Thực phẩm chức năng giả, không rõ nguồn gốc giăng bẫy "ảo tưởng trị bệnh" để "dắt mũi" người tiêu dùng

"Ma trận" thực phẩm chức năng

Hiện nay, thị trường thực phẩm chức năng tại Việt Nam đang phát triển với tốc độ chóng mặt, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của người dân. Tuy nhiên, bên cạnh những sản phẩm uy tín, được kiểm định chặt chẽ, vẫn tồn tại không ít loại thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, thậm chí là hàng giả, trôi nổi trên thị trường. Không chỉ gây lãng phí tiền bạc, các sản phẩm này còn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người sử dụng.

Thời gian gần đây, cơ quan chức năng đã triệt phá rất nhiều vụ sản xuất, buôn bán thực phẩm chức năng giả, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc.

Theo ghi nhận của PV Đời sống và Pháp luật, tại các sàn thương mại điện tử, hội nhóm các trang mạng xã hội vẫn tràn lan các bài viết, bài quảng cáo về thực phẩm chức năng với những công dụng đẹp da, đẹp dáng, hỗ trợ các vấn đề xương khớp,...Thậm chí còn có cả những loại 'thay thế bữa ăn, dễ hấp thu, tăng đề kháng'. Chỉ cần gõ cụm từ 'thực phẩm chức năng', loại nào cũng có, loại nào cũng không thiếu, đủ các loại hỗ trợ tất cả các bệnh lý...

Bệnh nhân bị "dắt mũi"...từ thực phẩm chức năng

Trao đổi với PV Đời sống và Pháp luật, ThS.BS Nguyễn Ngọc An, Khoa Khám bệnh, Bệnh viện E cho biết, nhiều bệnh nhân đang bị “dắt mũi” bởi các lời quảng cáo mập mờ về thực phẩm chức năng, đặc biệt là những sản phẩm không rõ nguồn gốc.

“Thực phẩm chức năng không có cơ chế tác động vào vòng xoắn bệnh lý một cách rõ ràng như thuốc, mà chỉ đơn thuần là bổ sung dinh dưỡng cho một nhóm bệnh lý nhất định. Có thể gọi chúng là những 'chất dinh dưỡng cao cấp', nhưng tuyệt đối không phải thuốc điều trị", bác sĩ nhấn mạnh.

Tuy nhiên, chính vì không có chống chỉ định nghiêm ngặt, lại được rao bán dễ dàng, nhiều đối tượng đã trộn thuốc tây vào thực phẩm chức năng giả để tạo cảm giác “hiệu quả tức thì”, khiến người dùng ảo tưởng rằng đó là thuốc đặc trị. Kết quả là, nhiều người dân bỏ phác đồ điều trị bằng thuốc được kê toa, chuyển sang dùng thực phẩm chức năng sai cách, gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe.

Theo bác sĩ An, nhóm thực phẩm chức năng giả thường “ngụy trang” dưới dạng viên nang, thuốc tán, bột pha, nhất là các sản phẩm điều trị xương khớp, gút, thoái hóa. Để “làm màu”, người sản xuất có thể trộn thuốc chống viêm toàn thân nhóm corticoid như: prednisolon, methylprednisolon…, khiến người bệnh cảm thấy “hết đau ngay lập tức”.

Nhưng tác hại phía sau là khôn lường: ức chế miễn dịch, suy tuyến thượng thận, loãng xương, tăng huyết áp, tăng đường huyết, thậm chí thủng dạ dày nếu dùng kéo dài.

“Tôi từng điều trị cho bệnh nhân bị viêm loét dạ dày nghiêm trọng chỉ vì uống thực phẩm chức năng tăng chiều cao không rõ nguồn gốc, được quảng cáo xuất xứ từ Nhật. Khi kiểm tra kỹ, nghi có trộn hormone GH (hormone tăng trưởng), gây ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa của cơ thể", bác sĩ An kể.

Một vấn đề khác được bác sĩ An đề cập là tâm lý tin vào hàng ngoại giá cao. Nhiều người nghĩ: “thuốc vài nghìn thì sao hiệu quả bằng thực phẩm chức năng vài trăm nghìn đến cả triệu một hộp”.

Cũng từ đây, hàng xách tay trôi nổi, không có nhãn phụ tiếng Việt, không hướng dẫn sử dụng, không được kiểm định chất lượng vẫn vô tư luồn lách vào tay người tiêu dùng.

“Tôi từng gặp loại thực phẩm chức năng chống tai biến nhập lậu có trộn cả thuốc chống đông máu nguy hiểm. Đây là nhóm thuốc bắt buộc kê toa và theo dõi nghiêm ngặt, nhưng người dân lại uống hàng ngày như viên bổ", bác sĩ An nói.

ThS.BS Nguyễn Ngọc An phân tích: “Người dân phải trở thành người tiêu dùng thông thái. Không ai ngoài chính bản thân họ có thể bảo vệ sức khỏe mình, nếu cứ nghe truyền miệng và tin vào sản phẩm không rõ ràng".

Bác sĩ cũng đánh giá cao vai trò của cơ quan chức năng, cơ quan báo chí trong việc truy quét thực phẩm chức năng giả, sai công bố, đồng thời phổ biến kiến thức y tế đúng đắn đến người dân. Theo ông, một sản phẩm hỗ trợ điều trị cần có cơ chế rõ ràng, liều lượng xác thực, chứ không thể “mua theo tin đồn, uống theo lời rỉ tai” bởi làm vậy chẳng khác nào "đánh cược mạng sống" cho những quảng cáo vô căn cứ trên mạng xã hội.