Ăn một quả cà, tốn ba thang thuốc. Đây là câu nói quen thuộc của ông bà ta, dùng để khuyên răn con cháu nên tránh ăn cà. Vậy tại sao cà lại bị “tiếng oan” như vậy?
Trái cà pháo từ lâu đã trở thành món ăn quen thuộc của người dân, đặc biệt ở khu vực Bắc - Trung Bộ, được ghi nhận trong thơ ca và hình ảnh bữa cơm làng quê.
Cà pháo còn gọi là cà gai hoa trắng, tên khoa học là Solanum torum. Nó là cây nhỏ, lá xẻ thùy nông, có gai. Hoa màu trắng, quả màu trắng đổi màu vàng khi chín. Toàn cây đều có thể dùng làm thuốc. Quả xanh có thể luộc, làm nộm hay xào, quả già có thể muối xổi ăn dần, hoặc muối mặn hơn sẽ lưu được lâu hơn.
Tuy nhiên, sách của cụ Hải Thượng Lãn Ông có ghi “không nên ăn nhiều cà sống”, dân gian cũng lưu truyền câu nói “ăn 1 quả cà tốn 3 thang thuốc", ngụ ý cà pháo gây ra một số tác hại cho sức khỏe khi ăn.
Vì sao nói ăn 1 quả cà tốn 3 thang thuốc?
Cà pháo cung cấp vi khoáng cần thiết như kẽm, kali, các vitamin nhóm B. Tuy nhiên, trong cà lại chứa một lượng solanin. Chất solanin trong cà cũng gây độc như chất trong mầm của khoai tây.
Quả cà chưa chín có lượng solanin cao hơn nhiều so với quả chín. Ngộ độc solanin chủ yếu gây rối loạn tiêu hóa và thần kinh. Trong cà tươi, hàm lượng chất này cao gấp 5-10 lần so với mức an toàn. Vì thế, ăn nhiều cà pháo tươi dễ bị ngộ độc.
Vì sao nói ăn 1 quả cà tốn 3 thang thuốc?
Để cà pháo là một món ăn ngon lành và an toàn cho sức khỏe, chúng ta cần lưu ý không nên ăn cà pháo còn xanh, hoặc chọn quả xanh muối xổi, mặc dù ăn các quả còn non xanh sẽ cho cảm giác giòn ngon miệng hơn. Nên xào nấu, muối mặn, hoặc chọn quả chín hơi già để muối, hàm lượng các chất gây độc cũng giảm bớt đi.
Do cà pháo có tính hàn, nên ăn kèm với các gia vị có tính ôn như: tỏi, ớt, sả,… Cũng cần kiêng dùng với những người mới khỏi bệnh, cơ thể còn suy yếu, hoặc phụ nữ sau sanh khí huyết hư kém cũng cần kiêng món này.
Người bị đau nhức cơ khớp nhiều, cơ thể mỏi mệt, cũng cần hạn chế ăn cà pháo trong giai đoạn đau nhiều. Cà muối nếu ăn một lượng vừa phải cũng là một thức ăn hỗ trợ tiêu hóa tốt, giảm nê trệ. Một vài lưu ý trên giúp cà pháo trở thành món ăn vừa bén cơm vừa an toàn cho sức khỏe.
4 nhóm người được khuyến cáo không nên ăn cà
Người ốm
Người xưa thường có câu “ăn 1 quả cà tốn 3 thang thuốc”. Ý nói cà rất độc. Do đó, những người đang bị ốm nếu ăn cà vào sẽ làm tăng cảm giác mệt mỏi, khó chịu, khiến bệnh nặng thêm.
Phụ nữ mang thai
Món cà pháo muối chua, thơm giòn luôn hấp dẫn các bà bầu ốm nghén. Tuy nó có thể làm bạn “đã” cơn ốm nghén nhưng lại có ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của tử cung, không tốt cho em bé.
Ngoài ra, những phụ nữ khác cũng không nên ăn quá nhiều cà pháo, để giảm sự tác động đến tử cung, vì cà pháo chứa chất độc và có tính hàn.
Cách muối và ăn cà muối an toàn.
Người mới ốm dậy
Tính hàn trong cà pháo sẽ khiến cho sức khỏe của bạn gặp nhiều bất lợi. Không những không thể giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục sức khỏe mà nó còn khiến bạn mệt mỏi.
Không nên ăn cà muối xổi, dưa muối chưa chín hay ăn cà muối với mắm tôm, sẽ tạo điều kiện thuận lợi để sản sinh ra độc tố nitrosamine, tăng cao nguy cơ ung thư dạ dày.
Người mắc bệnh tiêu hóa
Những người có hệ tiêu hóa không tốt, mắc các bệnh như xơ gan cổ trướng, viêm loét dạ dày không nên ăn nhiều cà muối. Người già, phụ nữ mang thai hay trẻ em cũng cần hạn chế ăn.
Cách muối và ăn cà muối an toàn
- Muối cà nên sử dụng đồ chứa bằng gốm, sành sứ không có hoa văn lòe loẹt. Tiện dụng nhất là sử dụng đồ chứa bằng nhựa màu trắng, được sản xuất từ nhựa PVC.
- Tự muối ăn là an toàn nhất, nhưng kể cả khi tự muối, dưa cà đã nổi váng hoặc nổi mốc đen thì nên bỏ đi vì chúng có thể gây độc.
- Tuyệt đối không ăn cà muối xổi, đặc biệt không ăn cùng mắm tôm vì chúng sẽ tạo điều kiện sản sinh ra độc tố nitrosamine gây nguy cơ ung thư dạ dày.
Bác sĩ khuyến cáo, cách tốt nhất để bảo đảm an toàn với sức khỏe là không nên ăn quá nhiều cà muối. Mỗi người chỉ nên ăn khoảng 50gr cà muối và ăn 2-3 lần/tuần.
