Những điều cần biết khi bị cảnh sát giao thông dừng xe

(ĐSPL) - Bị Cảnh sát giao thông tuýt còi là điều không ai mong muốn. Nhưng nếu tình huống đó xảy ra, bạn cần phải làm gì?

Các trường hợp Cảnh sát giao thông có quyền dừng phương tiện

Cảnh sát giao thông là những người mặc quần, áo màu vàng lúa chín, đeo thẻ xanh, trên thẻ ghi số hiệu, cấp hiệu theo quy định, đội mũ kêpi có vành màu đỏ hoặc mũ bảo hiểm cùng màu với quần áo, phía trước mũ gắn Công an hiệu, hai bên mũ có chữ “CSGT” màu xanh phản quang (sử dụng khi tuần tra, kiểm soát bằng xe mô tô), có dây lưng và dây chéo bằng da màu nâu, giầy da màu đen.

Thông tư 65/2012/TT-BCA cũng quy định, điều kiện tham gia tuần tra giao thông của Cảnh sát giao thông là đã được cấp biển hiệu và Giấy chứng nhận Cảnh sát tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ theo quy định của Bộ Công an.

Thêm vào đó, Điều 10 Thông tư 45/2012/TT-BCA (có hiệu lực từ ngày 12/9/2012) quy định trách nhiệm của cán bộ trong quản lý, sử dụng biển hiệu, giấy chứng nhận như sau:

- Phải mang theo Giấy chứng nhận khi làm nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát trong lĩnh vực giao thông đường bộ và xuất trình khi có yêu cầu;

- Phải đeo biển hiệu khi làm nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Biển hiệu được đeo chính giữa phía trên nắp túi áo ngực bên trái (đối với cán bộ là nam), chính giữa ngực bên trái và ngang bằng cúc áo thứ nhất từ trên xuống (đối với cán bộ là nữ) và có giá trị thay thế số hiệu công an nhân dân.

Theo điều 13, chương V, thông tư số 65/2012/TT-BCA, khi bạn vi phạm lỗi, Cảnh sát giao thông sẽ ra hiệu lệnh dừng xe bằng tay, gậy chỉ huy giao thông, còi, loa pin cầm tay, loa điện gắn trên phương tiện tuần tra, bằng đèn tín hiệu, biển báo hiệu, barie hoặc rào chắn.

Theo quy định tại Thông tư 65/2012/TT-BCA do Bộ Công an ban hành ngày 30/10/2012, CSGT được quyền dừng các phương tiện đang tham gia giao thông đường bộ; kiểm soát phương tiện, giấy tờ của phương tiện; kiểm soát người và giấy tờ của người điều khiển phương tiện, giấy tờ tùy thân của người sử dụng phương tiện đang kiểm soát, việc thực hiện các quy định về hoạt động vận tải đường bộ theo quy định pháp luật.

Cụ thể, Cảnh sát giao thông thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát được dừng phương tiện để kiểm soát trong các trường hợp sau:

- Trực tiếp phát hiện hoặc thông qua phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ phát hiện, ghi nhận được các hành vi vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ;

- Thực hiện kế hoạch, mệnh lệnh tổng kiểm soát của Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông đường bộ - đường sắt hoặc Giám đốc Công an cấp tỉnh trở lên;

- Thực hiện kế hoạch, phương án công tác của Trưởng phòng Hướng dẫn và Tổ chức tuần tra, kiểm soát giao thông thuộc Cục Cảnh sát giao thông đường bộ - đường sắt, Trưởng phòng Cảnh sát giao thông hoặc Trưởng Công an cấp huyện trở lên về việc kiểm soát, xử lý vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ theo chuyên đề;

- Có văn bản của thủ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan điều tra từ cấp huyện trở lên; văn bản đề nghị của cơ quan chức năng liên quan về dừng phương tiện để kiểm soát phục vụ công tác bảo đảm an ninh, trật tự;

- Tin báo của cơ quan, tổ chức, cá nhân về hành vi vi phạm pháp luật của người và phương tiện tham gia giao thông.

Việc dừng phương tiện phải bảo đảm các yêu cầu sau:

- An toàn, đúng quy định của pháp luật;

- Không làm cản trở đến hoạt động giao thông;

- Khi đã dừng phương tiện phải thực hiện việc kiểm soát, nếu phát hiện vi phạm phải xử lý vi phạm theo đúng quy định của pháp luật.

Lúc này bạn nên bình tĩnh, giảm tốc độ từ từ và quan sát phía trước, hai bên và phía sau xe. Bật đèn dừng khẩn cấp (với xe ô tô). Cho xe dừng vào khu vực Cảnh sát giao thông chỉ dẫn, dừng xe vào vị trí an toàn.

Chào bạn theo điều lệ của nghành

Cảnh sát giao thông luôn phải có thái độ kính trọng, lễ phép, tận tụy, đúng mực. Vì thế họ thực hiện chào bạn theo đúng hiệu lệnh Công an nhân dân (trừ trường hợp bạn có dấu hiệu tội phạm, phạm tội quả tang, đang có lệnh truy nã hoặc có hành vi thiếu văn hóa...).

Đây là thủ tục bắt buộc đối với CSGT khi bắt đầu làm việc với nhân dân, được quy định rõ tại Khoản 1 điều 10 Thông tư số 60/2009/TT-BCA ngày 29/10/2009 của Bộ Công an quy định về quy trình tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính của Cảnh sát giao thông đường bộ.

Sau khi CSGT chào bạn, bạn cũng nên chào lại và chú ý dùng đại từ nhân xưng cho phù hợp.

Cảnh sát giao thông có nghĩa vụ thông báo lỗi

Không phải cứ CSGT tuýt còi thì chắc chắn mình bị phạt. Luôn nắm rõ luật, điều này sẽ giúp bạn tự tin hơn khi tự bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Chúng ta có thói quen khi CSGT hỏi giấy tờ thì cứ đưa mà mặc nhiên không biết rằng mình có quyền giải thích, chứng minh mình không vi phạm luật giao thông. Và khi đã chứng minh được thì không có nghĩa vụ phải xuất trình giấy tờ xe.

Điều 14 Thông tư số 65/2012/TT-BCA ngày 30/10/2012 của Bộ Công an quy định cảnh sát giao thông chỉ được dừng phương tiện để kiểm soát khi trực tiếp phát hiện hoặc thông qua phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ phát hiện, ghi nhận được các hành vi vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ. Nói cách khác, chỉ phải xuất trình giấy tờ nếu CSGT đã chứng minh rõ ràng là người đi đường phạm lỗi gì đó cụ thể.

Bạn hoàn toàn có quyền được xem chứng cứ về lỗi vi phạm của bạn. Điều này được quy định rõ tại mục a, khoản 2, điều 16, chương V tại thông tư 65/2012/TT-BCA.

Ví dụ: Khi CSGT chặn xe bạn vì lỗi vượt quá tốc độ tối đa, trong khi bạn chắc chắn rằng mình không hề vượt quá, bạn có quyền yêu cầu được xem hình ảnh, kết quả ghi thu được và cảnh sát có nghĩa vụ phải cho xem.

Nếu Cảnh sát giao thông không đưa ra được bằng chứng chứng minh bạn vượt quá tốc độ cho phép thì không được phép lập biên bản và cũng không được phép kiểm tra giấy tờ bạn.

Kiểm tra, kiểm soát giấy tờ

Sau khi thực hiện hiệu lệnh chào CSGT sẽ nói: “Yêu cầu ông (bà, anh, chị...) cho chúng tôi kiểm soát các loại giấy tờ có liên quan và kiểm soát phương tiện”.

Trong trường hợp Cảnh sát giao thông thực hiện mệnh lệnh, kế hoạch tổng kiểm soát phải nói lời: “Xin lỗi ông (bà, anh, chị...) cho chúng tôi kiểm soát các loại giấy tờ liên quan và kiểm soát phương tiện”.

Việc thực hiện kiểm tra này được ghi tại điều 16, chương V, thông tư 65/2012/TT-BCA có hiệu lực từ ngày 22/12/2012.

Lập biên bản vi phạm

Theo điều 17, chương V, thông tư 65/2012/TT-BCA, việc lập biên bản vi phạm chỉ được thực hiện sau khi bạn đã nghe CSGT thông báo cho bạn biết rõ về lỗi vi phạm. Khi lỗi vi phạm mà CSGT đưa ra là đúng thì bạn hãy nhận lỗi.

Biên bản vi phạm hành chính được lập ít nhất hai bản, một bản giao cho người vi phạm, một bản CSGT giữ lại dùng cho việc ra quyết định xử phạt và lưu hồ sơ. Biên bản được ban hành theo đúng mẫu đã quy định, có dấu đỏ, có số thứ tự. Lỗi của bạn sẽ được ghi rất rõ ràng theo điều, khoản mục nào trong luật giao thông đường bộ hay các văn bản hướng dẫn dưới Luật.

Sau khi biên bản được lập, bạn cần đối chiếu xem nội dung có đúng với lỗi đã vi phạm hay chưa. Nếu chưa đúng thì bạn có thể yêu cầu Cảnh sát giao thông sửa lại và họ sẽ ký tên trước khi đưa cho bạn ký.

Ngoài ra, nếu bạn có ý kiến gì thì bạn có thể ghi ở mục ý kiến của người vi phạm trước khi bạn ký tên.

Sau khi biên bản được lập vì lý do nào đó mà bạn từ chối ký, thì lúc này CSGT sẽ ghi rõ lý do vào biên bản.

Nếu như Cảnh sát giao thông xử phạt "nhầm" đối với bạn thì bạn có quyền "phản biện" hoặc thông qua người đại diện hợp pháp chứng minh mình không vi phạm hành chính. Mục đ, điều 13 tại Luật xử lý vi phạm hành chính, Luật số 15/2012/QH13 quy định rất rõ việc này.

Còn trong trường hợp bạn bị CSGT tuýt còi nhưng không phát hiện vi phạm thì CSGT phải thông báo và nói lời: “Cảm ơn ông (bà, anh, chị,...) đã giúp đỡ lực lượng Cảnh sát làm nhiệm vụ”.

Cũng có những lỗi Cảnh sát giao thông có thể sẽ không phạt mà chỉ nhắc nhở bạn như: đè vạch, vượt phải, vượt tại đoạn đường con, vượt đèn đỏ mấy giây, xi-nhan hoặc khi bạn chạy vượt quá tốc độ cho phép dưới 5km.

Nếu có điều gì thắc mắc, bạn có thể gọi điện đến đường dây nóng tiếp nhận thông tin phản ánh của người dân từ khắp nơi trên mọi miền Tổ quốc về tình hình trật tự ATGT.

 XUÂN THUẬN 

Bốn Cảnh sát giao thông cưỡng chế thanh niên mang ma túy ở Hà Nội