Vụ án oan 10 năm: Nguyên Phó Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân tối cao nói gì?

(ĐSPL)- TS. Dương Thanh B?ểu: Cần làm rõ trách nh?ệm và xử lý ngườ? g?ả? quyết vụ án dẫn đến oan sa?. Vụ án Nguyễn Thanh Chấn có dấu h?ệu bị oan ở Bắc G?ang h?ện đã được cơ quan chức năng vào cuộc t?ến hành đ?ều tra lạ? vớ? nh?ều tình t?ết mớ?.

Là ngườ? gắn bó lâu năm vớ? công tác tư pháp TS. Dương Thanh B?ểu, nguyên Phó V?ện trưởng VKSNDTC bày tỏ sự bức xúc trước v?ệc mớm cung, dùng nhục hình để lấy lờ? kha? của bị can.

Ông cho rằng: “Cần có những ngh?ên cứu, sửa đổ? bộ luật Tố tụng Hình sự để hạn chế tố? đa những vụ án oan sa? h?ện nay”.

Ông Nguyễn Thanh Chấn lúc tuyên bố hủy án.

Không phả? vụ án hy hữu

Sau kh? Hộ? đồng Thẩm phán mở ph?ên tá? thẩm vụ án Nguyễn Thanh Chấn g?ết ngườ? xảy ra năm 2003 tạ? Bắc G?ang, sau đó thống nhất hủy ha? bản án sơ thẩm và phúc thẩm để đ?ều tra lạ?.

Như vậy nếu sau kh? đ?ều tra lạ?, cơ quan đ?ều tra xác định ông Chấn vô tộ? thì những cá nhân, cơ quan l?ên quan đến v?ệc khở? tố, truy tố và xét xử oan đố? vớ? ông Chấn sẽ bị xử lý như thế nào, thưa ông?

TS. Dương Thanh B?ểu: Vớ? những tình t?ết mớ? trong vụ án và vớ? v?ệc hung thủ thật sự ra đầu thú thì quyết định tá? thẩm hủy ha? bản án sơ thẩm và phúc thẩm để đ?ều tra lạ? là hợp lý.

Như vậy, nếu hung thủ là một ngườ? khác thì rõ ràng trong vụ án này, các cơ quan t?ến hành tố tụng tỉnh Bắc G?ang đã có những v? phạm ngh?ệm trọng dẫn đến v?ệc kết tộ? oan cho ông Chấn. Đây là những hành v? có dấu h?ệu xâm phạm hoạt động tư pháp.

Theo quy định của pháp luật, cơ quan đ?ều tra của VKSNDTC có thẩm quyền đ?ều tra các loạ? tộ? xâm phạm hoạt động tư pháp.

Theo thông t?n báo chí, trong v?ệc dẫn đến oan sa? cho ông Chấn, một số cán bộ có v? phạm rất ngh?êm trọng trong kh? t?ến hành nh?ệm vụ.

Tuy nh?ên, kh? t?ến hành các công tác đ?ều tra xử lý, th?ết nghĩ cũng cần phả? tìm h?ểu nguyên nhân, đ?ều k?ện của v?ệc làm sa? đó.

Do đ?ều tra v?ên, k?ểm sát v?ên, thẩm phán làm sa? rồ? báo cáo cấp trên hay do chỉ đạo của cấp trên dẫn đến v?ệc làm sa?... Nghĩa là kh? xem xét, xử lý phả? hết sức khách quan, toàn d?ện.

Ông Nguyễn Thanh Chấn trong những ngày đầu về vớ? g?a đình

V?ệc một phạm nhân được tạm tha sau 10 năm ngồ? tù có dấu h?ệu oan sa? có phả? là vụ án hy hữu trong ngành tố tụng không, thưa ông?

TS. Dương Thanh B?ểu: Cũng phả? thừa nhận rằng, những trường hợp oan sa? dù không nh?ều nhưng vẫn d?ễn ra. Như những năm của thập kỷ 90, vụ án Huỳnh Văn Nam ở Đồng Na? bị tuyên phạt tử hình về tộ? g?ết ngườ? cướp của cũng từng gây rúng động dư luận…

Nhưng kh? Ủy ban g?ám sát vào làm v?ệc, thấy có rất nh?ều dấu h?ệu cho thấy ông ấy bị oan, đến kh? gần có kết luận cuố? cùng rồ? thì ông ấy đã bị chết.

Ngoà? ra, vụ án vườn đ?ều ở Bình Thuận vớ? ha? lần xét xử sơ thẩm và ha? lần xét xử phúc thẩm vẫn trở thành “đ?ểm nóng” trong hoạt động tư pháp tạ? V?ệt Nam suốt 7 năm, cuố? cùng vụ án mớ? được sáng tỏ.

Và còn rất nh?ều vụ oan sa? khác và cơ quan tố tụng phả? bồ? thường đến t?ền tỷ. Như vụ án Nguyễn Ngọc Ph? ở Thá? Bình, ông này bị tuyên phạt án 17 năm tù vớ? tộ? danh lạm dụng tín nh?ệm ch?ếm đoạt tà? sản XHCN.

Tuy nh?ên, sau kh? đ?ều tra lạ?, VKSND tỉnh ra quyết định đình chỉ đ?ều tra và trả tự do cho ông Lương Ngọc Ph? đồng thờ? HĐXX tuyên buộc TAND tỉnh Thá? Bình phả? bồ? thường cho ông Lương Ngọc Ph? số t?ền trên 21 tỷ đồng. Đây cũng là những bà? học mà bản thân ngành tư pháp cần rút k?nh ngh?ệm sâu sắc...

Ngăn chặn sự ép cung, mớm cung của cơ quan đ?ều tra

TS. Dương Thanh B?ểu trao đổ? vớ? phóng v?ên

Vậy theo ông, nguyên nhân dẫn đến nh?ều vụ án oan sa? là do đâu?

TS. Dương Thanh B?ểu: Ngh?ên cứu các vụ án oan trên đây có nh?ều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân phổ b?ến là do bị bức cung, mớm cung và dùng nhục hình. Tình trạng này không chỉ xảy ra ở nước ta có mà nh?ều nước trên thế g?ớ? cũng mắc phả?.

Đố? vớ? các nước t?ên t?ến, họ đã có cách khắc phục tình trạng này: Bất cứ bản cung nào đều phả? có 2 đ?ều k?ện mớ? được co? là hợp pháp. Một là, các bản cung phả? có luật sư tham g?a; Ha? là, phả? có băng gh? âm buổ? hỏ? cung đó.

Tô? cho rằng trong quá trình sửa đổ?, bổ sung Bộ luật Tố tụng Hình sự h?ện nay, cần ngh?ên cứu sửa đổ?, bổ sung, hoàn th?ện quy định về vấn đề này như thế nào để bảo đảm v?ệc đ?ều tra phả? được khách quan, toàn d?ện.

Được b?ết, công đầu trong v?ệc phát h?ện oan sa? của vụ án này là nhờ sự tố cáo quyết l?ệt của ông Chấn và ngườ? nhà ông Chấn. Ông nhận định như thế nào về vấn đề này?

TS. Dương Thanh B?ểu: Phả? khẳng định ông Chấn và ngườ? nhà của ông Chấn đã có rất nh?ều đơn tố cáo v?ệc đ?ều tra, truy tố và xét xử vụ án trước đây là oan sa?.

Tuy nh?ên những đơn từ đó chưa được các các cơ quan g?ả? quyết thấu đáo. Chỉ đến kh? cơ quan đ?ều tra VKSNDTC vào cuộc thì sự v?ệc mớ? được làm sáng tỏ.

Trong quá trình đ?ều tra làm rõ hung thủ theo đơn tố cáo, cơ quan đ?ều tra VKSNDTC đã mất rất nh?ều công sức đề đ?ều tra làm rõ.

Từ đồng chí V?ện trưởng đến các đồng chí Phó V?ện trưởng VKSNDTC đã trực t?ếp nghe và chỉ đạo sát sao và huy động lực lượng t?nh nhuệ, phương t?ện h?ện đạ? nên mớ? làm rõ được vấn đề như hôm nay. Cho nên kh? đánh g?á, bình luận về kết quả đ?ều tra vụ án chúng ta cũng phả? hết sức công bằng, khách quan.

Được b?ết không phả? bây g?ờ mà trước đây, g?a đình ông Chấn đã gử? đơn kêu oan rất nh?ều và gử? đến các cơ quan chức năng. Vậy trong thờ? g?an công tác tạ? VKSNDTC, ông đã bao g?ờ nhận được đơn thư từ g?a đình ông Chấn chưa?

TS. Dương Thanh B?ểu: Bản thân tô? cũng có những thắc mắc như anh. Trong suốt thờ? g?an đó, chúng tô? l?ên tục rà soát và trả lờ? đơn thư công dân nhưng không hề nhận được đơn thư của g?a đình ông Chấn.

Qua các phương t?ện thông t?n đạ? chúng vừa qua tô? được b?ết, g?a đình ông Chấn từng gử? đơn lên các cơ quan Trung ương nhưng không gử? đến VKSNDTC và TANDTC.

Như vậy họ đã gử? không đúng địa chỉ. Trong kh? đó, các cơ quan nhận đơn của ngườ? nhà ông Chấn cũng không chuyển cho các cơ quan có thẩm quyền.

Qua đó cho chúng ta thấy, cần có sự tuyên truyền đến ngườ? dân b?ết được quy trình gử? đơn thư kh?ếu nạ? trong hoạt động tư pháp, nhất là kh?ếu nạ? lên cấp g?ám đốc thẩm, tá? thẩm.

Bên cạnh đó cơ quan có thẩm quyền cũng cần có kế hoạch rà soát đơn thu để những trường hợp án oan sa? phả? được ngh?ên cứu g?ả? quyết kịp thờ?.

Vớ? chức năng của mình, VKSNDTC cần có kế hoạch k?ểm sát v?ệc g?ả? quyết kh?ếu nạ? trong hoạt động tư pháp để bảo đảm v?ệc g?ả? quyết kh?ếu nạ? tố cáo theo đúng quy định của pháp luật.

Trở lạ? vụ án trên, sau kh? Hộ? đồng Thẩm phán TANDTC tuyên hủy ha? bản án sơ thẩm và phúc thẩm để đ?ều tra lạ?, vậy t?ếp theo vụ v?ệc được g?ả? quyết theo trình tự như thế nào và sau bao lâu thì ông Chấn sẽ được chứng m?nh là vô tộ?, thưa ông?

TS. Dương Thanh B?ểu: Theo tô?, v?ệc đ?ều tra lạ? và xét xử lạ? theo quyết định tá? thẩm sẽ do các cơ quan t?ến hành tố tụng tỉnh Bắc G?ang thực h?ện theo thủ tục chung.

Chỉ đến kh? có bản án tuyên bố ông Chấn không phạm tộ? thì lúc đó ông Chấn mớ? được có đơn đề nghị bồ? thường. Và lúc đó, các cơ quan có trách nh?ệm mớ? g?ả? quyết v?ệc bồ? thường cho ông Chấn.

Vì ông Chấn đã ngồ? tù hơn 10 năm nên để g?ả? quyết những quyền lợ? cho ông Chấn, th?ết nghĩ vụ án này phả? được làm cẩn thận và khẩn trương.

Trong trường hợp này, các cơ quan tư pháp phả? xác định đây là vụ án đ?ểm để huy động lực lượng, phương t?ện và phố? hợp chặt chẽ g?ữa các cơ quan t?ến hành tố tụng.

Các cơ quan tư pháp Trung ương cũng cần hỗ trợ cơ quan tư pháp địa phương khẩn trương đ?ều tra để truy tố, xét xử hung thủ thực sự càng nhanh càng tốt.

X?n cảm ơn ông!

Cao Tuân (thực h?ện)