Tại sao Mỹ chưa thể ngăn chặn các vụ xả súng hàng loạt?

Ngày 24/5 (giờ địa phương), Tổng thống Mỹ Joe Biden gửi lời chia buồn tới thành phố Uvalde, bang Texas, nơi 19 trẻ em và 2 người lớn đã thiệt mạng trong một vụ xả súng tại trường tiểu học Robb. Ông chủ Nhà Trắng cũng phát biểu kèm theo yêu cầu hành động, theo The Guardian. 

“Tại sao chúng ta sẵn sàng sống chung với cuộc tàn sát này? Tại sao chúng ta cứ để chuyện này xảy ra? Đã đến lúc biến nỗi đau này thành hành động. Đối với mọi bậc cha mẹ, mọi công dân trên đất nước này, chúng ta phải nói rõ với mọi quan chức được bầu cử ở đất nước này rằng: đã đến lúc phải hành động", ông Biden cho biết tại Nhà Trắng vào tối cùng ngày. 

Tuy nhiên, bất chấp hàng trăm vụ xả súng hàng loạt xảy ra ở Mỹ mỗi năm, Quốc hội nước này đã nhiều lần không thông qua luật kiểm soát súng. Các rào cản để ban hành luật súng nghiêm ngặt hơn ở Mỹ là rất nhiều và đáng kể, nhưng các nhà hoạt động nói rằng họ sẽ không từ bỏ cho đến khi một số thay đổi được thực hiện.

Các vụ xả súng hàng loạt tại Mỹ làm dấy lên lo ngại về việc kiểm soát súng ở quốc gia này. Ảnh: Getty Images.

Các vụ xả súng hàng loạt ở Mỹ thường xảy ra thế nào?

Năm 2022, 213 vụ xả súng hàng loạt, được xác định là những vụ khiến ít nhất 4 người bị bắn hoặc thiệt mạng, đã xảy ra ở Mỹ, theo Cơ quan Lưu trữ về bạo lực súng đạn nước này. Năm 2021, 692 vụ xả súng hàng loạt đã được ghi nhận, so với 610 vụ trong năm 2020.

Mỹ đã ghi nhận ​​những vụ việc xả súng hàng loạt khác trong tháng 5 vừa qua. Chưa đầy hai tuần trước khi xảy ra vụ xả súng ở Uvalde, một tay súng đã nổ súng tại một cửa hàng tạp hóa ở Buffalo, New York. Người này đã bắn chết 10 người, nạn nhân hầu hết là người Mỹ gốc Phi.

Những chính sách nào đã được đề xuất để giải quyết các vụ xả súng hàng loạt?

Những người ủng hộ việc kiểm soát súng đã vạch ra một kế hoạch sâu rộng và cụ thể để giảm thiểu số người chết do súng gây ra ở Mỹ. Các chính sách đó yêu cầu bắt buộc kiểm tra lý lịch đối với tất cả các giao dịch mua súng, bao gồm cả những hoạt động được giám sát bởi người bán không có giấy phép trực tuyến hoặc tại các buổi triển lãm súng. 

Họ cũng đã kêu gọi mở rộng các giới hạn đối với những người có thể mua súng hợp pháp. Một số người đã đề xuất cấm người dưới 21 tuổi mua súng, điều này có thể đã ngăn tay súng 18 tuổi ở Uvalde có được vũ khí của mình.

Một số bang đã ban hành luật về súng nghiêm ngặt hơn nhưng luật liên bang sẽ tăng cường các hạn chế trên toàn quốc.

Người Mỹ có ủng hộ luật súng nghiêm ngặt hơn?

Ở Mỹ, có sự ủng hộ rộng rãi đối với một số chính sách nhất định về kiểm soát súng. Theo một cuộc khảo sát của Morning Consult / Politico được thực hiện vào năm 2021, 84% cử tri Mỹ ủng hộ việc kiểm tra lý lịch phổ quát để mua súng.

Tuy nhiên, các ý kiến ​​đa dạng hơn khi người Mỹ được hỏi về suy nghĩ của họ về luật súng nghiêm ngặt hơn nói chung. Một cuộc thăm dò vào tháng 11/2021 do Gallup thực hiện cho thấy 52% người Mỹ ủng hộ việc kiểm soát súng chặt chẽ hơn. 

Sự ủng hộ đối với lệnh cấm súng ngắn cũng đạt mức thấp mới vào năm 2021, với chỉ 19% người Mỹ nói với Gallup rằng họ sẽ ủng hộ chính sách như vậy.

Một số do dự đó có thể xuất phát từ việc hàng chục triệu người Mỹ tự sở hữu súng. Cứ 10 người Mỹ thì có 4 người sống trong một hộ gia đình có súng, trong khi 30% người nói rằng cá nhân họ sở hữu một khẩu súng, theo một cuộc khảo sát năm 2021 của Trung tâm Nghiên cứu Pew.

Quốc hội Mỹ có từng ban hành luật kiểm soát súng? 

Các thành viên đảng Dân chủ tại Quốc hội Mỹ đã nhiều lần thúc đẩy tăng cường luật súng có thể giúp giảm số vụ xả súng hàng loạt ở Mỹ. Đáng chú ý nhất, Quốc hội đã cố gắng thông qua một dự luật thỏa hiệp để mở rộng kiểm tra lý lịch vào năm 2013, vài tháng sau khi xảy ra vụ xả súng kinh hoàng tại trường tiểu học Sandy Hook ở Newtown, Connecticut. Dự luật đó đã không vượt qua được sự phản đối của Thượng viện, vì hầu hết các thành viên đảng Cộng hòa và một số thành viên Dân chủ phản đối đạo luật.

Sau khi dự luật bị phản đối, cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama sau đó đã có một bài phát biểu, cho rằng đó là lỗi của Hiệp hội Súng trường Quốc gia, tổ chức phản đối kịch liệt đạo luật và cho biết sẽ vận động chống lại bất kỳ thượng nghị sĩ nào ủng hộ đạo luật.

Bích Thảo (Theo The Guardian)