Thất Tịch là ngày gì? Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày Thất Tịch?

1. Ngày Thất Tịch là ngày gì?

Lễ Thất Tịch theo văn hóa phương Đông được xem là ngày lễ tình yêu hay đôi khi còn được người phương Tây gọi là ngày Valentine Đông Á và được tổ chức vào ngày 7/7 âm lịch hằng năm. Lễ Thất tịch gắn liền với sự tích Ngưu Lang - Chức Nữ, kể về chuyện tình cảm động giữa nàng tiên dệt vải Chức Nữ với một chàng trai chăn trâu nghèo Ngưu Lang.

Ngày lễ Thất tịch năm 2021 diễn ra vào thứ Bảy ngày 14/8 dương lịch. Tuy không phải là một ngày lễ lớn trong văn hóa của người Việt Nam nhưng nhiều năm trở lại đây thì ngày lễ ngày thường được các bạn trẻ quan tâm và chú ý đến.

2. Nguồn gốc của ngày lễ Thất Tịch

Lễ Thất Tịch có nguồn gốc từ Trung Quốc, xuất phát từ câu chuyện Ngưu Lang - Chức Nữ. Ngưu Lang là một anh chàng chăn trâu tuy gia cảnh nghèo khó nhưng rất chăm chỉ, lương thiện, đã đem lòng Chức Nữ - con gái út của Vương Mẫu Nương Nương, chuyên dệt các đám mây ngũ sắc trên bầu trời. Hai người đã kết duyên vợ chồng, trải qua những năm tháng hạnh phúc bên nhau và có được 2 người con, một trai một gái.

Một ngày kia, Chức Nữ phải trở về thiên đình theo lệnh của Ngọc Đế, Ngưu Lang đau khổ đuổi theo nhưng bị chặn lại bởi con sông Thiên Hà, ranh giới giữa hai cõi phàm tiên. Không được gặp lại vợ hiền, Ngưu Lang nhất định ở đó chờ đợi, mãi không chịu rời đi. Cũng từ đó, bên cạnh sông Thiên Hà có thêm một vì sao, mọi người gọi đó là sao Ngưu Lang.

Cảm động tấm chân tình của Ngưu Lang, Vương Mẫu đã cho phép hai người gặp nhau mỗi năm một lần vào ngày Thất Tịch (tức ngày 7/7 âm lịch). Lúc này, đàn quạ trời sẽ dùng thân mình tạo thành một chiếc cầu, gọi là cầu Ô Thước để Ngưu Lang Chức Nữ qua gặp nhau.

Tương truyền rằng, vào ngày này, khi hai người gặp lại nhau, những giọt nước mắt hạnh phúc của họ sẽ hóa thành cơn mưa ngâu lất phất trút xuống trần gian. Từ đó, bên cạnh sông Thiên Hà có thêm một vì sao, mọi người gọi đó là sao Ngưu Lang. Vương Mẫu vì cảm thương tấm chân tình của Ngưu Lang đã đồng ý cho họ mỗi năm vào ngày Thất Tịch được gặp nhau một lần.

3. Ý nghĩa của ngày Thất Tịch trong văn hóa phương Đông

Ngày lễ Thất Tịch ở Việt Nam

Ở Việt Nam, ngày lễ Thất Tịch hay còn gọi là ngày “ông Ngâu bà Ngâu”. Các đôi lứa yêu nhau thường đến chùa, làm lễ và cầu mong cho tình duyên bền vững, son sắt. Ở Hà Nội, vào ngày này, giới trẻ thường đổ về Chùa Hà để cầu duyên, cầu tình. 

Vào ngày này trời thường mưa, người ta gọi là mưa ngâu, mưa là nước mắt của Ngưu Lang và Chức Nữ khi gặp nhau. Dân gian có câu: "Đồn rằng tháng 7 mưa ngâu, Con trời lấy chú chăn trâu cũng phiền". Nếu trời không mưa, các đôi thường cùng nhau ngắm sao Ngưu Lang Chức Nữ và thề hẹn. Đêm Thất tịch, chòm sao Chức Nữ sẽ sáng vô cùng.

Ngoài ra, giới trẻ cũng thường truyền miệng nhau rằng ăn chè đậu đỏ để hi vọng tình yêu đôi lứa thêm bền vững hay người độc thân tìm được tình duyên cho bản thân.

Ngày Thất Tịch ở Trung Quốc

Lễ Thất Tịch và câu chuyện về Ngưu Lang Chức Nữ có nguồn gốc từ Trung Quốc nên đây được xem là ngày hội truyền thống ở nơi đây. Ngày lễ này thường có những hoạt động diễn ra rất sôi nổi và các cô gái trẻ sẽ thường trưng bày các vật dụng nghệ thuật tự tạo và để cầu mong lấy được ông chồng tốt.

Bánh xảo quả là món ăn không thể thiếu trong ngày lễ Thất Tịch của Trung Quốc, loại bánh này được làm từ các nguyên liệu như: bột mỳ, đường, mật ong và mè đen và được nặn theo nhiều hình dáng khác nhau.

Ngày Thất Tịch ở Hàn Quốc

Tại Hàn Quốc, lễ Thất Tịch còn được gọi là lễ Chilseok. Trong lễ hội Chilseok, người Hàn Quốc sẽ tắm với mong muốn đem lại một sức khỏe tốt. Ngoài ra, họ còn ăn mì và bánh nướng. Chilseok được biết đến như là lễ hội để thưởng thức đồ ăn làm từ lúa mì bởi sau ngày lễ Chilseok, những cơn gió lạnh sẽ làm hỏng hương vị của lúa mì.

Chilseok rơi vào khoảng thời gian khi thời tiết nóng nực qua đi và mùa mưa bắt đầu, mưa rơi trong ngày này được gọi nước Chilseok. Bí ngô, dưa chuột và dưa hấu bắt đầu phát triển mạnh trong thời gian này, vì vậy chúng được dùng rất nhiều trong lễ hội.

Ngày Thất Tịch ở Nhật Bản

Ngày lễ Thất tịch tại Nhật Bản được gọi là lễ Tanabata. Vào những ngày này, người ta thường viết những lời cầu nguyện vào một mảnh giấy nhỏ và sau đó treo chúng lên cành tre, có lúc kèm theo những đồ trang trí.

Cây tre và đồ trang trí thường được đưa lên thuyền trôi nổi trên mặt sông hoặc là đốt đi sau khi lễ hội Nhật Bản này kết thúc. Màu sắc chủ đạo để trang trí cành tre theo thuyết ngũ hành, nghĩa là gồm 5 màu xanh lục, hồng vàng, trắng, đen. Ngoài ra nhiều đôi lứa đang yêu cũng tới các đền thờ để cầu nguyện, mong tìm thấy ý trung nhân.

Linh Chi (T/h)