Xôn xao cây ngải tiên giúp thoát viêm đại tràng

Thời gian gần đây, có rất nhiều báo đài đưa tin về tác dụng trị chứng viêm đại tràng thể phân lỏng nát của cây ngải Tiên. Để hiểu rõ hơn về thông tin này, chúng tôi đã có một cuộc trò chuyện với bác sĩ Hoàng Sầm.

Theo bác sĩ Hoàng Sầm (Chủ tịch Viện Y học bản địa Việt Nam, Phó chủ tịch Hội Nam y Việt Nam), Ngải Tiên có tên khoa học là Hedychium coronarium Koenig thuộc họ gừng. Tinh dầu Ngải tiên được dùng làm nước hoa cao cấp, còn dịch chiết từ củ của nó được dùng để trị viêm đại tràng thể phân lỏng nát.

Công dụng trị viêm đại tràng của cây ngải tiên được người dân tộc Dao, xã Bản Péo, huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang phát hiện ra. Người dân ở đây gọi là cây Xẹ. Nước sắc từ củ ngải tiên dùng để trị chứng đau bụng với các biểu hiện như phân lỏng, nát hoặc lúc lỏng, lúc nát, bụng đau râm ran, cơn đau kéo dài nhiều tháng, nhiều năm, đau bụng đi ngoài khi ăn đồ tanh, lạ... Sau này, y học hiện đại dựa trên các biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng đã chỉ ra rằng đó chính là viêm đại tràng.

Giải nghĩa tác dụng của ngải tiên với viêm đại tràng theo y học cổ truyền.

Theo y học cổ truyền, nguyên nhân gây viêm đại tràng xuất phát từ các yếu tố như phong, hàn, thử (nắng), thấp (ẩm thấp), nhiệt gây tổn thương tỳ vị, ăn uống nhiều chất béo, mỡ, uống nhiều bia, rượu gây thấp nhiệt nội sinh ứ trệ ở đại tràng, tình chí tổn thương, can khí uất hại đến tỳ, làm cho chức năng vận hóa của tỳ bị rối loạn sinh thấp nhiệt uất kết, khí trệ, huyết ứ…

Ngải tiên, mùi thơm, tính ấm, có tác dụng khu phong trừ thấp, ôn trung tán hàn, làm ấm tỳ vị, từ đó giúp trị viêm đại tràng hiệu quả.

Theo y học hiện đại nguyên nhân dẫn đến viêm đại tràng là do vi trùng như tả, lỵ trực trùng, thương hàn, siêu vi trùng, ký sinh trùng, đặc biệt là lỵ amib, các loại giun, sán.., nấm candida albicans, loạn khuẩn, phóng xạ, hóa chất hoặc do miễn dịch và di truyền…. Tựu trung lại, có khoảng 9 nguyên nhân làm tổn thương niêm mạc đại tràng gây viêm.

Trong khi đó, dịch chiết trong củ ngải tiên có thành phần Diterpenes Coronerin, có tác dụng ức chế các tác nhân gây viêm, tăng cường khả năng miễn dịch của đại tràng và hỗ trợ tái tạo niêm mạc tại chỗ của đại tràng khá nhanh.

Bác sĩ Hoàng Sầm cho biết thêm, ngày 1/7/2018, Viện Y học bản địa Việt Nam kết hợp với trường Đại học Y – dược Thái Nguyên đã tổ chức hội thảo đề tài “Đánh giá tác dụng bài thảo dược phối hợp giữa ngải tiên, Ý dĩ, Hoài sơn trên người bị viêm đại tràng thể phân lỏng nát”. Tại đây, kết quả được công bố cho thấy hiệu quả tốt lên đến 90,6%. Đề tài này được các nhà khoa học đánh giá là bước đột phá mới trong trị viêm đại tràng.

Không chỉ Việt Nam, một số quốc gia khác trên thế giới cũng đã chứng minh tác dụng của Ngải tiên với các vấn đề liên quan đến đại tràng. Chiết củ ngải tiên bằng n- hexan, các nhà khoa học Ấn Độ phân lập được 2 diterpenes labdane mới và 10 chất khác có khả năng chống lại ung thư phổi, neuroblastoma, ung thư vú, các dòng tế bào ung thư cổ tử cung và đặc biệt là ung thư đại tràng.