(ĐSPL) - Một cô gá? Pak?stan 16 tuổ?, ngườ? từng bị phe Tal?ban bắn vào đầu vì đã nêu cao quyền được học hành của trẻ em gá?, kh?ến cả thế g?ớ? phả? thán phục. Mớ? đây, em đoạt g?ả? nhân quyền Sakharov và là ngườ? trẻ nhất có tên trong danh sách đề cử Nobel Hòa bình.
Tuổ? trẻ tà? cao
Malala Yousafza? chỉ mớ? 11 đã trở thành một nhà hoạt động thúc đẩy quyền được đ? học, quyền tự do và quyền tự quyết của phụ nữ tạ? SwatValley ở Pak?stan, nơ? Tal?ban cấm phụ nữ đ? học. Cũng vào năm này, em được mọ? ngườ? chú ý kh? v?ết nhật ký về cuộc sống của mình dướ? sự k?ểm soát của phe Tal?ban. Những trang nhật ký của em được đăng tả? trên trang BBC t?ếng Urdu. Phe này ch?ếm được khu vực Swat, nơ? Malala s?nh sống, vào cuố? năm 2007 và trên thực tế vẫn k?ểm soát nơ? đó cho đến kh? họ bị lực lượng quân sự của Pak?stan đuổ? ra khỏ? đây trong một cuộc tổng tấn công năm 2009.
Malala Yousafza? từng bị quân Tal?ban bắn vào đầu một năm về trước.
Kh? nắm quyền, họ đóng cửa các trường học dành cho trẻ em gá?, ban hành luật Hồ? g?áo và áp dụng các b?ện pháp như cấm chơ? nhạc trong xe ô tô. Malala Yousafza? được nh?ều ngườ? trên khắp Pak?stan khâm phục vì sự dũng cảm vì dám nó? về cuộc sống dướ? sự ca? trị của các ch?ến b?nh Tal?ban, các phóng v?ên nó?. Vớ? những bà? v?ết của mình, Malala đã vạch ra cho mọ? ngườ? thấy những đau khổ mà phe dân quân gây ra.
Cũng chính vì đ?ều đó mà Malala bị một tay súng bắn vào tháng 10/2012. Kẻ bịt mặt gọ? tên Malala, sau đó bắn thẳng vào đầu cô làm v?ên đạn xuyên vào mắt trá? và vỡ hộp sọ. Vụ tấn công vào một học s?nh nữ lên t?ếng vì quyền được học hành của trẻ em gá?, đã gây chấn động ở Pak?stan và thế g?ớ?.
Phe Tal?ban nó? rằng, cô là mục t?êu tấn công vì dám "cổ vũ cho chủ nghĩa thế tục". Một phát ngôn v?ên cho nhóm ch?ến b?nh Hồ? g?áo, Ehsanullah Ehsan, nó? vớ? BBC, cô sẽ không được tha nếu sống sót. Malala sau đó đã được chữa trị tạ? Anh và h?ện đang sống ở B?rm?ngham, Anh. Cô trả? qua nh?ều tháng trờ? trong bệnh v?ện và được mổ nh?ều lần để chỉnh xương sọ.
Trong một cuộc phỏng vấn dà? đầu t?ên vớ? Malala sau vụ tấn công, Malala cho rằng thảo luận vớ? phe Tal?ban là cần th?ết để có hòa bình. "Cách tốt nhất để g?ả? quyết vấn đề và đấu tranh chống lạ? ch?ến tranh là qua đố? thoạ?. Đó không phả? là vấn đề dành cho tô? mà đó là v?ệc của chính phủ", nhà đấu tranh nhân quyền 16 tuổ? nó?.
Malala nó?, đ?ều quan trọng là phe Tal?ban bàn thảo về những đò? hỏ? của họ. "Họ phả? thực h?ện những gì họ muốn qua đố? thoạ?. G?ết ngườ?, tra tấn và đánh đập ngườ?... nó hoàn toàn đ? ngược lạ? vớ? đạo Hồ?. Họ đang sử dụng sa? trá? danh nghĩa đạo Hồ?", Malala khẳng định.
Cô gá? trẻ từng phát b?ểu trước L?ên H?ệp Quốc hồ? tháng 7, cô mong sẽ trở lạ? Pak?stan và theo ngh?ệp chính trị. "Tô? sẽ trở thành một chính trị g?a trong tương la?. Tô? muốn thay đổ? tương la? của đất nước mình và tô? muốn làm sao để g?áo dục phả? trở thành bắt buộc," cô nó?. Các đạ? b?ểu tham dự Đạ? hộ? đồng L?ên H?ệp Quốc đã đồng loạt đứng lên dành tràng pháo tay cho Malala sau kh? cô hoàn thành bà? d?ễn văn của mình, trong đó cô tuyên bố sẽ không bao g?ờ ?m lặng trước sự đe dọa của bất kỳ thế lực nào.
Bị Tal?ban săn đuổ?
Các nhóm chính trị trong Nghị v?ện châu Âu đã nhất trí v?nh danh cô gá? trẻ cho g?ả? thưởng nhân quyền Sakharov. Chủ tịch Nghị v?ện châu Âu, ông Mart?n Schulz ca ngợ? "sức mạnh khó t?n" của cô bé, đã "can đảm tranh đấu cho quyền học hành của mọ? trẻ em, một quyền thường bị chố? từ đố? vớ? các trẻ gá?".
Malala nó?, em nhận g?ả? thưởng nhân danh tất cả các trẻ em trên thế g?ớ? đang nỗ lực đến trường. "Tạ? nước tô? Pak?stan, những kẻ khủng bố dùng khủng bố để cố ngăn các em gá? đến trường. Tô? chỉ là một mục t?êu bạo động của họ. Có nh?ều em khác tên tuổ? không được b?ết. Vì các em đó mà chúng ta cần phả? t?ếp tục ch?ến dịch vận động để đảm bảo tất cả các trẻ em trên toàn thế g?ớ? có cơ hộ?, có thể đến trường và có quyền đ? học."
Sau kh? nhận được thông t?n này, Tal?ban khẳng định, Malala "chẳng hề làm được gì" để được trao g?ả? thưởng Sakharov. Phát ngôn v?ên Tal?ban tạ? Pak?stan, Shah?dullah Shah?d cho rằng: "Những kẻ thù của Hồ? g?áo đã trao g?ả? này vì cô ta từ bỏ đạo Hồ? để trở thành kẻ ngoạ? đạo" và khẳng định "Tal?ban sẽ t?ếp tục nhắm vào Malala dù cô ta có sang Mỹ hay sống tạ? Anh".
"Mục t?êu rõ rệt của cô ta là chỉ trích Hồ? g?áo. Nếu có cơ hộ? khác để trừng trị, chúng tô? chắc chắn sẽ làm đ?ều này, cũng như sẽ tự hào về v?ệc mình làm, đạ? d?ện của những kẻ khủng bố là Shah?dullah Shah?d nó?. Hồ? g?áo ngh?êm cấm v?ệc g?ết hạ? phụ nữ, ngoạ? trừ ngườ? ủng hộ những kẻ ngoạ? đạo trong cuộc ch?ến chống lạ? tôn g?áo của chúng tô?".
Mùa hè năm nay, Tal?ban đã kêu gọ? cô gá? dũng cảm trở về nhà. Bản thân nữ s?nh thừa nhận rằng nỗ? sợ hã? mà Tal?ban g?eo rắc đã kh?ến cô phả? lên t?ếng. Các phần tử Tal?ban g?ết ngườ? công kha? trên quảng trường chính ở thành phố quê hương Malala, hất ax?t vào mặt phụ nữ, xúc phạm hoặc g?ết hạ? họ.
G?ả? thưởng Sakharov hàng năm được trao cho các nhà đấu tranh cho nhân quyền và dân chủ. Ngườ? đầu t?ên được trao g?ả? thưởng này vào năm 1988 là cựu Tổng thống Nam Ph? Nelson Mandela, lúc đó vẫn còn đang ở trong tù. Malala cũng được đề cử g?ả? Nobel về sự can đảm chống lạ? Tal?ban, hành động kh?ến cô được v?nh danh là đạ? sứ toàn cầu bảo vệ quyền đ? học của trẻ em.
Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama cùng vớ? đệ nhất phu nhân M?chelle và con gá? Mal?a, đã đón t?ếp Malala tạ? Nhà Trắng. Phát ngôn v?ên Nhà Trắng cho b?ết, ông Obama muốn ngỏ lờ? cảm ơn Malala vì những công lao của cô cho v?ệc g?áo dục trẻ em gá? ở Pak?stan.
Cuộc gặp gỡ này d?ễn ra trong cùng ngày Ủy ban Nobel loan báo ngườ? đoạt g?ả? Nobel Hòa bình năm nay. Malala từng được cho là ngườ? có phần chắc sẽ đoạt g?ả?, nhưng g?ả? thưởng rốt cuộc đã lọt vào tay Tổ chức Cấm vũ khí hóa học. Tổ chức này h?ện đang thực h?ện kế hoạch hủy bỏ kho vũ khí hóa học của Syr?a.
X.H