Mỹ-Iran hợp sức “giải quyết” cuộc nội chiến Iraq?

Sau khi chiếm được Mosul và tiếp đó là quê hương của Saddam Hussein - thành phố Tikrit, phiến quân của tổ chức cực đoan “Nhà nước Hồi giáo tại Iraq và Cận Đông” (ISIL) đã “nam tiến” xuống tỉnh Diyala. Hôm 13/6, các tay súng ISIL đã đụng độ với dân quân Shia gần thị trấn Muqdadiya, cách Baghdad 80km.

 

Sau khi đánh chiếm Mosul, Tikrit, lực lượng phiến quân ISIL đang "nam tiến" về thủ đô Baghdad và Thánh địa Kabala của người Shi'ite.

Lực lượng chi viện thuộc quân đội Iraq và dân quân Shi’ite đã có mặt tại thành phố Samarra, nơi phiến quân đang tìm cách tiến vào từ phía bắc.

Trong khi đó, Giáo sĩ dòng Shi’ite cao cấp nhất tại Iraq đã ra lời kêu gọi các tín đồ cầm súng. Tại lễ cầu nguyện ở thành phố Karbala hôm 12/6, Đại Giáo sỹ Ayatollah Ali al-Sistani phát đi thông điệp: “Những công dân có thể cầm súng và chiến đấu chống lại khủng bố, bảo vệ đất nước, nhân dân và thánh đường linh thiêng của mình, nên tình nguyện tham gia với lực lượng an ninh để đạt mục đích cao cả này”.

Theo BBC, hàng nghìn người đã gia nhập lực lượng dân quân Shi’ite và sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thủ đô Baghdad.

Thủ tướng Iraq Nouri al-Maliki nói với các sĩ quan ở thành phố Samarra rằng những người tình nguyện sẽ tới đây để giúp binh lính đánh bại các phần tử hiếu chiến.

Ông cũng nói rằng những binh sĩ đã rời bỏ vị trí và cởi quân phục vất trên đường ở thành phố Mosul hồi đầu tuần này phải quay lại đơn vị nếu không muốn bị trừng trị một cách nghiêm khắc, kể cả bị tử hình.

Giới phân tích lo ngại rằng bạo lực hiện nay sẽ khiến Iraq bị chia cắt thành những vùng lãnh thổ riêng biệt của người Sunni, người Shi’ite và người Kurd.

Theo báo Pháp Le Figaro ngày 14/6, Iran không thể đứng nhìn Iraq rơi vào tay những kẻ Hồi giáo cực đoan dòng Sunni vốn bị Tehran là kẻ thù và đã gửi quân tiếp viện cho chính phủ Maliki.

Le Figaro trích lại tin của báo Mỹ The Wall Street Journal cho biết có ít nhất ba đơn vị Iran được trang bị vũ khí đầy đủ đã vượt biên sang để giúp quân đội Iraq vốn không đủ sức cản bước tiến của phiến quân ISIL. Trong số đó, một đơn vị được lệnh chiếm lại một phần thành phố Tikrit, đã bị  phiến quân ISIL chiếm đóng ngày 11/6. Còn hai đơn vị khác nhận nhiệm vụ bảo vệ các thánh địa của dòng Hồi  giáo Shi’ite, trước mối đe dọa của những chiến binh Hồi giáo cực đoan Sunni. Tuy nhiên, chính phủ Iran đã bác bỏ tin này.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã có cuộc điện đàm với Thủ tướng Maliki hôm 12/6 và cam kết Iran - quốc gia có  người Hồi giáo Shi’ite chiếm đa số - sẽ không "cho phép những kẻ ủng hộ khủng bố quấy phá nền an ninh và sự ổn định của Iraq".

Ngày thứ 14/6, Tổng thống Iran Hassan Rouhani cho biết nước ông sẵn sàng giúp Iraq, nếu được yêu cầu, và sẽ xem xét tới việc cộng tác với Mỹ - địch thủ lâu đời của Iran - để chống lại những phần tử Hồi giáo Sunni cực đoan, trong trường hợp Washington quyết định tiến hành những hành động mạnh mẽ để chống lại phiến quân ở Iraq.

Phát ngôn viên Lầu Năm Góc, Đề đốc John Kirby, nói Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel đã ra lệnh cho tàu sân bay USS George H.W. Bush di chuyển từ Biển bắc Arập đến Vịnh Ba Tư vào thứ 14/6. Một tuần dương hạm và một khu trục hạm tên lửa sẽ hộ tống tàu sân bay này.

Theo VOA, hôm 13/6, Tổng thống Barack Obama cho biết nhóm cố vấn an ninh quốc gia của ông đang chuẩn bị “nhiều sự lựa chọn khác nhau” cho sự trợ giúp của Mỹ dành cho chính phủ Iraq, trong lúc nước này đương đầu với làn sóng tấn công dữ dội của những phần tử Hồi giáo hiếu chiến có liên hệ với al-Qaeda.

Tổng thống Obama nói với các phóng viên rằng ISIL không chỉ là mối nguy đối với đất nước và nhân dân Iraq, mà còn "đe dọa cả những lợi ích của Mỹ".

Tổng thống Barack Obama nói ông cần vài ngày để quyết định hành động của Mỹ trong cuộc khủng hoảng hiện nay tại Iraq, nhưng cũng khẳng định lính Mỹ sẽ không tham chiến. Ông nói bất kỳ sự can thiệp nào của Mỹ cũng "cần đi đôi với nỗ lực nghiêm túc và thành khẩn từ giới lãnh đạo Iraq nhằm gạt qua một bên những mâu thuẫn phe phái".