Loại gia vị đắt thứ 2 thế giới, hoa chỉ nở đúng 1 ngày trong năm, Việt Nam đã trồng thành công!

Loại gia vị đắt đỏ thứ hai trên thế giới, chỉ xếp sau ngụy hoa nghệ tây, là vani tự nhiên. Theo các chuyên gia, vani vốn là hương liệu được chiết xuất từ một giống lan nhiệt đới thuộc họ Orchidaceae bắt nguồn từ Mexico trong các khu rừng mưa nhiệt đới.

Từ vanilla có xuất xứ từ tiếng Tây Ban Nha và nó có nghĩa là "quả đậu nhỏ". Muốn thu hoạch được vani tự nhiên thì phải trồng được cây đậu quả. Do đó, người trồng phải tự tiến hành thụ phấn cho cây, bởi do cấu trúc của hoa vani khiến hầu hết các loài côn trùng không thể lấy mật và giúp hoa thụ phấn. 

Từ vanilla có xuất xứ từ tiếng Tây Ban Nha và nó có nghĩa là "quả đậu nhỏ". Ảnh: Wikipedia.

Cụ thể, vào năm 1837, nhà thực vật học người Bỉ là Charles François Antoine Morren đã tiên phong với phương pháp thụ phấn nhân tạo cho loại vani này. Thế nhưng, phương pháp của vị chuyên gia này lại không có tính khả thi về mặt thương mại. Đến năm 1841, Edmond Albius, một cậu bé nô lệ 12 tuổi sống trên đảo Réunion, thuộc Ấn độ Dương, đã khám phá ra cách có thể thụ phấn thủ công cho cây. Từ đó, phương pháp này cho phép trồng và khai thác vani trên phạm vi toàn cầu.

Vanilla là loại gia vị đắt đỏ thứ hai trên thế giới, chỉ xếp sau ngụy hoa nghệ tây. Ảnh: Wikipedia.

Các chuyên gia cho biết, cây vani thường sống bám vào thân cây khác giống như loại dây leo, sau đó ra hoa, đậu quả và cuối cùng là cho hương vị vanilla tự nhiên. Khác với vani nhân tạo giá rẻ, vani được trích từ các quả vani tự nhiên sẽ có mùi hương tinh khiết riêng biệt. Mùi hương của vani cũng phụ thuộc vào khu vực cây được trồng. Trong đó, vani được thu hoạch ở Madagascar có vị rượu rum và ngọt đặc trưng. Đây cũng là lý do vì sao các nhà sản xuất kem trên thế giới rất mê vị vani ở đây so với các vùng khác, theo báo Tổ Quốc.

Sở dĩ vani tự nhiên trở thành thứ gia vị đắt thứ hai trên thế giới vì nó phải trải qua nhiều công đoạn và tốn nhiều sức lao động mới có thể thu hoạch được. Cây vani phát triển rất chậm so với các loại cây khác. Cụ thể, trên thực tế, cây vani được trồng từ 3 – 4 năm mới ra hoa và đặc biệt hoa chỉ nở trong đúng 1 ngày trong năm. Do đó, nếu ngày hoa vani nở mà không thụ phấn thủ công kịp thì hoa sẽ tàn đi và người trồng sẽ phải đợi tới một năm sau để hoa nở lại.

Sở dĩ vani tự nhiên trở thành thứ gia vị đắt thứ hai trên thế giới vì nó phải trải qua nhiều công đoạn và tốn nhiều sức lao động mới có thể thu hoạch được. Ảnh: Wikipedia.

Do đó, khi trồng cây vani, người trồng thường phải kiểm tra cây của mình vào mỗi sáng sớm. Bởi không chỉ bỏ lỡ khoảnh khắc hoa nở, việc cây vani bị hư hại cũng có thể ảnh hưởng hoặc làm mất đi những quả có giá trị cao của nó.

Cây vani sẽ được tiến hành thụ phấn bằng tay và phải mất tới 9 tháng để trái vani mới chín. Sau đó, người trồng còn phải tiến hành ủ quả vani thêm vài tuần nữa, đồng thời cho quả tắm hơi, tắm nắng và phơi ở trong bóng râm. Sau khi trải qua các công đoạn xử lý này, quả vani sẽ khô lại và chúng có màu nâu đen, rất thơm. Vani tự nhiên thường được nhiều người ưa chuộng là loại được tinh chiết từ lớp tinh thể bám ở trên hạt nằm trong quả vani.

Ngoài quá trình sản xuất mất nhiều thời gian và công sức, giá của vani cao còn do điều kiện thời tiết thất thường, nguồn cung hạn chế, trong khi nhu cầu sử dụng tăng cao.

Tại Việt Nam, anh Trần Minh Trung, 40 tuổi, một nông dân tại Bình Dương, có trang trại trồng hàng nghìn cây vani. Ảnh: Dân Trí.

Theo Dân Trí, tại Việt Nam, anh Trần Minh Trung, 40 tuổi, một nông dân tại Bình Dương, có trang trại trồng hàng nghìn cây vani. Quá trình trồng và thu hoạch công phu khiến giá thành loại gia vị này rất đắt đỏ, bán với giá từ 500 đến 700 USD/kg (12,1 triệu đồng - 17 triệu đồng).

Anh Trung cho biết, năm 2015, anh tình cờ biết tới giống cây vani nên đặt mua giống từ nước ngoài về thử ươm trồng. Trước khi thử nghiệm trồng cây vani, người nông dân này từng mua các giống cây có giá trị kinh tế cao từ nước ngoài như hoa nghệ tây, kiwi... Tuy nhiên, do không hợp thổ nhưỡng nên đều không đạt hiệu quả. Khi thấy cây vani thích hợp với khí hậu một số nơi ở Việt Nam, anh Trung mạnh dạn thử nghiệm.

Sau 2 năm trồng, cây vani mới nở hoa. Anh Trung cùng người làm tại trang trại thụ phấn cho từng bông. Thành quả năm đầu tiên thu hoạch được 50kg quả tươi. Quá trình xử lý cho 10kg quả khô.

Thùy Dung (T/h)