Reuters: Trung Quốc lo ngại về đội tàu ngầm Kilo của Việt Nam

Theo Reuters, Việt Nam chuẩn bị nhận chiếc tàu ngầm kilo thứ ba vào tháng 11 tới theo thỏa thuận trị giá 2,6 tỷ USD đã ký với Nga năm 2009. 3 chiếc tàu ngầm Kilo còn lại dự kiến sẽ được nhà máy đóng tàu ở Nga chuyển giao cho phía Việt Nam trong vòng 2 năm tới.

Trong khi kim ngạch thương mại thường niên giữa Trung Quốc và Việt Nam đã tăng lên 50 tỉ USD, người Việt từ lâu đã cảnh giác với Trung Quốc, đặc biệt là tuyên bố yêu sách chủ quyền vô lý của Bắc Kinh với hầu hết Biển Đông. Vụ Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 đã vấp phải phản ứng mạnh mẽ không chỉ từ Việt Nam mà còn trên toàn thế giới.

Điều đó chắc chắn sẽ khiến Trung Quốc khó có thể tiếp tục "gây căng thẳng" trên Biển Đông hay quần đảo Trường Sa dù Bắc Kinh sở hữu hạm đội tàu ngầm lên tới 70 chiếc, các chuyên gia nhận định. "Việt Nam đang xây dựng một lực lượng hải quân mạnh mẽ nhằm đảm bảo an toàn chủ quyền biển đảo bởi đối phương sẽ không thể biến những chiếc tàu ngầm hoạt động ở đâu", giảng viên Collin Koh S. Rajaratnam thuộc trường Nghiên cứu Quốc tế của Singapore nói với Reuters.

Việt Nam đã không lãng phí thời gian của mình với đơn đặt hàng vũ khí lớn nhất với trung tâm của một chương trình phát triển sức mạnh hải quân. Từ quân cảng được che chở ở vịnh Cam Ranh, 2 chiếc tàu ngầm Kilo đầu tiên đã được nhìn thấy miệt mài huấn luyện ngoài khơi bờ biển Việt Nam, theo các nhà ngoại giao trong khu vực.

Nhóm thủy thủ Việt Nam còn lên đường sang St Petersburg từ trước để học cách sử dụng tàu ngầm Kilo thứ ba, vốn sẽ được Nga chuyển giao cho phía Việt Nam vào tháng 11 tới, hãng tin Interfax từng tuyên bố vào tháng trước.

Trong khi các chuyên gia quân sự trong khu vực đang cố gắng tính toán liệu các thủy thủ đoàn Việt Nam có thể nhanh chóng làm chủ tàu ngầm Kilo thì một số khác lại tin rằng Việt Nam sẽ sớm đưa những tàu ngầm Kilo này ra xa khu vực ngoài khơi, hướng đến Biển Đông.

"Người Việt đang khiến cục diện tranh chấp Biển Đông trở nên thay đổi, họ đã có 2 tàu ngầm Kilo cùng đội ngũ thủy thủ có kinh nghiệm, được đào tạo trực tiếp ở Nga", Siemon Wezeman, một nhà nghiên cứu các hoạt động chuyển giao vũ khí tại Viện Nghiên cứu Hòa bình quốc tế Stokholm cho biết. 

Không chỉ sở hữu hệ thống phóng ngư lôi tầm ngắn, các tàu ngầm Kilo hiện đại khi lặn xuống có thể phóng tên lửa chống hạm với tầm bắn 300 km. Wezeman ước tính rằng Việt Nam đã nhận được ít nhất 10 trong số 50 tên lửa ngầm đối hạm Klub trong năm nay theo thỏa thuận với Moscow, nhưng không có dấu hiệu cho thấy người Việt mua tên lửa đất đối biển dòng Klub.

Trương Bảo Huy, một chuyên gia an ninh Trung Quốc từ đại học Lĩnh Nam ở Hong Kong cho biết ông tin rằng các nhà hoạt định quân sự của Bắc Kinh lo ngại về các tàu ngầm Việt Nam. "Ở mức độ lý thuyết, người Việt đang ở thời điểm có thể sử dụng chúng để ngăn chặn Trung Quốc". Cả Bộ Quốc phòng và Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã từ chối bình luận về thông tin này.

Các quan chức quân sự cấp cao Việt Nam nói với Reutes, họ hài lòng với sự tiến bộ của các hoạt động đào tạo trên biển cũng như khả năng hội nhập của lực lượng tàu ngầm đang diễn ra suôn sẻ, nhưng nhấn mạnh tàu ngầm Việt Nam sẽ được sử dụng vào mục đích phòng thủ.

"Tàu ngầm không phải vũ khí duy nhất của chúng tôi, nhưng là một phần trong số các vũ khí chúng tôi phát triển để bảo vệ tốt hơn chủ quyền của mình. Trong vấn đề này các tàu ngầm sẽ được sử dụng để phòng thủ", một quan chức quân sự Việt Nam xin giấu tên do tính nhạy cảm của vấn đề nói với Reuters. Ngoài lực lượng tàu ngầm, Việt Nam cũng đã mở rộng đáng kể lực lượng Hải quân trong những năm gần đây với việc mua các tàu khu trục, tàu hộ tống hiện đại được trang bị vũ khí chống hạm và chống tàu ngầm, chủ yếu từ Nga.

Ngay cả trước khi Việt Nam nhận chiếc tàu ngầm Kilo đầu tiên của mình hồi tháng Giêng, các thủy thủ tàu ngầm Việt Nam đã được đào tạo ở Nga. Hải quân Ấn Độ cũng đang giúp Việt Nam đào tạo thủy thủ tàu ngầm ở trung tâm tàu ngầm INS Satavahana ở tiểu bang Andhra Pradesh, một quan chức hải quân Ấn Độ nói với Reuters.

Các tàu ngầm Kilo chạy động cơ diesel-điện được coi là lớp tàu ngầm chạy êm nhất và liên tục được cải tiến từ những năm 1980. Vasily Kashin, một nhà phân tích chiến lược tại Moscow cho biết, ông tin rằng tàu ngầm Kilo của Việt Nam có công nghệ tiến tiến hơn so với 12 tàu cùng loại của hải quân Trung Quốc.

Một số cựu thủy thủ tàu ngầm phương Tây cho rằng, vị trí của Cam Ranh là nơi lý tưởng cho tàu ngầm Kilo của Việt Nam, bởi đây không chỉ là cảng nước sâu gần quần đảo Trường Sa nhất, mà ngay cả quần đảo Hoàng Sa cũng nằm trong phạm vi tác chiến. Trong khi hầu hết Biển Đông mực nước khá nông gây khó khăn cho hoạt động của lực lượng tàu ngầm, Cam Ranh lại là 1 cảng nước sâu lý tưởng ra khơi từ bờ thềm lục địa Việt Nam.

"Không ai nên đánh giá thấp Việt Nam, họ có một chiến lược phòng thủ rõ ràng và điều đó càng cung cấp cho họ thêm động lực", nhà phân tích Wezeman từ Viện Nghiên cứu Hòa bình quốc tế Stockholm nhận định.