Trung Á: Bàn cờ chiến lược của Nga-Mỹ-Trung Quốc

(ĐSPL) - Tình hình an n?nh xấu đ? ở Afghan?stan do v?ệc NATO rút quân trong năm 2014 xem ra đang mang lạ? cho Nga cơ hộ?  trở lạ? Trung Á.

Lo ngạ? Afghan?stan một lần nữa trở thành "th?ên đường" của các nhóm thánh ch?ến, Nga cam kết mở rộng căn cứ quân sự trong khu vực và cung cấp một lượng lớn th?ết bị quân sự cho Kyrgyzstan và Taj?k?stan, ha? quốc g?a Trung Á có căn cứ quân sự của Nga và là thành v?ên của Tổ chức H?ệp ước an n?nh Tập thể (CSTO) - một khố? an n?nh thờ? hậu L?ên Xô.

Nga cam kết cung cấp hợp đồng vũ khí trị g?á hơn 1,2 tỷ USD cho quân độ? Kyrgyzstan và Taj?k?stan, bao gồm cả máy bay trực thăng quân sự, hệ thống phòng không, xe tăng, xe bọc thép và nh?ều loạ? vũ khí phục vụ chương trình huấn luyện quân sự cho sĩ quan.

Các nhà quan sát cho rằng sự g?úp đỡ trên của Nga là nhằm phản ứng vớ? những kế hoạch của chính phủ Mỹ v?ện trợ hoặc bán các th?ết bị quân sự h?ện đang được sử dụng tạ? Afghan?stan vớ? mức g?á ưu đã? cho các nước Trung Á thay vì vận chuyển nó về Mỹ vớ? ch? phí rất cao.

Nếu kế hoạch trên của Wash?ngton trở thành h?ện thực, Mỹ sẽ th?ết lập được mố? quan hệ chặt chẽ vớ? một số quốc g?a Trung Á và dễ dàng xâm nhập vào nơ? được co? là “sân sau”của Nga, chính vì vậy Moskva đã thực h?ện một quyết định chưa từng có - đó là cung cấp một số lượng lớn các th?ết bị quân sự của mình cho Kyrgyzstan và Taj?k?stan.

Trong kh? đó, Trung Quốc cũng đang tăng cường ảnh hưởng của mình tạ? khu vực này. Quan hệ g?ữa Trung Quốc vớ? các nước Trung Á những năm gần đây đã bước lên một tầm cao mớ?. Trung Quốc là đố? tác thương mạ? lớn nhất của Kazakhstan, là đố? tác thương mạ? lớn thứ ha? của 4 nước Uzbek?stan, Kyrgyzstan, Taj?k?stan và Turkmen?stan, là quốc g?a đầu tư chính của những nước nó? trên. Các khoản vay từ Trung Quốc có hy vọng trở thành nguồn vốn quan trọng đố? vớ? v?ệc phát tr?ển k?nh tế của các nước Trung Á. Chỉ r?êng các dự án lớn của Kazakhstan, Trung quốc đã cung cấp một khoản vay trị g?á 13 tỷ USD.

Vớ? v?ệc Nga đưa ra L?ên m?nh Á-Âu, Mỹ đề ra ch?ến lược Đạ? Trung Á, thì tháng 9/2013, trong chuyến thăm của Chủ tịch nước Trung Quốc tớ? Trung Á, ông Tập Cận Bình đề ra đạ? ch?ến lược “Vành đa? k?nh tế Con đường Tơ lụa” của Trung Quốc – một dự án toàn d?ện mở rộng ra các hướng Đông, Tây, Nam, Bắc. Nếu phát tr?ển thuận lợ?, nó có thể hợp nhất khoảng 3 tỷ ngườ?. Trong kh? đó, dự án của Nga có dân số và thị trường nhỏ hơn tớ? 10-15 lần. L?ên quan tớ? cơ sở hạ tầng, Trung Quốc có thể g?úp các quốc g?a Trung Á khô? phục và xây dựng đường bộ và đường sắt tớ? châu Âu. Trong khuôn khổ “Vành đa? k?nh tế Con đường Tơ lụa”, Tổ chức Hợp tác Thượng Hả? (SCO) và Cộng đồng K?nh tế Á-Âu có thể hợp tác vớ? nhau, và không loạ? trừ khả năng bao hàm cả “Con đường Tơ lụa mớ?” của Mỹ. Nghĩa là dự án Trung Quốc sẽ nuốt cả dự án của Nga và Mỹ.

Trên cơ sở ưu thế về vũ khí, trang bị và là nước xuất khẩu vũ khí lớn thứ ha? thế g?ớ? cùng vớ? v?ệc nước này đang thực h?ện kế hoạch h?ện đạ? hóa quân sự quy mô lớn, Nga dự k?ến sẽ thay thế một số th?ết bị quân sự cũ bằng hệ thống vũ khí mớ? t?ên t?ến hơn và các vũ khí cũ này có thể sẽ được bán vớ? mức g?á thấp cho các nước có mố? quan hệ truyền thống. Lô hàng đầu t?ên trong kế hoạch chuyển g?ao vũ khí của Nga cho ha? quốc g?a trên sẽ được thực h?ện đầu năm nay trong kh? kế hoạch của Mỹ dường như đang bị đình trệ do Wash?ngton kèm vấn đề nhân quyền tạ? một số nước Trung Á.

Các gó? vũ khí do Nga cung cấp sẽ g?úp Kyrgyzstan và Taj?k?stan tăng đáng kể khả năng ch?ến đấu của quân độ? và g?ảm mức độ phụ thuộc vào sự bảo vệ trực t?ếp của Moscow, đồng thờ? sẽ đố? phó tốt hơn vớ? các mố? đe dọa từ một Afghan?stan không ổn định. Vớ? nước cờ mớ? này, Nga có thể khẳng định vị thế thống trị vốn có tạ? khu vực này trong bố? cảnh tranh g?ành ảnh hưởng g?ữa các cường quốc ở Trung Á ngày càng g?a tăng.

M?nh Đức (theo at?mes.com)