Ý thức lao động không chỉ trông chờ... “một con chíp”!

( ĐSPL) - Những năm gần đây, tình trạng ngườ? lao động V?ệt Nam ở nước ngoà? bỏ trốn tăng cao, ảnh hưởng không nhỏ đến thị trường xuất khẩu lao động của nước ta. Đề xuất cần cấp mã số cho mỗ? lao động để quản lý đã được đưa ra. Tuy nh?ên, nh?ều chuyên g?a cho rằng, đây chỉ là g?ả? pháp mang tính hỗ trợ chứ không thể g?ả? quyết tận gốc vấn đề.

Tình trạng lao động bỏ trốn tạ? Hàn Quốc d?ễn ra phổ b?ến những năm gần đây (ảnh m?nh hoạ)

Cấp mã số để tăng sự ràng buộc?

Mớ? đây, cục Quản lý Lao động ngoà? nước (bộ LĐTB&XH) đã tổ chức hộ? thảo công bố các nhân tố ảnh hưởng đến v?ệc lao động V?ệt Nam hết hạn hợp đồng lao động tạ? Hàn Quốc không về nước, ở lạ? cư trú và làm v?ệc không có g?ấy tờ hợp pháp. Tạ? đây, bà Nguyễn Lan Hương, V?ện trưởng v?ện Khoa học, Lao động và Xã hộ? cho hay, trong g?a? đoạn 2004-2013, đã có trên 71.000 lao động V?ệt Nam sang Hàn Quốc để làm v?ệc.

Tuy nh?ên, có khoảng 30\% lao động V?ệt Nam sau kh? hết hạn hợp đồng, muốn ở lạ? nhưng lạ? không làm thủ tục x?n ký t?ếp hợp đồng lao động mà tự ý x?n vào các công ty làm v?ệc theo k?ểu tự do. Kh? bị phát h?ện, họ buộc phả? về nước bằng con đường không chính thức và chính những lao động này đã gây sự th?ếu th?ện cảm, làm mất uy tín vớ? các chủ doanh ngh?ệp phía Hàn Quốc vớ? lao động V?ệt Nam.

Để hạn chế tình trạng lao động bỏ trốn, bộ LĐTB&XH đã có rất nh?ều b?ện pháp nhằm đề cao v?ệc g?áo dục chất lượng lao động ngay từ đầu nhằm nâng cao ý thức của ngườ? lao động. Bên cạnh đó, v?ệc gắn kết và ràng buộc ngườ? lao động vớ? g?a đình và chính quyền địa phương để hạn chế thấp nhất mọ? rủ? ro sau kh? hợp đồng lao động vớ? phía nước bạn chấm dứt cũng được chú trọng.

Theo đó, bà Nguyễn Lan Hương đã đưa ra đề xuất cấp mã số cho lao động V?ệt Nam ở nước ngoà? để t?ện quản lý. Mỗ? lao động V?ệt Nam kh? xuất khẩu lao động sẽ được cấp một mã số duy nhất. Kh? cơ quan quản lý truy cập vào những mã số này sẽ b?ết được đầy đủ thông t?n cá nhân của lao động cũng như địa chỉ và hợp đồng lao động của lao động vớ? các công ty nước bạn.

Không chỉ trông chờ vào v?ệc cấp mã số

Đánh g?á về mức độ khả th? của g?ả? pháp trên, ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, Cục trưởng cục Quản lý lao động ngoà? nước, bộ LĐTB&XH cho rằng: V?ệc quản lý lao động theo đ?ện tử sẽ tốt và thuận t?ện hơn bây g?ờ rất nh?ều. Tuy nh?ên, không phả? cứ thông qua máy tính thì cơ quan quản lý mớ? b?ết được tình hình lao động mà h?ện tạ? chúng ta vẫn có những kênh để nắm bắt được họ đang ở đâu, làm gì. Kh? đang ở nước bạn, ngườ? lao động mà chuyển chỗ làm, họ thường không báo cáo vớ? các cơ quan ở V?ệt Nam nên ta không b?ết được thông t?n. Tuy nh?ên, các trung tâm hỗ trợ lao động nước ngoà? sẽ xem xét lý do x?n chuyển v?ệc, nếu chính đáng, họ sẽ hỗ trợ các lao động và thông báo cho chúng ta b?ết về sự thay đổ? đó.

Vị chuyên g?a này cũng nhấn mạnh, v?ệc quản lý lao động thông qua máy tính, phần mềm chỉ thuận lợ? hơn cho công tác quản lý chứ không thể g?ả? quyết hết được các vấn đề trên. H?ện nay, Chính phủ đang chuẩn bị ban hành những nghị định mớ? để có thể có những hình thức xử lý t?ên quyết. Tuy nh?ên, để hạn chế tình lao động chu? thì không chỉ bằng cách tăng mức độ xử phạt mà cần t?ến hành đồng bộ nh?ều g?ả? pháp từ tuyển chọn, g?áo dục, đào tạo và quản lý. H?ện nay, cục Quản lý lao động ngoà? nước cũng đang xây dựng đang hệ thống phần mềm để quản lý đến từng ngườ? lao động.

Một chuyên g?a công tác tạ? v?ện Ngh?ên cứu xã hộ?, k?nh tế và mô? trường (đề nghị được g?ấu tên) lạ? có cách nhìn khác. Ông nhấn mạnh: “Đây là v?ệc làm khó khả th?. Bản thân tô? đã từng t?ếp xúc vớ? một số bạn đ? lao động ở châu Ph?. Hầu hết trong số họ đều không có g?ấy tờ hoặc không cần g?ấy tờ. Do đó, v?ệc cấp vạch như vậy chỉ mang tính chất đố? phó và dù là g?ả? pháp trước mắt hay lâu dà? thì cũng rất khó g?ả? quyết được tận gốc vấn đề”.

Cũng theo đánh g?á của chuyên g?a này, vấn đề cốt yếu của v?ệc lao động bỏ trốn là ý thức tôn trọng hợp đồng lao động kèm. Ý thức đó không thể thay đổ? bằng một tấm thẻ. Đó phả? là kết quả của quá trình g?áo dục ngh?êm túc. Thứ ha?, cần nhìn nhận lạ? vấn đề ở ngh? vấn tạ? sao lạ? có mức lương quá lớn g?ữa v?ệc đ? theo đường chính thống và đ? theo đường ngoà?.

Rất có thể, sự chệnh lệch mức lương quá lớn là đ?ều hấp dẫn vớ? ngườ? lao động và thô? thúc ngườ? ta bỏ trốn. “Đây là vấn đề vô cùng quan trọng. Tất nh?ên, nếu đ? theo đường chính thống vớ? nh?ều thủ tục, có thể ngườ? lao động phả? trả thêm một khoản ch? phí “không tên” nào đó. Tô? cho rằng, bản thân ngườ? lao động không muốn làm như vậy vì v?ệc làm ngoà? này phả? chấp nhận quá nh?ều rủ? ro. Nhưng do sự chênh lệch số t?ền lương có thể cao đến mức ngườ? ta chấp nhận sự đánh đổ?”, ông nhấn mạnh.

Vị chuyên g?a này cũng cho rằng, cần phả? đặt câu hỏ? vớ? những ngườ? mang trọng trách đ? đàm phán vớ? các doanh ngh?ệp nước ngoà? thay cho quyền lợ? ngườ? lao động trước kh? g?ớ? th?ệu hợp đồng cho họ ký. L?ệu, những ngườ? đó có đàm phán một cách thực sự công tâm, đặt quyền lợ? của ngườ? lao động lên trên hết hay không? Đó cũng là một trong lo ngạ? kh?ến ngườ? lao động không t?n tưởng và tìm đ? lao động nước ngoà? bằng những con đường khác, hoặc bỏ trốn để ở lạ? nước ngoà? lao động tự do.

Thu - Hạnh