Về Trạm Tấu nghe chuyện vận động người Mông ăn chung Tết

(ĐSPL) - Năm nay bà con đã thấy rõ cá? hay, cá? lợ? của v?ệc ăn Tết chung vớ? ngườ? dân cả nước, không chỉ g?úp bà con có bát ăn bát để mà còn có t?ền để mua sắm vật dụng.

Đã thành thông lệ, những năm trước đây, cứ vào dịp cuố? tháng 11 đầu tháng 12 âm lịch là ngườ? Mông ở Trạm Tấu (Yên Bá?) lạ? chuẩn bị đón Tết cổ truyền, nhưng từ xuân Qúy Tỵ 2013, thực h?ện chủ trương của tỉnh Yên Bá? về vận động đồng bào Mông đón chung một Tết vớ? các dân tộc khác để đảm bảo v?ệc học tập của học s?nh và thuận lợ? cho sản xuất, tăng thêm t?nh thần đoàn kết dân tộc, ngườ? dân tộc Mông nơ? đây đã chuyển sang ăn Tết chung vớ? các dân tộc khác trên địa bàn.

Ăn Tết 30 ngày

Theo truyền thống có lâu đờ?, ngườ? Mông dùng lịch mặt trăng (âm lịch) nhưng cách tính của ngườ? tính có sự xê dịch vớ? lịch của ngườ? k?nh là không có tháng th?ếu và không có năm nhuận. Mỗ? tháng có 30 ngày, ngày thứ 361 là ngày mùng một Tết của một năm. Như vậy, vớ? năm nhuận của âm lịch theo cách tính của ngườ? k?nh thì Tết của ngườ? Mông d?ễn ra trước Tết Nguyên đán hàng tháng trờ?.

Chính vì ăn Tết theo lịch dương, nên cuố? tháng con bò (tương ứng vớ? tháng 11 âm lịch của ngườ? K?nh) hoặc đầu tháng con hổ (tháng 12 âm lịch) là các làng bản ngườ? Mông đã nhộn nhịp không khí Tết. Đó là kh? mùa màng xong xuô?, ngô lúa đầy bồ, lợn gà đầy sân, cỏ khô đã  chuẩn bị cho bò ngựa, Tết truyền thống của ngườ? Mông kéo dà? từ rằm tháng cuố? cùng của năm trước đến rằm tháng đầu t?ên của năm mớ?. V?ệc ăn Tết cổ truyền của ngườ? Mông nặng tính cộng đồng, dòng họ, mang tính nộ? tộc là chủ yếu. Vì vậy, không phả? a? cũng được mờ? đến ăn Tết hoặc tự t?ện đến chúc Tết g?a đình họ. Tết là dịp những ngườ? cùng dòng máu, ruột thịt, cùng dòng họ về gặp nhau nhận, họ ăn uống, chúc tụng…

Ông Nguyễn Thành Hưng (Trưởng phòng NN&PTNT) huyện Trạm Tấu cho b?ết, trước đây bà con ngườ? Mông ăn Tết trước tết Nguyên đán 1 tháng và ăn ròng trong cả tháng 11 âm lịch, ăn luân ph?ên từ nhà nọ sang nhà k?a trong bản, trong họ nên hầu như mọ? hoạt động sản xuất k?nh tế bị ngưng trệ. V?ệc ăn Tết kéo dà? cũng dẫn đến những hệ quả như trẻ em ngườ? Mông nghỉ học rất nh?ều, tình trạng yếu rượu gây rố? cũng phức tạp, ngườ? dân bỏ bê công v?ệc đồng áng, ruộng vườn…

Nhận thấy những bất cập trong v?ệc ăn Tết r?êng của ngườ? Mông ở Trạm Tấu và các địa phương khác, lãnh đạo tỉnh Yên Bá? và các huyện đã vào cuộc vận động ngườ? Mông ăn chung một tết vớ? ngườ? dân trong huyện. Tuy nh?ên, nó? thì dễ, kh? bắt tay vào làm lạ? gặp vô vàn khó khăn.

Chủ tịch huyện vận động bà con ăn chung một Tết

Kh? nhắc tớ? câu chuyện vận động, ngườ? dân Mông ở một số xã của Trạm Tấu ăn Tết chung, chủ tịch UBND huyện Trạm Tấu G?àng A Thảo cho b?ết, Trạm Tấu có 11 xã và 1 thị trấn, trên địa bàn có 11 dân tộc anh em s?nh sống, trong đó ngườ? Mông ch?ếm tớ? hơn 70\%. Kh? bắt tay vào vận động ngườ? Mông ăn chung một Tết cũng gặp nh?ều khó khăn, tuy nh?ên “mưa dầm thấm lâu”, vớ? phương pháp tuyên truyền sâu rộng đến từng thôn bản, g?a đình nên kết quả đạt được cũng rất tốt. Năm 2013 là cá? tết chung đầu t?ên, năm nay là cá? Tết thứ 2.

Ch?a sẻ thông t?n về những khó khăn trong ngày đầu vận động bà con ngườ? Mông ở Trạm Tấu ăn Tết chung, ông Thào cho b?ết, những tháng cuố? năm 2013, kh? đã vận động được hầu hết ngườ? dân ở các xã trong huyện đón chung một tết, chỉ còn xã Bản Mù là ngườ? dân không muốn phá lệ cũ, cán bộ địa phương đã “g?ở hết võ” nhưng tâm lý ngườ? dân vẫn chưa thông. Kh? nghe báo cáo tình hình đó, ông Thào đã trực t?ếp xuống dự hộ? nghị của các thôn Bản Mù để nắm bắt tâm tư nguyện vọng của ngườ? dân. Qua tìm h?ểu từ ngườ? dân Bản Mù, ông Thào nhận thấy mố? băn khoăn lớn nhất của đồng bào là” tổ t?ên mình từ xưa vẫn được cúng Tết như thế, nay mình làm khác đ? thì tổ t?ên sẽ quở trách”.

Vì vậy, ông Thào đã g?ả? thích bằng cá? lý rất đờ? thường: “Năm nào mình cũng chỉ tổ chức Tết một lần, chứ có phả? mình không ăn Tết đâu mà tổ t?ên trách cứ con cháu. Chỉ có đ?ều là mình sẽ cúng tổ t?ên chậm hơn so vớ? trước đây một chút thô?. Tô? cũng là ngườ? Mông nên tô? h?ểu, tổ t?ên mình chỉ phù hộ cho con cháu thô?, chứ a? lạ? làm khổ con cháu vì cúng Tết muộn. Hơn nữa, tô? là ngườ? Mông lạ? là lãnh đạo cao nhất của chính quyền huyện, nếu bà con không ủng hộ tô? thì cô? như tô? đã không hoàn thành nh?ệm vụ của mình”. Đ?ều rất đáng mừng là cuố? cùng, bà con cũng nghe và Tết Qúy Tỵ năm 2013, tất cả ngườ? Mông ở các xã trong huyện Trạm Tấu đã đón chung một cá? Tết vớ? cộng đồng các dân tộc khác.

Đ? thực tế tìm h?ểu tâm tư nguyện vọng và sự chuẩn bị đón Tết của ngườ? Mông, một số xã của Trạm Tấu, một đ?ều dễ nhận thấy là năm nay bà con đã thấy rõ cá? hay, cá? lợ? của v?ệc ăn Tết chung vớ? ngườ? dân cả nước. Về xã Trạm Tấu những ngày này, ngườ? dân không chỉ hồ hở? bở? một năm ngô được mùa, không chỉ g?úp bà con có bát ăn bát để mà còn có t?ền để mua sắm các vật dụng cho Tết.

Chúng tô? đến thăm g?a đình ông G?àng A Đê, bà Sùng Thị Cha ở xã Trạm Tấu. Theo ch?a sẻ của ông bà, thờ? đ?ểm đầu tháng 12 những năm trước, g?a đình đã vào Tết được mấy ngày rồ?, làm cỗ mờ? anh em bà con ăn uống, đến kh? hết Tết là trong nhà chẳng còn gì. Còn theo ch?a sẻ của ông G?àng A Hành (Bí thư Đảng Ủy xã Trạm Tấu), nếu đồng bào Mông mình cứ ăn Tết theo k?ểu ngày xưa thì thật lãng phí, thậm chí còn nghèo đ? vì ăn Tết. Đã có trường hợp kh? cha mẹ ăn Tết rồ? nhưng lúc con đ? học ở xa về thì bố mẹ phả? làm Tết lạ?, ăn Tết r?êng và dà? gây lãng phí thờ? g?an kh?ến cho đến lúc làm mùa thì làm vộ?, làm không hết ruộng, hết nương nên lúa, ngô không tốt, không nh?ều nên thành ra cứ nghèo mã?, đó? ăn, thất học…

Những ngày nay, đồng bào Mông ở xã Xà Hồ cũng đang tất bật chuẩn bị g?eo cấy vụ đông xuân nhưng a? cũng hồ hở? kh? được hỏ? về một cá? Tết chung thứ ha?, đa số ngườ? dân nơ? đây ch?a sẻ, v?ệc ăn Tết chung nên làm từ lâu. Chị Vàng My Thảo (ngườ? dân xã Xà Hồ) cho b?ết, ở trong thôn có 3 dân tộc s?nh sống là Mông, K?nh và Thá?, những năm trước, mình nghỉ ăn Tết họ vẫn đ? làm, kh? mình đ? làm họ lạ? nghỉ nên không có hoạt động gì chung, không đến chơ? nhà nhau được. Năm 2013 đón Tết chung tất cả đều ở nhà, mấy ngày Tết cùng nhau vu? chơ?, phụ nữ có dịp ngồ? cùng nhau trò chuyện g?a đình, thôn, bản mình thấy mọ? ngườ? gần gủ? nhau hơn…G?a đình cũng chuẩn bị lợn, gà, gạo nếp và rượu ngon để chuẩn bị đón một cá? Tết mớ? rồ?.