Nhiều khả năng doanh nghiệp Việt bị loại từ vòng sơ tuyển cao tốc Bắc - Nam

Trước sự áp đảo của nhà đầu tư Trung Quốc, Hàn Quốc dự sơ tuyển cao tốc Bắc - Nam, và các điều kiện đấu thầu như hiện nay, các nhà đầu tư trong nước sẽ bị loại ngay từ vòng sơ tuyển.

Tính đến giữa tháng 7, những doanh nghiệp quốc nội nổi tiếng trong ngành xây dựng như Đèo Cả, Phương Thành, Vinaconex, Tasco... đều đã hiện diện tại vòng sơ tuyển cao tốc Bắc - Nam (với tư cách liên danh hoặc độc lập). Trước mắt các doanh nghiệp này đang là một cơ chế đấu thầu quốc tế với mức độ cạnh tranh khốc liệt.

"Chỉ mong trúng một vài gói thầu xây lắp" - đó là tâm sự của một doanh nghiệp Việt Nam đang liên danh với nhà đầu tư Trung Quốc để sơ tuyển cao tốc Bắc - Nam. Doanh nghiệp này trước đó từng thi công tuyến cao tốc với quy mô trên 5.000 tỷ đồng.

Lãnh đạo doanh nghiệp cho biết, họ có thừa kinh nghiệm và khả năng thi công, nhưng rất khó khăn về vốn. Ngân hàng đang có những chính sách siết chặt vốn tín dụng đối với các dự án BOT, không còn đủ năng lực để cho vay nữa.

"Nhà thầu trong nước như chúng tôi sẽ gia nhập liên danh, sau này nếu trúng thầu thì chỉ mong tham gia với tư cách nhà thầu thi công, xây lắp. Chúng tôi không đủ tiềm năng và cũng không thể vay được vốn để trở thành nhà đầu tư", vị này tâm sự.

Theo Tri Thức Trực Tuyến, đại diện Tập đoàn Đèo Cả cho biết việc tổ chức đấu thầu quốc tế khiến nhiều nhà đầu tư lớn của Trung Quốc, Hàn Quốc nộp hồ sơ tạo ra sự cạnh tranh rất khốc liệt. Với các điều kiện đấu thầu như hiện nay, các nhà đầu tư trong nước sẽ bị loại ngay từ vòng sơ tuyển và mất nguồn việc làm.

Điều kiện về tỷ lệ vốn chủ sở hữu đã được Nhà nước tăng lên gần gấp đôi (từ 11,5% lên 20%). Trường hợp nhà đầu tư đã làm nhà thầu thì phải có kinh nghiệm trực tiếp thi công 2 dự án, trong đó, tổng giá trị thực hiện của mỗi dự án tối thiểu bằng 20% tổng vốn đầu tư dự án đang xét (tương đương 1.100 tỷ đến 3.000 tỷ đồng).

Thực tế, rất hiếm có nhà thầu Việt Nam nào có thể trúng thầu nhiều gói thầu trong cùng một dự án có giá trị lớn đến như vậy. Nếu các doanh nghiệp trong nước liên danh thì cũng không thể đáp ứng được yêu cầu do không được tính cộng năng lực kinh nghiệm.

Trái với tình trạng khát vốn của doanh nghiệp Việt Nam, nhiều nhà đầu tư nước ngoài lại gặp ít khó khăn hơn do có sẵn tiền hoặc có nguồn vay với lãi suất thấp.

Giữa tháng 7, quá trình mời sơ tuyển quốc tế xong xuôi. Có tới 16 doanh nghiệp Trung Quốc tham dự sơ tuyển, nhiều nhất trong số các nước có doanh nghiệp đến Việt Nam đầu tư. Họ rải hồ sơ ở cả 8/8 dự án.

Phía Việt Nam có 26 doanh nghiệp tham dự, nhưng mức độ "phủ sóng" chỉ chiếm 7/8 dự án. Rất nhiều doanh nghiệp phải liên danh với nhau hoặc với nhà đầu tư Trung Quốc.

Việc các doanh nghiệp trong nước buộc phải liên danh với nước ngoài là điều đã được dự đoán trước. Các nhà đầu tư nội không thiếu kinh nghiệm thi công, nhưng đều gặp khó khăn về vốn do các ngân hàng thương mại trong nước không còn muốn mạo hiểm với những khoản vay trung, dài hạn.

Đến nay, Bộ GTVT đã nắm được đầy đủ lượng hồ sơ nộp sơ tuyển (60 hồ sơ). Bước tiếp theo, Bộ sẽ chấm sơ tuyển và chọn ra tối đa 5 nhà đầu tư (có số điểm cao nhất) cho mỗi dự án.

Dự kiến tháng 10/2019, Bộ sẽ thông báo mời thầu, tháng 3/2020 công khai kết quả đấu thầu và ký kết hợp đồng dự án đầu tiên vào tháng 4/2020.

Kiều Trang (T/h)