Thị trường gas, người tiêu dùng sẽ vẫn thiệt kép

(ĐSPL)-G?á gas l?ên tục bị đẩy cao, tăng mạnh g?ảm ít, và ngườ? t?êu dùng đang lạc trong ma trận g?á chênh lệch cao, không b?ết đâu là g?á thật chất lượng thật của cạnh tranh không lành mạnh.

Dù ngành gas mớ? đây đang có những động thá?  nhằm hướng tớ? một thị trường gas m?nh bạch, và an toàn. Tuy nh?ên những sự bất cấp trong khâu phân phố? lưu thông và công cụ chế tà? trong hoạt động k?ểm tra, k?ểm soát chưa bao quát hết thực tế  đã dẫn đến v?ệc thị trường hỗn loạn, ngườ? t?êu dùng không chỉ phả? chịu g?á cả tăng cao, g?an lận, mà còn chịu rủ? ro về an toàn sử dụng.

Hỗn loạn thị trường

Gần đây, thị trường gas tạ? TP HCM “dậy sóng” kh? nhân v?ên của hệ thống bán lẻ gas Bình M?nh (thuộc Công ty TNHH Thương mạ? Gas Bình M?nh) xuất h?ện khắp nơ? để k?ểm tra an toàn gas tận hộ g?a đình. Hễ nhân v?ên gas Bình M?nh đ? qua địa bàn nào là các đạ? lý gas trong khu vực kêu trờ? vì mất khách. Nguyên nhân là mỗ? lần bảo trì xong, các nhân v?ên này dán đè số đ?ện thoạ? gọ? gas của Bình M?nh lên decal số đ?ện thoạ? của các đạ? lý khác.

Trong kh? đó, đạ? d?ện gas Bình M?nh cho rằng v?ệc tăng cường độ? ngũ bảo trì (từ 15 ngườ? lên trên 100 ngườ?) để khắc phục tình trạng mất khách cũ và chăm sóc khách hàng tốt hơn. “Độ? ngũ này đến nhà khách hàng của Bình M?nh theo danh sách từ hệ thống dữ l?ệu của công ty chứ không đ? tràn lan. Trong quá trình bảo trì cho khách, công ty chủ trương sẵn sàng hỗ trợ m?ễn phí cho những a? chưa phả? là khách hàng của Bình M?nh nếu họ có nhu cầu. V?ệc để lạ? decal số đ?ện thoạ? sau kh? bảo trì là để làm “bằng chứng” chứ không vì mục đích khác!” - đạ? d?ện này g?ả? thích.

Ngườ?  t?êu dùng lạc trong ma trận gas thật và g?á thật

Để g?ữ khách hàng, các đạ? lý gas khác buộc phả? tung ch?êu. Chị Tố Tr?nh (ngụ đường Mã Lò, quận Bình Tân, TP HCM) kể mớ? đây, ông chủ đạ? lý gas gần nhà sang dặn nếu có ngườ? lạ tớ? k?ểm tra an toàn gas thì không được cho vào. “Ổng nó? là mấy ngườ? đó chỉ mượn cớ vào nhà để dụ ngườ? ta xà? gas h?ệu mớ? và bưng cá? bình gas xịn của tu? đ?!” - chị Tr?nh thuật lạ? vớ? vẻ lo lắng.

Không chịu thua, gas Bình M?nh dù hay bị các đạ? lý tố “g?ành khách” cũng tung ngườ? đ? phát tờ rơ? khuyến cáo khẩn về v?ệc bị g?ả mạo: “H?ện nay, một số nhóm ngườ? g?ả mạo nhân v?ên gas Bình M?nh đến từng nhà để phát tờ rơ? khuyến mã? nhưng thực chất để bán gas g?ả, gas th?ếu ký hoặc có các hành v? lừa đảo như thay van, dây (dẫn gas) kém chất lượng...”.

V?ệc l?ên tục nhận được những “khuyến cáo” tận nhà k?ểu này kh?ến ngườ? t?êu dùng như lạc vào mê trận, không b?ết t?n a?. Thêm v?ệc g?á gas đứng ở mức cao và một số thông t?n về cháy nổ khí gas gần đây kh?ến nh?ều ngườ? cảnh g?ác đến mức… sợ gas.

Nghịch lý thống lĩnh và cạnh tranh

Dư luận cho rằng, g?á bán gas thờ? g?an qua luôn g?ảm ít mà tăng mạnh. Chỉ r?êng 5 tháng đầu năm 2013, g?á CP l?ên tục g?ảm, song g?á gas bán lẻ đến tay ngườ? t?êu dùng vẫn trong khoảng 305.000-360.000 VNĐ/bình 12kg. Từ tháng 6.2013 đến nay, g?á bán lẻ gas đến tay ngườ? t?êu dùng l?ên tục tăng và đứng trong khoảng từ 350.000- 405.000 VNĐ/bình 12 kg...

Vớ?  số l?ệu thống kê: g?á gas từ năm 2001 đến nay luôn được đ?ều chỉnh và không tháng nào g?ữ nguyên, ngườ? ta cũng có thể g?ả th?ết rằng g?á gas tăng là phần lớn là do va? trò thống lĩnh độc quyền của doanh ngh?ệp lớn.

Trên thực tế, va? trò “thống lĩnh” thị trường h?ện nay đang được cho là của PV Gas, vớ? lượng cung cấp khoảng trên 70\% nhu cầu gas cả nước (nếu tính  cả sản lượng LPG Dung Quất được phân phố? qua các đơn vị thành v?ên của PV Gas là PVGas Trad?ng, PVGas North, PVGas South) theo một báo cáo mớ? đây tạ? d?ễn đàn "Hướng tớ? thị trường gas m?nh bạch và an toàn" do Báo Công Thương tổ chức đầu tháng 9 vừa qua.

Về va? trò thống lĩnh thị trường, theo Ông Nguyễn Mạnh Hùng- Phó Chủ tịch k?êm Tổng thư ký Hộ? T?êu chuẩn và bảo vệ ngườ? t?êu dùng VN cho b?ết: chỉ cần doanh ngh?ệp ch?ếm thị phần ch?ếm khoảng 30\% trở lên thì ngườ? t?êu dùng đã bị ảnh hưởng đến quyền lợ?. Vì vậy, dù cơ chế thị trường vớ? mặt hàng gas thực h?ện từ năm 2011, đồng nghĩa có sự cạnh tranh về thị phần, nhưng vớ? v?ệc PV Gas ch?ếm tớ? 70\% thị phần thì bản chất chưa có sự thay đổ? là mấy.

Thực tế cho thấy vớ? v?ệc mở ra nh?ều đầu mố? tham g?a k?nh doanh h?ện nay chỉ làm cho thị trường ở nước ta trở nên cạnh tranh khốc l?ệt hơn nhưng g?á cả không g?ảm đ?, thậm chí tăng lên và ngườ? t?êu dùng còn chịu thêm nh?ều  th?ệt thò? không chỉ về g?á.  So sánh về đ?ều này bà Bà Lê Thị Anh Mẫn - Phó Tổng G?ám đốc Công ty TNHH MTV Dầu khí TP HCM, Phó Chủ tịch H?ệp hộ? Gas V?ệt Nam cho b?ết  “Dù tổng sản lượng chỉ hơn 1,2 tr?ệu tấn gas/năm nhưng có tớ? 70-80 đầu mố? k?nh doanh trong kh? Thá? Lan có sản lượng 4-5 tr?ệu tấn/năm mà chỉ 5-6 đầu mố?. Trong kh? đặc thù của ngành gas là ch? phí đầu tư lớn, sản lượng thấp g?á thành cao”

H?ện nay, ở V?ệt Nam g?á gas thường được đ?ều chỉnh mỗ? tháng một lần vào đầu tháng theo g?á thế g?ớ?. Tuy nh?ên, g?á này chỉ là g?á đăng ký bán lẻ tố? đa đến ngườ? t?êu dùng trong kh? muốn k?ểm soát g?á gas phả? nắm được g?á bán ra của các công ty gas.

Nhận xét về g?á cả, một nhà phân phố? gas lâu năm tạ? TP HCM, thừa nhận vớ? mức sống trung bình h?ện tạ? của ngườ? dân, g?á gas nên ở mức dướ? 350.000 đồng/bình 12 kg thì mớ? t?êu thụ tốt. Trong kh? g?á gas cả năm nay cao hơn nh?ều, thậm chí vào tháng 3-2012, g?á còn lên ngưỡng 500.000 đồng/bình 12 kg.

Nó? về g?á bán  “H?ện một số công ty hạ g?á, hỗ trợ lung tung cho các đạ? lý trong khâu phân phố? dẫn đến v?ệc cạnh tranh không lành mạnh g?ữa các công ty gas nhưng ngườ? t?êu dùng không được lợ? gì trong v?ệc này mà họ vẫn phả? trả g?á cao” - ông Trần M?nh Loan – Phó chủ tịch H?ệp hộ? Gas thẳng thắn cho b?ết.

Về đ?ều chỉnh tăng g?á: Ông Trần Trọng Hữu- Phó Tổng thư ký H?ệp hộ? Gas VN cho b?ết trên thực tế cho thấy: kh? có thông t?n g?á gas thế g?ớ? tháng sau tăng 50USD, ngay lập tức có DN lợ? dụng đã đ?ều chỉnh ngay g?á cho hệ thống đạ? lý, gây th?ệt hạ? cho ngườ? t?êu dùng.

Công cụ và chế tà? quản lý thị trường chưa phù hợp

Ông Hữu nó?: "Tô? thấy không có nước nào trong khu vực mà thị trường k?nh doanh gas lạ? lộn xộn như thị trường VN. Đây là mặt hàng k?nh doanh có đ?ều k?ện, l?ên quan đến tính mạng của ngườ? sử dụng mà cấp phép k?nh doanh gas quá dễ dàng".

Theo ông Hữu, do k?nh doanh gas có ch? phí đầu tư quá lớn nên phát s?nh h?ện tượng g?an lận rất nh?ều, cộng thêm v?ệc dễ dã?, chưa có chế tà? rõ ràng dẫn đến v?ệc xử lý g?an lận rất khó. "Nếu chỉ có quản lý thị trường k?ểm tra thì xử lý rất khó, một số cửa hàng còn thuê “đầu gấu” ngăn cản. Ngay cả, quản lý ở phường đ? k?ểm tra dân tình không sợ, phả? có bóng dáng Công An thì mớ? sợ"-ông Hữu nó?.

Ông Đỗ Thanh Lam-Phó cục trưởng cục quản lý thị trường Bộ Công Thương đã đưa con số sơ bộ từ đầu năm đến nay, QLTT đã xử lý 400 vụ, phạt hành chính 2 tỷ đồng, tịch thu lượng lớn tang vật gồm hơn 15 nghìn bình LPG, hơn 20 nghìn bình gas m?n? và nh?ều dụng cụ sang ch?ết ga trá? phép. Ông Nguyễn Lộc An cũng thừa nhận: V?ệc xây mớ? và cấp phép các trạm ch?ết nạp LPG chủ yếu là các trạm của các doanh ngh?ệp nhỏ mớ? được thành lập chưa thực sự chặt chẽ, tình hình san ch?ết nạp LPG v? phạm các quy định về san ch?ết trở nên phổ b?ến.

Các quy định và hoạt động k?ểm tra, k?ểm soát chưa cụ thể và sát sao, chưa có quy định quản lý đố? vớ? một số loạ? khí khác như LNG, CNG... Ông Hữu đề nghị Cơ quan Quản lý Nhà nước cần phố? hợp chặt chẽ xử lý, nhất là có chế tà? chặt chẽ, bở? h?ện nay, a? cũng có thể mở được cửa hàng k?nh doanh gas, chỉ 1 ngày là xong g?ấy cấp phép. Theo ông Hữu, đã đến lúc v?ệc xây dựng quy hoạch hệ thống k?nh doanh gas hoặc có b?ện pháp s?ết chặt v?ệc cấp phép k?nh doanh cho các cửa hàng k?nh doanh gas là đ?ều cần th?ết. 

Theo Dân V?ệt và DDDN