Mỹ sa vào “vết xe đổ” của Liên Xô ở Afghanistan

(ĐSPL) - Đã 25 năm trô? qua kể từ kh? L?ên Xô rút quân khỏ? Afghan?stan, Mỹ đang sa vào “vết xe đổ” của đố? thủ cũ.

Vậy vì sao ha? s?êu cường thế g?ớ? lạ? đưa quân vào một một quốc g?a xa xô?, nghèo đó? này?

L?ên Xô đổ quân năm 1979 vào Afghan?stan để g?úp một chính phủ cộng sản lên nắm quyền, sau  một cuộc đảo chính đẫm máu năm trước. Nếu không có sự can th?ệp quân sự của L?ên Xô, chính phủ Afghan?stan có rất ít cơ hộ? sống sót. Ngay lập tức, Mỹ và các nước A rập đã ch? hàng tỷ USD để tà? trợ cho các nhóm thánh ch?ến cực đoan, do sự thù địch của họ đố? vớ? L?ên Xô cũ.

Hơn 12 năm sau, sau vụ tấn công khủng bố ngày  11/9/2001 ở thành phố New York và thủ đô Wash?ngton, Mỹ đem quân xâm ch?ếm Afghan?stan vớ? lý do chế độ Tal?ban đã cung cấp nơ? ẩn náu an toàn cho những kẻ khủng bố để tổ chức các cuộc tấn công trên toàn thế g?ớ?.

Những con số đáng buồn

L?ên Xô và NATO đều tr?ển kha? tố? đa 100.000 b?nh sĩ ở Afghan?stan.

Số b?nh sĩ L?ên Xô tử trận ở Afghan?stan - được công bố trong những tháng cuố? của cuộc xung đột - là gần 15.000 , mặc dù hầu hết các chuyên g?a cho rằng con số thực tế còn cao hơn. Trong 13 năm đánh  nhau ở Afghan?stan,  NATO đã có hơn  3.400 b?nh sĩ th?ệt mạng.

Nhưng sự tương phản lớn nhất là con số ngườ? Afghan?stan bị th?ệt mạng trong ch?ến tranh. Theo ước tính, có khoảng 1-2 2 tr?ệu ngườ? Afghan?stan đã bị th?ệt mạng trong cuộc ch?ến vớ? L?ên Xô và có lẽ khoảng 3 tr?ệu ngườ? bị thương. Hơn 5 tr?ệu ngườ? (ch?ếm 1/3 dân số Afghan?stan) đã phả? chạy sang Pak?stan và Iran tị nạn.

Thống kê chính thức nó? rằng chưa đầy 20.000 dân thường đã bị th?ệt mạng tạ? Afghan?stan kể từ năm 2001. Con số các ch?ến b?nh chống phương Tây bị th?ệt mạng  ít nhất là 100.000 ngườ? và có thể còn cao hơn.

Mức độ thương vong nh?ều hơn trong cuộc ch?ến của L?ên Xô ở Afghan?stan là do cường độ xung đột lớn hơn.  Các ch?ến b?nh Afghan?stan chống quân NATO được trang bị vũ khí bất cứ vũ khí  gì mua được ở  thị trường chợ đen, trong kh? quân độ? L?ên Xô đã phả? đố? mặt vớ? các loạ? vũ khí t?ên t?ến do  Mỹ và các đồng m?nh cung cấp . Ngườ? Mỹ cung cấp cho các ch?ến b?nh Tal?ban tên lửa vác va? St?nger , h?ểm họa đố? vớ? máy bay trực thăng của L?ên Xô. Và không g?ống như NATO, quân độ? L?ên Xô thờ? đó không có máy bay không ngườ? lá? để thu thập thông t?n tình báo và tấn công tên lửa , g?ảm th?ếu được tổn thất về nhân mạng của b?nh sĩ.

Ngườ? ta ước tính rằng L?ên Xô đã mất 2 tỷ USD mỗ? năm trong cuộc ch?ến Afghan?stan, trong kh? chỉ r?êng Mỹ đã t?êu tốn khoảng 700 tỷ USD ở Afghan?stan.   Nhưng một ngh?ên cứu do Đạ? học Harvard công bố năm 2012 ước tính rằng tác động tổng thể của cuộc ch?ến Afghan?stan và Iraq vào nền k?nh tế Mỹ lên tớ? 4-6 nghìn tỷ USD hay 75 nghìn USD trên mỗ? công dân Mỹ.

L?ệu ha? bên có đạt được mục t?êu đề ra?

Cả L?ên Xô và l?ên quân NATO do Mỹ  cầm đầu đã kết thúc  “cuộc ph?êu lưu mang tên Afghan?stan” khá g?ống nhau.

Sau thành công quân sự ban đầu, cả ha? s?êu cường đều nhận ra rằng họ không thể k?ểm soát những vùng nú? hẻo lánh không có cơ sở hạ tầng g?ao thông ở Afghan?stan.

Vì vậy, cả L?ên Xô và l?ên quân NATO do Mỹ cầm đầu chỉ k?ểm soát các trung tâm dân cư lớn và các tuyến đường g?ao thông, trong kh? từ bỏ toàn bộ khu vực rừng nú? cho các ch?ến b?nh Hồ? g?áo.

Vì vậy, l?ên quân NATO h?ện đang sa vào vết xe đổ của  L?ên Xô là buộc phả? rờ? Afghan?stan mà không đạt được đ?ều gì đáng kể.

Kh? các lực lượng NATO rờ? khỏ? Afghan?stan trong năm nay và chỉ để lạ? một lực lượng nhỏ của Mỹ để bảo vệ chính phủ Kabul, tương la? của đất nước này chắc sẽ g?ống như tương la? sau kh? L?ên Xô rút quân. 

M?nh Đức (theo Russ?a Today)