Bầu cử tổng thống: Indonesia tiến hay lùi?

Hai ứng cử viên tổng thống mà cử tri Indonesia sẽ phải lựa chọn có chương trình hành động tương tự nhau nhưng là hai con người hoàn toàn khác biệt nhau: một doanh nhân thành đạt xuất phát từ tầng lớp bình dân đối mặt với một cựu tướng lĩnh con rể của một nhà độc tài quá cố.

Indonesia bầu một tổng thống mới để điều hành quốc gia đông dân nhất Đông Nam Á. Đây là cuộc bầu cử được xem là “then chốt” kể từ khi nhà độc tài Suharto bị biểu tình đường phố lật đổ năm 1998. Theo dự báo, tỷ lệ phiếu sẽ rất sát sao, giữa đương kim đô trưởng Jakarta Joko Widodo - đại diện của dân nghèo - và cựu Tư lệnh lực lượng đặc biệt Prabovo Subianto - con rể của nhà độc tài Suharto quá cố.

Theo phân tích của AFP từ thủ đô Jakarta, cuộc bầu cử lần này quan trọng ở chỗ nó sẽ cho thế giới biết hướng đi của quốc gia hùng mạnh nhất Đông Nam Á: tiến về tương lai, củng cố dân chủ hay quay trở lại trang sử quân nhân mặc áo dân sự cầm quyền.

Ứng cử viên có uy tín nhất, chứng tỏ tài năng kinh bang tế thế trong đời sống cá nhân và hoạt động cộng đồng là đương kim Đô trưởng Jakarta, ông Joko Widodo, 53 tuổi. Ông xuất thân từ gia đình nghèo, có cha làm thợ mộc ở ngoại ô Solo - một thành phố 500 ngàn dân ở đảo Java. Với đầu óc bén nhạy, Joko Widodo đã thành lập công ty bàn ghế và xuất nhập khẩu.

Chỉ trong một thời gian ngắn, thành công trên thương trường cho phép doanh nhân trẻ tuổi này tạo được tiếng tăm và đến 2005 đắc cử thị trưởng Solo. Đô trưởng Joko Widodo có phương cách quản lý rất tân tiến. Ông thường xuyên thăm viếng các khu nhà nghèo và trực tiếp theo dõi các đề án cải thiện mức sống của người dân từ lúc khởi công cho đến khi hoàn tất. Năm năm sau, ông tái đắc cử với tỷ lệ phiếu áp đảo (91\%).

Thành công ở Solo tạo bàn đạp cho Joko Widodo tranh cử và đắc cử đô trưởng Jakarta với số dân đông gắp 20 lần hơn vào năm 2012. Với dóc dáng cao, gầy, da ngăm ngăm, nhiều người nhận xét Joko Widodo hao hao Tổng thống Mỹ Barack Obama. Đô trưởng Jakarta tiếp tục đường lối cải cách như ông đã thực hiện tại Solo nhưng thêm một sáng kiến mới nữa là cấp cho dân nghèo thẻ chăm sóc sức khỏe và đi học miễn phí tại thành phố mà gần 20\% dân chúng sống dưới mức nghèo khó, với thu nhập  2 USD mỗi ngày.

Joko Widodo tạo được niềm hy vọng một thế hệ chính trị gia mới lên cầm quyền thay thế lớp người cũ của chế độ Suharto.Trong nhiều tháng dài, uy tín của Joko Widodo bỏ xa điểm tín nhiệm của tướng về hưu Prabovo Subianto.

Tuy nhiên, do được giới chủ nhân truyền thông ủng hộ, trong những tuần lễ gần đây, phe Prabovo Subianto đã sử dụng nhiều biện pháp tuyên truyền không cho phép đối thủ trả lời trên các đài truyền hình và báo chí do họ kiểm soát. Nếu Barack Obama từng bị tố là theo đạo Hồi thì Joko Widodo bị cho là người gốc Hoa theo đạo Thiên chúa. Tin đồn này gây nhiều bất lợi cho ứng cử viên đảng Dân chủ Indonesia tại một nước mà đại đa số dân theo Hồi giáo và ít nhiều có tinh thần bài thiểu số người Hoa và đã từng gây ra biểu tình bạo động.

Với chiến thuật này và với diễn văn nặng tinh thần dân tộc chủ nghĩa, viên tướng lực lượng đặc biệt về hưu Prabovo Subianto đã lên điểm tín nhiệm trong giới cử tri bảo thủ, chỉ muốn “ổn định” theo mô hình độc đoán cũ và chưa bao giờ nghe nói đến “ứng cử viên của nhân dân”.

Chuyên gia Tobias Basuki thuộc Trung tâm nghiên cứu chiến lược quốc tế tại Jakarta nhận định rằng Jokowi (Joko Widodo) là biểu tượng của thế hệ lãnh đạo hoàn toàn mới không thuộc guồng máy cũ. Trong khi đó, tướng về hưu Prabovo Subianto đại diện cho “ổn định và an ninh” theo suy nghĩ của một số cử tri và những người hoài niệm chế độ Suharto.

Trong một quốc gia cần vốn nước ngoài để phát triển mà nạn tham nhũng đang làm cho thất thoát ít nhất 1\% GDP mỗi năm, cả hai ứng cử viên đều cam kết diệt trừ tham nhũng. Nhưng ứng cử viên Prabovo Subianto có nhược điểm lớn là gây lo ngại cho doanh nhân và giới đầu tư quốc tế vì những tuyên bố mị dân và quá khứ tham ô.

Vài phút sau khi các phòng phiếu đóng cửa trong ngày hôm nay (9/7), các viện thăm dò sẽ công bố kết quả ước lượng đầu tiên và trả lời câu hỏi : Indonesia rụt rè lùi lại phía sau hay thẳng tiến về phía trước?