Ngoài việc tuân thủ đơn thuốc, người bệnh nên kết hợp sử dụng cây thuốc nam như một phương pháp hỗ trợ an toàn để hạ huyết áp cao.
Thảo dược cần tây
Theo Sức khỏe & Đời sống, không chỉ biết đến là một loại rau gia vị, cần tây còn được dùng để hỗ trợ hạ cao huyết áp. Nghiên cứu cho thấy, cần tây giúp hỗ trợ hạ đồng thời huyết áp tâm thu và tâm trương, từ 23-38 mmHg mà không gây tụt huyết áp quá mức. Cần tây hỗ trợ làm hạ và ổn định huyết áp qua nhiều cơ chế như giúp lợi tiểu, hỗ trợ thải muối natri, hỗ trợ giãn mạch và làm giảm mỡ máu.
Cần tây hỗ trợ làm hạ và ổn định huyết áp qua nhiều cơ chế như giúp lợi tiểu, hỗ trợ thải muối natri, hỗ trợ giãn mạch và làm giảm mỡ máu. Ảnh minh họa.
Để hỗ trợ hạ huyết áp bằng cần tây, bạn có thể thực hiện theo cách sau: Chọn những cây cần tây tươi, bẹ đều nhau, đem rửa sạch, bỏ lá và rễ, ép lấy nước. Mỗi ngày uống khoảng 400ml nước ép cần tây, có thể cho thêm một chút chanh hoặc ép chung với táo, dứa để mùi vị thơm ngon hơn khi uống.
Cây thuốc nam hoàng bá
Berberin là hoạt chất sinh học chính trong cây hoàng bá. Đây là loại cây mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh cao huyết áp. Nhiều nghiên cứu[1] đã chứng minh, berberin hỗ trợ làm hạ huyết áp nhờ tác dụng hỗ trợ làm giãn thành mạch giúp hạ huyết áp với nhiều cơ chế như ức chế kênh canxi, tăng sinh các chất gây giãn mạch (NO)...
Bên cạnh đó berberin còn giúp hỗ trợ làm giảm cholesterol máu, triglycerid, và LDL-cholesterol, giúp giảm thiểu các nguy cơ gây tăng huyết áp.
Cách sử dụng hoàng bá làm thuốc nam để hỗ trợ hạ cao huyết áp cũng vô cùng đơn giản như sau: Lấy 4-6g hoàng bá đã được phơi khô hãm với 400ml nước nóng, làm trà uống hàng ngày.
Tỏi - Vị thuốc nam hỗ trợ cao huyết áp
Ngoài tác dụng hỗ trợ kháng viêm, kháng khuẩn, tỏi còn được biết đến với tác dụng hỗ trợ hạ huyết áp rất hiệu quả. Theo nghiên cứu tại Úc năm 2014, tỏi có khả năng làm giảm khoảng 10 mmHg huyết áp tâm thu và 8 mmHg huyết áp tâm trương. Công dụng hạ huyết áp của tỏi có được nhờ cơ chế gây giãn mạch, đồng thời tỏi còn giúp hỗ trợ giảm lipid máu, hỗ trợ ngăn sự hình thành xơ vữa, giảm thiểu các yếu tố nguy cơ làm tăng huyết áp.
Công dụng hạ huyết áp của tỏi có được nhờ cơ chế gây giãn mạch, đồng thời tỏi còn giúp hỗ trợ giảm lipid máu, hỗ trợ ngăn sự hình thành xơ vữa, giảm thiểu các yếu tố nguy cơ làm tăng huyết áp. Ảnh minh họa.
Một số cách dùng tỏi để hỗ trợ hạ và ổn định huyết áp người bệnh có thể tham khảo, cụ thể:
- Ngâm rượu tỏi: Chuẩn bị rượu trắng 40 độ và tỏi khô. Tỏi bóc sạch vỏ, rửa sạch, phơi qua một nắng cho ráo nước. Tỏi cắt đôi rồi ngâm rượu với tỷ lệ 1:2 (1 cân tỏi ngâm với 2 lít rượu). Dùng sau 4-6 tuần, mỗi ngày uống 1 chén rượu nhỏ trước bữa ăn.
- Làm dầu tỏi: 500g tỏi bóc vỏ, rửa sạch, xay nhỏ. Cho lên chảo, thêm 200ml dầu oliu (nấu ăn được), đảo đều khoảng 15-20 phút cho đến khi chuyển thành màu vàng đều, không cháy, tỏi dính bết vào nhau. Để nguội, lọc bã lấy dầu tỏi. Bảo quản trong lọ thủy tinh. Lấy khoảng 10 giọt dầu tỏi pha với 300-400ml nước uống hàng ngày.
Lá dâu tằm
Từ xa xưa, ông cha ta đã thường xuyên sử dụng lá dâu tằm như một lá thuốc nam trị cao huyết áp. Ngày nay, khoa học chứng minh lá dâu tằm hỗ trợ làm hạ huyết áp dựa vào cơ chế hỗ trợ điều hòa dòng chảy mạch máu nội mô nhờ điều hòa nhịp tim và tăng tiết chất hóa học làm giãn mạch là nitric oxide.
Cách sử dụng lá dâu tằm để hỗ trợ làm hạ và ổn định huyết áp người bệnh có thể ápdụng như sau: Chuẩn bị lá dâu tằm đã rửa sạch, ráo nước và phơi khô. Sao vàng lá dâutằm trên chảo nóng. Mỗi ngày khoảng 1 nhúm nhỏ lá dâu tằm hãm với 400-500 ml nướcnóng làm trà uống hàng ngày.
Những cách giữ đường huyết ổn định
Quản lý lượng tinh bột nạp vào cơ thể
Lượng tinh bột (carbohydrate) mà bạn ăn vào ảnh hưởng nhiều đến lượng đường trong máu. Cơ thể phân hủy carbs thành đường, chủ yếu là glucose; sau đó, insulin giúp sử dụng và lưu trữ nó để tạo năng lượng. Khi bạn ăn quá nhiều carbs hoặc có vấn đề về chức năng insulin, quá trình này sẽ thất bại và lượng đường trong máu có thể tăng lên.
Hiệp hội Tiểu đường Mỹ (ADA) khuyến cáo bệnh nhân tiểu đường nên quản lý lượng carb nạp vào cơ thể. Một số nghiên cứu cho thấy điều này giúp người bệnh tiểu đường có thể ăn uống hợp lý hơn, cải thiện lượng đường trong máu. Chế độ ít carb giúp giảm lượng đường trong máu và ngăn ngừa sự tăng đột biến đường huyết.
Bạn cần lưu ý là chế độ ăn ít carb và chế độ ăn không có carb không giống nhau. Bạn vẫn có thể ăn một số carbs và theo dõi lượng đường huyết, ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt hơn những loại đã qua chế biến.
Ăn nhiều chất xơ
Chất xơ làm chậm quá trình tiêu hóa carb và hấp thụ đường, do đó, thúc đẩy lượng đường trong máu tăng dần. Có hai loại chất xơ là không hòa tan và hòa tan. Mặc dù cả hai đều quan trọng nhưng chất xơ hòa tan được chứng minh cải thiện đường huyết, còn chất xơ không hòa tan không có tác dụng này.
Chế độ ăn nhiều chất xơ có thể cải thiện khả năng điều chỉnh lượng đường trong máu và giảm thiểu đường huyết xuống thấp, giúp bạn kiểm soát bệnh tiểu đường tuýp một tốt hơn.
Kiểm soát khẩu phần ăn
Kiểm soát khẩu phần để điều chỉnh lượng calo nạp vào và duy trì cân nặng vừa phải. Cân nặng phù hợp giúp lượng đường trong máu ổn định và được chứng minh làm giảm nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường loại 2. Theo dõi khẩu phần góp phần giúp bạn ngăn ngừa đường huyết tăng cao.
Một số mẹo hữu ích để quản lý khẩu phần ăn như đo lường và ghi lại khẩu phần ăn hàng ngày, chia nhỏ bữa ăn, tránh ăn uống thoải mái, đọc nhãn thực phẩm và kiểm tra khẩu phần, ăn chậm...
Chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp
Chỉ số đường huyết (GI) phản ánh tốc độ làm tăng đường huyết nhanh hay chậm sau khi ăn các thực phẩm giàu chất bột đường vào trong cơ thể. Chỉ số GI của một thực phẩm sẽ được đánh giá ở 3 mức độ: thấp, trung bình hoặc cao với thang điểm 0-100.
Ăn thực phẩm có GI thấp được chứng minh là làm giảm lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh tiểu đường. Một số thực phẩm có GI từ thấp đến trung bình như lúa mạch, sữa chua không đường, yến mạch, các loại đậu, mì ống nguyên cám... Bổ sung protein hoặc chất béo lành mạnh cũng giúp giảm thiểu lượng đường huyết tăng đột biến sau bữa ăn.
Ăn thực phẩm giàu crom và magiê
Lượng đường trong máu cao và bệnh tiểu đường có liên quan đến sự thiếu hụt vi chất dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu hụt khoáng chất crom và magiê. Chromium tham gia vào quá trình chuyển hóa carb và chất béo, tăng cường hoạt động của insulin, do đó hỗ trợ điều chỉnh lượng đường trong máu. Thực phẩm giàu crom bao gồm các loại thịt, ngũ cốc nguyên hạt, hoa quả, rau, quả hạch...
Chế độ ăn giàu magiê có liên quan đến việc giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Lượng magiê thấp có thể dẫn đến kháng insulin và giảm dung nạp glucose ở những người mắc bệnh tiểu đường. Nếu bệnh nhân tiểu đường ăn nhiều magiê, insulin hoạt động tốt hơn và giảm lượng đường trong máu. Thực phẩm giàu magiê các loại rau lá có màu xanh đậm, bí, cá ngừ, các loại ngũ cốc, socola đen, chuối, bơ, đậu...
Ăn đồ ăn nhẹ lành mạnh
Chia đều các bữa ăn chính và đồ ăn nhẹ trong ngày có thể giúp phòng tránh đường huyết cao và thấp. Ăn nhẹ giữa các bữa ăn cũng có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Một số nghiên cứu cho thấy ăn các bữa nhỏ hơn, thường xuyên hơn trong ngày có thể cải thiện độ nhạy insulin và giảm lượng đường trong máu. Ngoài ra, ăn nhiều bữa nhỏ hơn và đồ ăn nhẹ lành mạnh trong ngày có thể làm giảm chỉ số hemoglobin glycated (HbA1c).
Ăn thực phẩm giàu lợi khuẩn
Probiotics là những vi khuẩn có lợi mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm điều chỉnh lượng đường trong máu. Nghiên cứu cho thấy, lượng probiotic có thể làm giảm lượng đường trong máu lúc đói, hemoglobin glycated (HbA1c) và kháng insulin ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Thực phẩm lên men, dưa cải bắp, kim chi... chứa nhiều lợi khuẩn.
Kiểm soát căng thẳng
Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến lượng đường trong máu của một người. Khi căng thẳng, cơ thể tiết ra hormone glucagon và cortisol, khiến lượng đường trong máu tăng lên. Một nghiên cứu cho thấy rằng tập thể dục, thư giãn và thiền làm giảm đáng kể căng thẳng và giảm lượng đường trong máu.
Các bài tập thư giãn như yoga, giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm góp phần điều chỉnh các vấn đề về bài tiết insulin ở những người mắc bệnh tiểu đường mạn tính.
Theo dõi đường huyết
Theo dõi mức đường huyết có thể giúp bạn kiểm soát chúng tốt hơn bằng cách sử dụng máy đo đường huyết cầm tay. Người bệnh tiểu đường cũng có thể biết cần điều chỉnh bữa ăn hoặc thuốc hay không, hiểu về cách cơ thể bạn phản ứng với một số loại thực phẩm.
Bạn có thể đo đường huyết mỗi ngày và ghi vào nhật ký như trước và 2 giờ sau bữa ăn, trước và sau khi tập thể dục... Dựa vào đó, bạn có thể biết cần phải thay đổi cách ăn uống, cách lựa chọn thực phẩm hay không.
Duy trì cân nặng phù hợp
Duy trì cân nặng vừa phải giúp giữ lượng đường trong máu ổn định và giảm nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường. Nghiên cứu cho thấy, giảm 5% trọng lượng cơ thể có thể cải thiện điều chỉnh lượng đường trong máu và giảm nhu cầu dùng thuốc tiểu đường. Ví dụ, nếu một người nặng 91 kg và giảm 4,5-6 kg thì lượng đường trong máu sẽ được cải thiện hơn.
Tập thể dục đều đặn
Tập thể dục thường xuyên giúp tránh tăng cân và tăng độ nhạy cảm với insulin. Độ nhạy insulin tăng có nghĩa là các tế bào có thể sử dụng hiệu quả hơn lượng đường có sẵn trong máu. Tập thể dục cũng giúp cơ bắp sử dụng lượng đường trong máu để tạo năng lượng và co cơ.
Nếu lượng đường trong máu không ổn định, bạn nên cân nhắc kiểm tra thường xuyên trước và sau khi tập thể dục. Nhờ đó, bạn có thể biết cách cơ thể phản ứng với các hoạt động khác nhau và giữ cho đường huyết không quá cao hoặc quá thấp.
Một số bài tập được có lợi như cử tạ, đi bộ, chạy, đi xe đạp, khiêu vũ, bơi lội... Nếu bạn không có nhiều thời gian để tập thể dục trong cả tuần thì có thể tập các buổi ngắn hơn ví dụ 10 phút trong 3 lần một ngày và 5 ngày với mục tiêu 150 phút mỗi tuần.
Uống đủ nước
Uống đủ nước giữ lượng đường trong máu ổn định hơn, ngăn mất nước và giúp thận đào thải lượng đường dư thừa ra ngoài qua nước tiểu. Uống nước thường xuyên có thể bù nước cho máu, giảm lượng đường trong máu và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Nước và đồ uống không chứa calo là tốt nhất. Bạn nên hạn chế các loại có đường vì chúng có thể làm tăng đường huyết, làm tăng cân và tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Ngủ đủ giấc
Ngủ đủ giấc mang lại cảm giác sảng khoái và nhiều lợi ích cho sức khỏe. Thiếu ngủ, giấc ngủ kém chất lượng và thiếu nghỉ ngơi có thể ảnh hưởng đường huyết và độ nhạy insulin, làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường loại 2, tăng cảm giác thèm ăn và thúc đẩy tăng cân. Ngoài ra, thiếu ngủ làm tăng nồng độ hormone cortisol có vai trò quan trọng trong việc quản lý lượng đường trong máu.
Tổ chức Giấc ngủ Quốc gia khuyến cáo người lớn nên ngủ ít nhất 7-8 tiếng mỗi đêm. Để cải thiện chất lượng giấc ngủ, bạn nên cố gắng theo một lịch trình ngủ, tránh caffein và rượu vào cuối ngày, tập thể dục thường xuyên, cắt giảm thời gian sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ, giữ cho phòng ngủ mát mẻ, tắm nước ấm, ngồi thiền trước khi ngủ...
