Uống thuốc đều như cơm bữa, cụ bà ở Thanh Hóa suy hô hấp, yếu cơ vì một sai lầm chết người

Bác sĩ Hoàng Huy Long, Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện 71 Trung ương (Thanh Hóa) cho biết, thời gian vừa qua bác sĩ điều trị cho một ca bệnh khá đặc biệt.

Cụ bà 85 tuổi nhập Khoa Hồi sức tích cực (ICU) ngày 27/6 trong tình trạng suy hô hấp nặng, rối loạn ý thức, khí máu động mạch thể hiện toan hô hấp nặng (pH 7.1, PaCO2 xấp xỉ 100mmHg) và được chỉ định thông khí nhân tạo xâm nhập.

Khám lâm sàng, các bác sĩ đánh giá tim mạch, hô hấp của bệnh nhân khá ổn. Chính vì thế, đây không thể là căn nguyên dẫn đến tình trạng suy hô hấp như trên.

Khai thác kỹ thông tin từ người nhà được biết, 8 năm trước, bệnh nhân từng được chuẩn chẩn đoán hen phế quản, và đã tự dùng thuốc Bambuterol (Bambec) 10mg liên tục trong khoảng thời gian trên mà không tái khám. Thời gian gần đây, bệnh nhân có biểu hiện mệt mỏi, yếu cơ tăng dần.

Nghi ngờ bệnh nhân gặp tình trạng nhược cơ do thuốc dẫn đến suy hô hấp, các bác sĩ tiến hành xét nghiệm phospho máu (nồng độ phosphat huyết thanh), cho thấy chỉ số trên của bệnh nhân hạ thấp.

“Đây là ca bệnh rất thú vị, thú vị về cơ chế bệnh sinh và đặc biệt hoàn cảnh xuất hiện. Sau khi được bù Phospho, cơ lực của bệnh nhân cải thiện rõ rệt. Tình trạng bệnh nhân tiến triển theo từng ngày và cai được máy thở. Hôm nay (7/7), bệnh nhân đã được xuất viện về nhà”, bác sĩ Long đánh giá.

Bác sĩ Long phân tích, Bambuterol là một loại thuốc cường beta-2. Việc dùng thuốc cường beta-2 kéo dài (như salbutamol, terbutaline, formoterol, salmeterol…) có thể gây hạ phospho máu, mặc dù ít gặp hơn so với hạ kali máu. Các thuốc cường beta-2 làm tăng hoạt tính của men Na⁺/K⁺-ATPase và kích thích sự chuyển phosphat vào trong tế bào, dẫn đến giảm nồng độ phosphat trong máu (hạ phospho máu). Cơ chế tương tự với hạ kali và hạ magnesi máu do thuốc này. Ngoài ra, beta-2 agonists còn kích thích tăng tiết insulin, làm phospho đi vào tế bào nhiều hơn.

Phospho là một chất điện giải quan trọng, đóng vai trò trong. Khi nồng độ phospho trong máu giảm đáng kể (thường <1 mg/dL hoặc <0,32 mmol/L), có thể dẫn đến nhiều hậu quả, trong đó nổi bật là yếu cơ toàn thân, đặc biệt là các cơ hô hấp, cơ chân tay và cơ thân mình. Triệu chứng thần kinh - cơ của hạ phospho máu: Nhược cơ, yếu cơ; Giảm trương lực cơ; Có thể liệt cơ hô hấp, gây suy hô hấp (trong trường hợp nặng); Yếu liệt lan tỏa (giống bệnh lý thần kinh - cơ); Thậm chí co giật, lú lẫn hoặc hôn mê (do tổn thương năng lượng ở hệ thần kinh trung ương).

Vị chuyên gia khuyến cáo, việc người dân tự ý mua thuốc điều trị khi chưa có chỉ định của bác sĩ đang trở thành một thực trạng đáng báo động tại cộng đồng. Nhiều người vì chủ quan hoặc mong muốn tiết kiệm thời gian, chi phí đã tự mua thuốc theo cảm tính, sử dụng lại đơn thuốc cũ hoặc dùng đơn thuốc của người khác khi thấy mình có triệu chứng tương tự.

“Hành động này tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng đến sức khỏe. Thứ nhất, mỗi bệnh có thể có nguyên nhân và diễn tiến khác nhau dù biểu hiện bên ngoài giống nhau, nếu điều trị sai thuốc sẽ làm bệnh nặng hơn, gây biến chứng khó lường. Thứ hai, lạm dụng thuốc, đặc biệt là kháng sinh, có thể dẫn đến hiện tượng kháng thuốc – một mối đe dọa lớn đối với sức khỏe cộng đồng.

Ngoài ra, việc dùng thuốc không đúng cách còn có thể gây tác dụng phụ nguy hiểm như dị ứng, tổn thương gan, thận hoặc rối loạn tim mạch. Do đó, người dân tuyệt đối không nên tự ý điều trị mà cần đến cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán và kê đơn phù hợp. Sử dụng thuốc an toàn là bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và cả cộng đồng”, BS Long nói.