Mẹ khác nhóm máu hiến gan cứu sống con gái 17 tuổi

Nguyễn Thị H. (17 tuổi), phát hiện u gan, biến chứng vỡ u vào tháng 3/2023. H được phẫu thuật tại bệnh viện tỉnh. Sau đó, bệnh nhân H. chuyển đến khám và điều trị tại Bệnh viện Nhi TW, được can thiệp nút mạch 2 lần. Đến tháng 4/2025, bệnh nhân được can thiệp nút mạch lần thứ 3 tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Tuy nhiên, các khối u gan vẫn phát triển, tăng kích thước. Vì vậy, bệnh nhân được chỉ định ghép gan.

“Bố mẹ sinh con ra và nuôi đến bây giờ, bố mẹ chỉ muốn chữa bệnh để con có thêm sức khỏe. Con còn trẻ, con còn cả tương lai phía trước. Quyết định hiến gan cho con, mẹ quyết định rất rõ ràng và nhanh", chị Th. (mẹ H) chia sẻ nguyện vọng của gia đình với bác sĩ.

Còn với H, em không muốn bố mẹ hiến gan cho mình. “Sợ bố mẹ bị đau. Hiến cho mình, nhỡ sau này bố mẹ có biến chứng thì sao?”, H. chia sẻ nỗi lo của bản thân.

Điểm đặc biệt của trường hợp của mẹ con chị Th. là ca ghép gan không cùng nhóm máu (con nhóm máu O, mẹ nhóm máu B). Đối với ghép gan bất đồng nhóm máu ABO, vấn đề quan trọng nhất là phải làm giảm lượng kháng thể kháng kháng nguyên A và/hoặc B có trong huyết thanh của người nhận về mức an toàn để không gây ra các đáp ứng miễn dịch dịch thể quá mức chống lại gan ghép.

ThS, BSCKI Nguyễn Hoàng Ngọc Anh – Khoa Phẫu thuật Gan – Mật – Tụy, Bệnh viện TWQĐ 108 cho biết: “Trước ghép, bệnh nhân H. được đánh giá hiệu giá kháng thể nhóm máu của người hiến sau đó sẽ điều chỉnh hiệu giá kháng thể, điều trị giải mẫn cảm bằng thuốc ức chế miễn dịch Rituximab kết hợp lọc thay huyết tương 3 lần. Khi đó hiệu giá kháng thể là 1/8 – đây là giá trị an toàn để tiến hành ghép gan cho người bệnh".

Sáng ngày 7/10, trước khi vào phẫu thuật, hai mẹ con chị Th. động viên nhau, chị dặn con gái: “Sau lần này khỏi hẳn, kiêng thêm mấy tháng nữa sẽ quay lại cuộc sống bình thường như trước. Không phải lo bệnh tật, không phải đi viện nhiều nữa. Hai mẹ con cùng cố gắng nhé".

Lời dặn của chị Th. tiếp thêm sức mạnh cho cô con gái nhỏ trước khi vào ca phẫu thuật.

Sau quá trình chuẩn bị trước ghép tích cực, kíp ghép gan tiến hành phẫu thuật nội soi lấy mảnh gan ghép phải từ người cho sống để tiến hành ghép gan cho nữ bệnh nhân. Ca phẫu thuật diễn ra trong 8 giờ đồng hồ.

PGS, TS Vũ Văn Quang – Phó Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật Gan – Mật – Tụy, Bệnh viện TWQĐ 108 đánh giá, đối với bệnh nhân H vì đã mổ cũ 2 lần, chính vì vậy trong ổ bụng của bệnh nhân có tình trạng dính. Khi mổ, các bác sĩ phải gỡ dính. Thứ hai, bệnh nhân có nhiều khối u ở gan, vì vậy trong mổ phải lưu ý. Đối với người hiến có bất thường ở đường mật. Khi tiến hành thực hiện miệng nối đường mật trên mảnh ghép phải cẩn thận để tránh tình trạng rò hoặc hẹp đường mật.”

Tỉnh dậy sau ca ghép, em H. nghĩ đến mẹ của em đầu tiên. Em suy nghĩ: “Không biết mẹ có được nằm cùng tầng với mình không? Mẹ đã đỡ đau chưa?”.

1 tuần sau ghép, chị Th. được vào thăm con gái. Hai mẹ con xúc động, vui mừng khi thấy cả hai đều hồi phục tốt.

Chị Th. chia sẻ: “Mọi lần hai mẹ con chỉ nhìn thấy nhau khi gọi điện thoại. Hôm nay, được vào trong phòng với cháu, nhìn thấy cháu khỏe mạnh, trộm vía, tôi rất vui. Cháu sẽ lại đi học với các bạn".

Sau 1 tuần ghép, sức khỏe của người nhận và người hiến đều ổn định. Người hiến được ra viện sau 01 tuần ghép. Còn sức khỏe của người nhận phục hồi tốt, chức năng gan ghép hoạt động bình thường, vận động nhanh nhẹn.

Sức khỏe của người hiến và người nhận đều hồi phục tốt, ổn định

“Sáng nào, các bác sĩ cũng vào phòng, hỏi tình hình sức khỏe của em đã tốt hơn chưa, chỉ định làm các xét nghiệm. Các bác sĩ và các chị điều dưỡng ở đây, ai cũng nhiệt tình, điều trị và chăm sóc cho em", em H. xúc động chia sẻ.

Ghép gan bất đồng nhóm máu tăng cơ hội sống cho người bệnh

Sự gia tăng của nhu cầu về tạng ghép đã đặt ra vấn đề phải gia tăng nguồn tạng hiến. Một số biện pháp đã được thực hiện như mở rộng các tiêu chuẩn hiến tạng, hiến tạng từ người cho ngừng tim, sử dụng thiết bị tưới máu tạng ngoài cơ thể để bảo tồn và phục hồi chức năng tạng trước khi ghép, và hiến tạng từ người cho bất tương hợp nhóm máu ABO…

Trước đây, ghép tạng từ người cho sống bất tương hợp nhóm máu ABO, trong đó có ghép gan, là một chống chỉ định do nguy cơ thải ghép cao, tuy nhiên, những tiến bộ hiện nay của các biện pháp điều chỉnh miễn dịch đã phá vỡ rào cản về hoà hợp nhóm máu ABO, qua đó giúp gia tăng nguồn hiến tạng cho bệnh nhân. Hiện tại, tại một số quốc gia như Đài Loan, Nhật Bản và Hàn Quốc, ghép gan từ nguồn cho sống bất tương hợp ABO không còn là chống chỉ định mà đã trở thành phương pháp điều trị thường quy, với kết quả sau ghép được cho là tương đương với ghép có hòa hợp nhóm máu.

Tại Việt Nam, ghép tạng từ nguồn cho bất đồng nhóm máu ABO đã được thực hiện trên bệnh nhân ghép thận và trên nhóm ghép gan ở trẻ em, tuy nhiên hiện chưa được thực hiện trong ghép gan ở người trưởng thành. Mặc dù miễn dịch của người lớn phức tạp hơn ở trẻ em và lượng bệnh nhân ghép gan ngày càng tăng, nguồn gan hiến hạn chế, từ đó, việc triển khai ghép gan bất đồng nhóm máu giúp tăng cơ hội sống cho người cần được ghép gan.