Sự thật khó tin về địa đạo trên quê hương Đại tướng

Một địa đạo "độc nhất vô nhị" ở tỉnh Quảng Bình nằm dướ? chân nú? Hoàn Vũ, thôn Văn La, xã Lương N?nh, huyện Quảng N?nh được ngườ? dân đào từ năm 1966 để tránh bom của đế quốc Mỹ.

Tay không đục đá

Địa đạo Văn La còn có tên gọ? khác là địa đạo Hoàn Vũ. Khu địa đạo dà? chừng 500m nằm dướ? chân đồ? Hoàn Vũ có địa thế h?ểm trở, lưng tựa vào nú?, mặt nhìn ra b?ển. Nơ? đây lạ? được "tàng hình" bở? cây rừng um tùm kh?ến cho địch khó lòng phát h?ện được quân ta kh? ẩn nấp trong rừng.

Theo những tư l?ệu lịch sử mà chúng tô? có được thì địa đạo Văn La được đào từ năm 1966, lúc này, không quân Mỹ mở những đợt cường kích vô cùng ác l?ệt nhằm cắt đứt đường t?ếp tế từ Bắc vào Nam, làm nhuệ khí quân ta suy sụp.

Theo ông Hoàng M?nh Luyên, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Lương N?nh thì ngày nào máy bay địch cũng bắn phá. Chúng đánh bất kể ngày hoặc đêm, không theo quy luật nào. Kh? đó, hễ nghe thấy t?ếng máy bay gầm rú thì k?ểu gì chúng cũng lượn qua Văn La thả bom để truy quét quân ta, sau đó chúng đánh phà Quán Hàu và một số nơ? trọng yếu nằm trên Quốc lộ 1A, đánh xong, chúng trở lạ? Văn La đánh t?ếp một lượt nữa rồ? mớ? chịu rút về.

Trước tình thế đó, lãnh đạo xã Lương N?nh cùng dân địa phương đã tổ chức đào địa đạo vào nú? Hoàn Vũ làm chỗ cho ngườ? dân và bộ độ? tránh bom. Đặc b?ệt, địa thế ở đây rất thuận lợ? cho v?ệc "công" và "thủ", từ hầm có thể dễ dàng t?ến ra phía đường Quốc lộ 1 nhằm đánh chặn máy bay ch?ến đấu của địch, nhưng kh? bị tấn công dồn dập thì có thể rút vào hầm trú ẩn an toàn.

Tuy nh?ên, nú? Hoàn Vũ lạ? có cấu tạo bằng đá phấn, đá sỏ? và đá bàn, trong kh? lực lượng địa phương không có bất kỳ một loạ? phương t?ện h?ện đạ? nào như máy khoan để đào hầm. Đ?ều này kh?ến cho nh?ều ngườ? co? v?ệc đào hầm là chuyện không tưởng.

Mệ Hoàng Thị Thèn, 73 tuổ?, một trong ha? nữ dân quân cuố? cùng trực t?ếp đào hầm còn sống kể lạ?: "Kh? đào phả? đá phấn thì chúng tô? lấy nước tát vào làm đá ngấm nước rồ? đục dần, nếu gặp đá xanh thì phả? dùng đục sắt lựa từng kẽ đá sau đó đánh bung từng tảng. Sau một năm hàng chục công nhân ra sức đào hầm mớ? khoét được vào lòng đất chưa đầy 100m. Hồ? đó chỉ huy chúng tô? là ông Thịu, ông ấy đã hy s?nh kh? chống g?ặc, chính ông ấy là ngườ? đã nghĩ ra cách tát nước vào đá phấn và đục dần. V?ệc đào được hầm vào trong nú? Hoàn Vũ là v?ệc làm không tưởng. Sau này, lãnh đạo địa phương còn tròn mắt cảm phục lòng quyết tâm của chúng tô?".

Theo mệ Thèn thì sau kh? đào được 100m hầm, lãnh đạo địa phương quyết định đào xuyên lòng nú? Hoàn Vũ vớ? 3 cửa theo hướng Nam, Đông và một cửa khác dẫn lên đỉnh nú?. Trong hầm còn có cả trạm xá dã ch?ến, khu chỉ huy t?ền phương để chống lạ? máy bay địch, phương pháp đào hầm vẫn như cũ, tức là vừa phun nước vào đá phấn vừa đào, chỉ trong vòng và? tháng huy động lực lượng vớ? khoảng 10 ngườ?/ca đào l?ên tục mà đã thông được đến khoảng 300m hầm t?ếp theo, đảm bảo an toàn cho toàn bộ dân làng Văn La, bộ độ? địa phương...

Bí mật hố bom ngàn cân

Gần địa đạo Văn La là bến phà Quán Hàu, đây là tử huyệt nằm trên tuyến đường t?ếp tế từ Bắc vào Nam, vì thế đế quốc Mỹ đêm ngày cho máy bay đến đánh phá. Từ kh? địa đạo Văn La được hoàn thành, v?ệc tổ chức chỉ huy đánh chặn máy bay địch, hạn chế th?ệt hạ? về ngườ? và tà? sản kh?ến cho đế quốc Mỹ càng đẩy mạnh cường độ đánh phá, chúng đánh cả ngày lẫn đêm.

Mỗ? kh? máy bay địch oanh kích, dân thường chạy vào địa đạo Văn La trú ẩn, bộ độ? và dân công tổ chức đánh chặn máy bay địch, nếu chúng đánh mạnh thì rút vào địa đạo Văn La để bảo toàn lực lượng, chúng rút đ? quân ta lạ? ra sửa chữa đường, cầu cống...

đã có ngườ? kh? cầm quả bom b? đ? vứt thì bom phát nổ ngay trên tay và chết mất xác.

Ông Hoàng M?nh Luyên cho b?ết: "Kh? đế quốc Mỹ phát h?ện ra quân, dân ta trú ngụ đông ở địa đạo Văn La, chúng đã b?ến nơ? đây thành một trong những trọng đ?ểm đánh phá nhằm xóa sổ căn cứ quan trọng này, cắt đứt tuyến đường huyết mạch Bắc - Nam, chúng thả xuống đây đủ các loạ? bom, từ bom tấn, bom tạ cho đến bom b?... H?ểm họa để lạ? cho đến tận ngày nay đó là hàng tấn bom b? chưa nổ vẫn còn nằm ẩn dật dướ? lòng đất. Có những thờ? đ?ểm, dân địa phương phả? bỏ những quả bom b? vào rổ rồ? đổ vào bụ? tre, luồng...".

Ông Luyên lo lắng cho b?ết: "Đến tận ngày hôm nay, h?ểm họa đó vẫn còn y nguyên, đó là một hố bom b? vớ? số lượng khoảng 1 tấn được chôn sâu cách mặt đất khoảng 2m nằm lẫn trong khu dân cư. Bom b? ở đây gồm có ha? loạ?, một loạ? có cánh và loạ? không có cánh, kích thước to như nắm tay ngườ?. Lúc còn làm lãnh đạo xã thấy bom b? còn sót lạ? nh?ều quá tô? đã huy động một số ngườ? dân đào một cá? hố sâu rồ? nhặt bom b? đổ xuống, đích thân tô? cũng nhặt cùng bà con đổ xuống cá? hố này".

Dẫn chúng tô? đến một mô đất cao nằm ngay cạnh cổng vào của đà? tưởng n?ệm l?ệt sĩ, ông Luyên vạch đám cỏ dạ? rồ? hướng về một gốc cây keo vừa bị bão số 10 bẻ gãy bảo: "Dướ? gốc cây keo này chính là hố bom bà chúng tô? đã chôn. Nếu hố bom này phát nổ thì vô cùng nguy h?ểm vớ? dân làng".

Trả? qua thờ? g?an, hố bom vẫn ẩn mình dướ? lòng đất, nếu không may có ngườ? đụng vào thì có thể sẽ phát nổ, lúc đó hậu quả sẽ vô cùng ta? hạ?.

Một mố? nguy h?ểm khác theo ông Luyên đó cũng chính là hàng tá bom b? nằm dướ? những bụ? tre rậm, vì dân làng hễ phát h?ện bom là đem vứt vào bụ? tre... trước đây, đã có ngườ? kh? cầm quả bom b? đ? vứt thì bom phát nổ ngay trên tay và chết mất xác.

Theo K?ến thức