Vụ VN Pharma: Đến tòa không trả lời và quan điểm của luật sư

Nhiều luật sư cho rằng, việc đại diện Bộ Y tế và Bộ Công thương đến tòa nhưng không trả lời bất kỳ câu hỏi nào mà chỉ xin ghi nhận, báo cáo với lãnh đạo và sẽ trả lời sau bằng văn bản là chưa hợp lý.

Trong phiên tòa xét xử phúc thẩm VN Pharma, đại diện nhiều bộ ngành có liên quan tới vụ việc đã tới Tòa theo lệnh triệu tập. Quan điểm của đại diện Bộ Y tế và Bộ Công thương chỉ có mặt ở tòa để ghi nhận và báo cáo lãnh đạo, sau đó sẽ có trả lời bằng văn bản. 

Về vấn đề trên, luật sư Trần Bá Học (Đoàn Luật sư TP.HCM) nhận xét: “Với tư cách là đại diện cơ quan quản lý nhà nước có liên quan đến quá trình cấp giấy phép nhập khẩu nhưng khi đến tòa, đại diện Bộ Y tế lại không đưa ra bất kỳ câu trả lời nào từ phía tòa án, thì có thể thấy đây là một hành động hết sức khó hiểu”.

"Nếu cho rằng sẽ trả lời bằng văn bản sau cũng không hợp lý. Vì việc xét xử là trực tiếp, liên tục, công khai tại phiên toà thì việc trả lời sau đó không còn ý nghĩa gì", luật sư Học nói thêm.

Luật sư Phùng Thanh Sơn (Đoàn Luật sư TP.HCM) đưa ra quan điểm: Bộ Y tế có trách nhiệm thực hiện yêu cầu và tạo điều kiện để các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng thực hiện nhiệm vụ. Điều 26 Bộ luật Tố tụng Hình sự cũng nêu rõ: “Nghiêm cấm mọi hành vi cản trở hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng thực hiện nhiệm vụ. Cơ quan thanh tra có trách nhiệm phối hợp với Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án trong việc phát hiện và xử lý tội phạm”.

Luật sư Sơn cho rằng những câu hỏi mà HĐXX, vị đại diện VKSND đưa ra đối với đại diện của Bộ Y tế đều thuộc về nghiệp vụ chuyên môn. Mà đã thuộc nghiệp vụ chuyên môn thì hơn ai hết Thanh tra Bộ Y tế phải nắm. Do đó, việc đại diện Bộ Y tế được cử đến tham dự phiên tòa từ chối trả lời tất cả những câu hỏi của HĐXX, cũng như của đại diện VKSND đưa ra, là thiếu tôn trọng những người tiến hành tố tụng và gây cản trở những người tiến hành tiếp cận sự thật vụ án.

Theo luật sư Hà Hải (Đoàn Luật sư TP.HCM), việc tòa phúc thẩm tuyên hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại vụ án này là có khả năng. Bởi ngay từ sau khi tòa sơ thẩm tuyên án đối với các bị cáo, không chỉ những chuyên gia trong ngành có nhận định về những vấn đề còn khuất tất, chưa được làm rõ về hành vi và tội danh mà ngay cả người dân đặc biệt là bệnh nhân ung thư và người thân của họ phản ánh hình phạt đã tuyên xử các bị cáo là chưa đủ sức trừng phạt và răn đe.

Về phía luật sư Nông Minh Đức (Đoàn Luật sư TP.HCM), dựa theo diễn biến phiên tòa cũng như kinh nghiệm nhiều năm trong ngành Luật, luật sư Đức cũng nhận định khả năng HĐXX sẽ tuyên hủy án là rất cao. Tuy nhiên, theo ông, việc cần điều tra làm rõ hành vi vận chuyển tiền qua biên giới của VN Pharma mới là quan trọng nhất.

Trước đó, sáng 20/10, tại phiên tòa phúc thẩm vụ án VN Pharma, đối với việc giám định của Bộ Y tế, VKS nhận định có nhiều mâu thuẫn, không khách quan.

Theo Viện Kiểm sát cấp cao tại TP.HCM (VKS), kết luận giám định là một trong những chứng cứ quan trọng, làm cơ sở cho việc xác định tội danh đối với các bị cáo nên cần thiết phải trưng cầu giám định lại, với thành phần hội đồng giám định khác.

Cụ thể, VKS phân tích, ngày 17/12/2014, Bộ Y tế thành lập Hội đồng giám định lô hàng 9.300 hộp thuốc H-Capita 500mg Caplet, với thành phần Hội đồng giám định gồm 10 người, do Phó cục trưởng Cục quản lý dược Đỗ Văn Đông làm chủ tịch hội đồng.

VKS nêu việc ông Đông là cấp dưới của Cục trưởng Cục quản lý dược Trương Quốc Cường (là người ký văn bản cấp phép cho VN Pharma nhập lô hàng trên) làm Chủ tịch hội đồng là không khách quan. Bởi, Cục quản lý dược là đơn vị cấp phép nhập khẩu lô hàng này; quá trình cấp phép có nhiều thiếu sót, sai phạm nên là đối tượng cần xem xét trong vụ án nhưng lại tham gia giám định chuyên môn lô hàng do chính mình cấp phép.

Mặt khác, Cục quản lý dược tham gia tố tụng với tư cách người phát hiện và tố giác tội phạm nhưng sau đó lại tham gia giám định tư pháp chính lô hàng mình cấp phép nhập khẩu có vấn đề là chưa đảm bảo tính khách quan.

Liên quan đến vụ án VN Pharma nhập và bán thuốc điều trị ung thư giả, Đại biểu Quốc hội Phạm Khánh Phong Lan cho rằng, với những sai phạm đã xảy ra, trách nhiệm của Cục quản lý Dược và Bộ Y tế rất nặng nề.

Theo bà Lan, khi đã có nghi ngờ thì đừng có cấp phép, thế nhưng, ở đây tất cả chỉ căn cứ trên hồ sơ. Có những trường hợp được cấp phép từ Cục quản lý Dược là rất khó, dù đã đầy đủ hồ sơ mà họ vẫn ngăn chặn lại. Thế nhưng, trong trường hợp này, VN Pharma lại được giải quyết rất nhanh gọn nên họ có quyền nghi ngờ.

Bà Lan cũng đặt nghi vấn, “lãnh đạo Cục Dược trực tiếp ký, chịu trách nhiệm về vấn đề này nhưng lại không phải chịu trách nhiệm pháp lý gì là không thuyết phục. Giám đốc VN Pharma bị bắt từ tháng 9/2014, tới giờ đã 3 năm, Bộ Y tế xử lý kiểu gì mà lãnh đạo Cục Dược vẫn tiếp tục được lên chức?”.

Ở góc độ khác, GS. TS, bác sĩ Nguyễn Khánh Trạch - hiện là Chủ tịch Hội Nội khoa Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội Tiêu hóa Việt Nam cho biết: Theo GS Nguyễn Khánh Trạch: Sự việc này xảy ra là do lỗi của cơ quan quản lý Nhà nước, cụ thể là Cục quản lý Dược đã cấp phép để nhập thuốc này vào

Vũ Đậu (T/h)