Về nơi bắt cá sấu dễ như... bắt muỗi trong lu

Đã có một thờ? những đốm mắt cá sấu nh?ều đến nỗ? được ví như những ngô? sao trên bầu trờ?. Ban đêm, ch?ếu đèn p?n xuống hồ, mắt cá sấu đỏ au như than hồng.

Vớ? đ?ều k?ện tự nh?ên phù hợp vớ? sự s?nh trưởng, phát tr?ển của loà? cá sấu, Bàu Sấu từng được mệnh danh là vùng đầm lầy nguyên thủy có số lượng cá sấu "khủng" đến độ nh?ều như muỗ?. Cũng vì sức hấp dẫn của da và thịt cá sấu, cánh phường săn tìm mọ? cách lùng sục làm cho cá sấu ở Bàu Sấu đến bờ vực tuyệt chủng.

Tuy nh?ên, trong nỗ lực bảo tồn loà? cá sấu đặc hữu của V?ệt Nam, các ban ngành l?ên quan đã tr?ển kha? chương trình phục hồ? cá sấu nước ngọt tạ? khu vực Bàu Sấu. Sau hơn 10 năm đ? vào thực h?ện, Bàu Sấu đã trở thành má? nhà ấm cúng của những quần thể cá sấu.

Bắt cá sấu dễ như... bắt muỗ? trong lu

Bàu Sấu nằm ở phía Nam của Vườn quốc g?a Cát T?ên (huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Na?). Đây là quê nhà của cá sấu nước ngọt (tức cá sấu x?êm) một loà? cá sấu của V?ệt Nam tưởng chừng như đã tuyệt chủng trước đây. Để đến được Bàu Sấu chúng tô? xuất phát từ Trung tâm hành chính của Vườn quốc g?a Cát T?ên trả? qua 9km đường xe và cuốc bộ hơn 5km đường xuyên rừng. Bàu Sấu nằm lọt thỏm trong vùng lõ? của Vườn quốc g?a Cát T?ên, dướ? sự quản lý trực t?ếp của trạm k?ểm lâm Bàu Sấu.

Được b?ết, tên gọ? Bàu Sấu được hình thành từ kh? chưa có quyết định thành lập Vườn quốc g?a Cát T?ên ngày nay. Đây là nơ? có d?ện tích đất ngập nước lớn nhất Vườn quốc g?a Cát T?ên vớ? mặt bàu rộng hơn 2.500 ha vào mùa mưa. Song mùa hè mặt bàu chỉ 100-150 ha.

Khu vực Bàu Sấu không chỉ là ngô? nhà của cá sấu mà còn tập trung rất nh?ều loà? động thực vật có tên trong sách đỏ V?ệt Nam và thế g?ớ?. Cũng như nh?ều vùng đặc hữu khác của Vườn quốc g?a Cát T?ên, Bàu Sấu nằm trong d?ện bảo tồn nên được quản lý và g?ám sát rất chặt chẽ.

Đ?ều tạo nên đ?ểm khác b?ệt của vùng Bàu Sấu chính là cá sấu trú ngụ đông đúc ở những đám sình lầy. Cá Sấu h?ện d?ện bất cứ nơ? đâu trong Bàu Sấu, đó cũng chính là mố? đe dọa của rất nh?ều loà? động thực vật đang s?nh sống trong khu vực bàu. Vì thế, Bàu Sấu ngh?ễm nh?ên trở thành lãnh địa mà cá sấu làm chủ hoàn toàn. Dẫu vậy, nhìn hình ảnh của những con sấu đang thong dong bơ? lộ? trong bàu đã có nh?ều ngườ? lầm tưởng chúng chính là "cư dân" gốc ở Bàu Sấu. Bở?, có rất ít ngườ? h?ểu tường tận về nguồn gốc nguyên thủy của cá sấu ở Bàu Sấu.

Lý g?ả? về đ?ều những đ?ều kỳ bí này, anh Trần Văn Quân, Trưởng trạm K?ểm lâm Bàu Sấu cho b?ết: "Cá sấu nước ngọt là loà? phổ b?ến nhất vùng đất ngập nước ở Vườn Quốc G?a Cát T?ên. Đã có một thờ? những đốm mắt cá sấu nh?ều đến nỗ? được ví như những ngô? sao trên bầu trờ?. Ban đêm, ch?ếu đèn p?n xuống hồ, mắt cá sấu đỏ au như than hồng. Cả ngườ? dân lẫn ch?ến sỹ cách mạng đ? ngang qua khu vực Bàu Sấu nh?ều phen kh?ếp vía trước sự tấn công ngầm của loà? cá sấu. Vớ? đặc tính máu lạnh và khả năng săn mồ? thượng đẳng, cá sấu đã lấy sự sống của nh?ều loà? động vật ở Bàu Sấu thậm chí chúng đã cướp mạng không ít ngườ?. Để đố? phó vớ? sự hung dữ của loà? cá sấu, con ngườ? đã trả đũa bằng những cuộc săn bắt vô tộ? vạ, nên mớ? dẫn đến thực trạng cá sấu nước ngọt s?nh sống tự nh?ên đã bị tuyệt chủng".

Là ngườ? nh?ều lần chứng k?ến sự hung dữ, oa? phong của cá sấu, g?à Đ?ểu K'Lư (92 tuổ?, ngụ xã Tà Là?, huyện Tân Phú, Đồng Na?) ch?a sẻ: "Cá sấu ở vùng đầm lầy Bàu Sấu nh?ều như muỗ? trong khạp, trong lu vậy. Con ngườ? chỉ cần huơ tay xuống đầm là cá sấu lao đến ngay. Có ngườ? chưa bao g?ờ đặt chân đến Bàu Sấu đã mạo h?ểm lộ? xuống bàu l?ền bị cá sấu quăng quật rồ? kéo xuống bùn b?ến mất trong chốc lát. Bản làng ngườ? Mạ, S'T?êng nằm ở Ch?ến khu Đ (trong ch?ến tranh, Vườn quốc g?a Cát T?ên là một phần của căn cứ địa Ch?ến khu Đ) nên cộng đồng vẫn bắt cá sấu về xẻ thịt ăn. Sau này, nhận thấy cả thịt, xương lẫn da cá sấu đều có g?á trị về k?nh tế, một số ngườ? bất chấp mọ? thủ đoạn truy lùng, săn bắt cá sấu kh?ến cho quần thể cá sấu g?ảm đ? nhanh chóng. Cảnh vật xung quanh khu vực Bàu Sấu cũng bị tàn phá, xuống cấp trầm trọng".

Phục hồ? bản năng hoang dã cho cá sấu thuần chủng

Căn cứ vào tà? l?ệu của dự án bảo tồn Bàu Sấu cho thấy trước những năm 1975 cá sấu ở vùng đầm lầy Bàu Sấu đếm không xuể. Thế nhưng, đến năm 1987 chỉ còn sót lạ? và? cá thể. Và cá thể cuố? cùng được nhìn thấy vào năm 1996, nhưng cũng bị một ngườ? thợ săn canh me bắt mất. Kể từ đó, khu vực Bàu Sấu không còn sự h?ện hữu của cá Sấu nữa. Các nhà bảo tồn đành đau xót tuyên bố cá sấu ở Bàu Sấu chính thức tuyệt chủng. Tuy nh?ên, nhận thấy khu vực Bàu Sấu thích hợp vớ? sự phát tr?ển của cá sấu. Dự án bảo tồn Vườn quốc g?a Cát T?ên đã phác thảo kế hoạch phục hồ? cá sấu nước ngọt. Năm 2001, dự án đ? vào thực t?ễn dựa trên v?ệc tìm k?ếm nguồn cá sấu nước ngọt thuần chủng cùng họ vớ? loà? cá sấu đã tồn tạ? trong Bàu Sấu trước đây.

Theo tìm h?ểu của PV, để đảm bảo về tính chuẩn cho cá sấu ở vùng Bàu Sấu, các nhà bảo tồn đã đưa tất cả những con cá sấu thu thập được gử? mẫu sang các trường đạ? học có uy tín ở Úc nhằm hỗ trợ v?ệc phân tích mẫu gen d? truyền. V?ệc làm này đảm bảo những cá thể cá sấu mang thả ở Bàu Sấu là những cá thể thuần chủng và có nguồn gốc tạ? Vườn quốc g?a Cát T?ên. Dự án bảo tồn cá sấu nước ngọt bắt đầu được t?ến hành năm 2001, cho đến thờ? đ?ểm này, Vườn quốc g?a Cát T?ên đã trả? qua 5 lần thả. Tổng cộng cả thảy thả được 60 cá sấu nước ngọt vào Bàu Sấu sau kh? đã k?ểm tra ADN, đảm bảo tính thuần chủng và được cho làm quen vớ? không g?an tự nh?ên tạ? đây. Hơn 10 năm thực h?ện, cá sấu đã phục hồ? bản năng tự nh?ên như săn mồ?, ấp trứng.

Bằng chứng của sự hồ? s?nh

Được b?ết, loà? cá sấu được phục hồ? tạ? khu vực Bàu Sấu là cá sấu nước ngọt (cá sấu x?êm) chúng có thân dà? và mõm dà? như cá? kẹp. Hàm dướ? có nh?ều răng dà? và nhọn, đuô? cao to khỏe, chân sau có màng ở lưng dạng hình chữ nhật. Cá sấu nước ngọt có thân hình màu xám, mặt bụng nhạt hơn phần lưng. Loà? cá sấu x?êm có ch?ều dà? trung bình từ 2,20-2,28m. Cá sấu thường chọn thức ăn là cá, cua, ch?m trờ? các thú nhỏ như chuột. Ở V?ệt Nam loà? này thường sống ở hồ, sông, rạch những nơ? có nước lặng, nước chảy chậm. Chúng còn thích sống ở vùng đầm lầy, xa các dòng nước chảy lớn. Đ?ều đáng nó? hơn loà? cá sấu này là một trong những g?ống bị đe dọa nh?ều nhất. Các tổ chức bảo tồn thế g?ớ? đã xếp loà? này vào hàng nguy cơ tuyệt chủng cao..

Vào tháng 9/2005, các nhà bảo tồn đã phát h?ện được cá thể cá sấu con ở khu vực Bàu Sấu. Đây là bằng chứng quan trọng để đánh g?á sự thành công trong công tác bảo tồn. Vì cá sấu thường hoạt động mạnh vào ban đêm cho nên để theo dõ? được đàn có sấu đang đứng bên bờ vực tuyệt chủng, hằng đêm các cán bộ k?ểm lâm Bàu Sấu thường xuyên dùng đèn p?n l?a từ bờ này sang bờ k?a. Gặp ánh sáng chó? lóa, những con mắt của cá sấu đỏ rực lên và nằm bất động trên mặt Bàu Sấu. Cũng vì những đặc đ?ểm dễ nhận dạng này mà cánh phường săn thực h?ện những ch?êu trò dụ dỗ cá sấu vào tròng rất dễ dàng.

Theo Ngườ? đưa t?n