Nhìn lại những trận lũ lụt đáng sợ năm Giáp Thìn và bài học kinh nghiệm

Lũ cuốn lịch sử năm Giáp Thìn 1964

Cách đây 60 năm, vào tháng 11/1964 (năm Giáp Thìn), đồng bào miền Trung hứng chịu trận mưa bão lịch sử. Tờ Công Thương đưa tin, trận lũ lịch sử gây thiệt hại nặng nề cho các tỉnh thành từ Thừa Thiên Huế đến Bình Định. Đặc biệt là tỉnh Quảng Nam.

Nhà thờ lụt làng Đông An là nơi thờ cúng chung 1.481 người đã chết trong lụt năm Thìn. Ảnh: Người lao động

Làng Đông An (xã Quế Phước, huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam) đã bị lũ quét qua cuốn trôi toàn bộ nhà cửa, san bằng làng mạc và đớn đau nhất là cuốn đi gần hết người trong làng, khiến 1.481 người chết, chỉ sống sót được 19 người.

Miền Trung ngập lụt năm Giáp Thìn 1964. Ảnh: Hà Nội mới

Trận bão năm Giáp Thìn 1904

Được biết, trước trận "đại hồng thủy" năm Giáp Thìn 1964, năm Giáp Thìn 1904, Việt Nam cũng đối mặt với trận bão lịch sử chưa từng đó. Theo tờ VTV, ngày 1/5/1904, tâm bão vào ven biển Gò Công. Với sức mạnh kinh hoàng, cơn bão đã tàn phá từ Bà Rịa- Vũng Tàu đến tận Rạch Giá, Cà Mau.

Theo thống kê, có hơn 5.000 người chết; gia súc, gia cầm thì mười phần chết tám và hơn nửa nhà dân bị sập.

Làng mạc Gò Công tiêu điều sau trận bão năm Giáp Thìn 1904. Ảnh: Hà Nội mới

Chuyên gia cảnh báo thời tiết bất thường

Theo tờ Sức khỏe & Đời sống, từ đầu năm 2024, TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai đã đưa ra những dự báo năm nay sẽ có sự chuyển pha liên tục của các hình thái thời tiết. Sự chuyển pha đột ngột sang La Nina khiến thời tiết sẽ có nhiều biến động và nhiều hình thái thời tiết cực đoan như nắng nóng, mưa dông, lũ lụt và bão nhiều.

TS Nguyễn Ngọc Huy nhận định, số lượng các cơn bão năm nay sẽ nhiều hơn năm 2023. Rất khó để xác định cụ thể có bao nhiêu cơn bão vào Việt Nam vào năm 2024. Nếu tính theo quy luật chuyển pha đột ngột từ El Nino sang La Nina thì số lượng các cơn bão vào Biển Đông của Việt Nam có thể nhiều hơn 10 cơn bão.

TS Nguyễn Ngọc Huy nhận định, các nghiên cứu gần đây cũng cho thấy rằng biến đổi khí hậu đang chi phối các hình thái thời tiết thay vì các pha của ENSO. Chính vì vậy, những diễn biến bất thường của thời tiết có thể xảy ra không theo quy luật bất kể đó là pha nào.

Trong khi đó, ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia cho biết, La Nina xuất hiện thường gắn với hiện tượng mưa nhiều hơn so với mức bình thường. Trong khi đó, La Nina xuất hiện vào đúng mùa mưa khu vực Trung Trung bộ, do đó, với kịch bản xuất hiện La Nina như vậy, nhiều khả năng nguy cơ ở các tỉnh khu vực Trung Trung bộ, trong mùa mưa lũ năm nay, tập trung vào các tháng 9,10,11, lượng mưa sẽ ở mức cao hơn so với trung bình nhiều năm.

Thực tế đối với các năm có tác động của hiện tượng La Nina trước đây cũng thường xuất hiện các đợt mưa lớn dồn dập.  Để giảm thiểu thiệt hại do thiên tai, phải có sự phối hợp đồng bộ. Các thông tin dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn rất quan trọng nhưng chưa phải là yếu tố quyết định tất cả. Khi có thông tin cảnh báo sớm, chúng ta phải có hành động sớm. Về dự báo mưa lớn trong các tháng cuối năm, hiện nay, chúng ta vẫn đang trong giai đoạn mùa mưa lũ, nên dự báo tình hình mưa và lũ vẫn có khả năng diễn biến phức tạp.