chế “đạt có điều kiện”: Cơ sở giáo dục vẫn có thể được công nhận nếu đáp ứng phần lớn tiêu chí và có kế hoạch cải tiến cụ thể trong thời hạn nhất định.

Đặc biệt, Dự thảo đưa ra 2 phương án xin ý kiến, trong đó có phương án xác định một số tiêu chí điều kiện – những tiêu chí cốt lõi bắt buộc phải đạt, để bảo đảm các trường chú trọng tới nền tảng hệ thống và trách nhiệm giải trình để tương thích với quy định tại Thông tư số 04/2025/TT-BGDĐT quy định về kiểm định chương trình đào tạo các trình độ của giáo dục đại học.

Tích hợp hướng dẫn đánh giá tiêu chí và biểu mẫu thành một bộ phận của Thông tư dưới dạng các phụ lục kèm theo.

Khác với trước đây phải ban hành các văn bản cá biệt để hướng dẫn riêng, Dự thảo lần này tích hợp toàn bộ hướng dẫn đánh giá tiêu chí và 15 biểu mẫu thành các phụ lục kèm Thông tư. Điều này giúp văn bản rõ ràng hơn về pháp lí, tạo sự thống nhất trong áp dụng và thuận lợi cho cả cơ sở giáo dục lẫn tổ chức kiểm định.

Dự thảo có quy định riêng đối với các trường thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng nhằm bảo đảm yêu cầu bảo mật thông tin. Đồng thời, các cơ sở khác phải công khai báo cáo tự đánh giá và báo cáo đánh giá ngoài, góp phần nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trước xã hội.

Các tiêu chuẩn, tiêu chí mới nhấn mạnh đến hệ thống bảo đảm chất lượng bên trong (IQA), quản lí thông tin và cải tiến chất lượng liên tục. Cơ sở giáo dục cần vận hành hiệu quả các công cụ quản trị dữ liệu, đo lường kết quả đầu ra, từ đó phục vụ tốt hơn cho giám sát, đánh giá và cải tiến chất lượng.

Làm rõ trách nhiệm và cơ chế hậu kiểm

Dự thảo bổ sung các trường hợp thu hồi giấy chứng nhận kiểm định, đồng thời làm rõ trách nhiệm của cơ sở giáo dục, tổ chức kiểm định và cơ quan quản lí trong việc giám sát sau đánh giá.

Với những điểm mới trên, Dự thảo Thông tư hướng tới mục tiêu giảm tải – tinh gọn – hiện đại – hội nhập, đồng thời khuyến khích các trường chủ động cải tiến liên tục, minh bạch hơn và tiệm cận chuẩn mực quốc tế. Đây là bước đi quan trọng trong lộ trình đổi mới quản lí chất lượng giáo dục đại học giai đoạn 2025–2030.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị các cơ sở giáo dục đại học, các tổ chức kiểm định chất lượng và các cá nhân, đơn vị quan tâm đóng góp ý kiến cho Dự thảo Thông tư, nhằm hoàn thiện quy định và bảo đảm tính khả thi khi áp dụng.