"Lá chắn thép" S-300PS trong tay Ukraine sụp đổ dưới đòn hỏa lực từ "sát thủ điểm huyệt" Nga

Các hình ảnh ghi lại từ máy bay không người lái tại khu vực Odessa, gần làng Hvardiiske (Ukraine), đã xác nhận việc Nga phá hủy một số hệ thống phòng không S-300PS còn lại của Không quân Ukraine. Cuộc tấn công được thực hiện bằng tên lửa đạn đạo chính xác Iskander-M.

Hệ thống S-300PS từng được xem là một trong những vũ khí phòng không tiên tiến nhất thế giới vào thời điểm Liên Xô tan rã năm 1991. Tuy nhiên, nó đã dần lỗi thời so với các biến thể hiện đại hơn như S-300PMU, được Nga đưa vào sử dụng từ năm 1992.

Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, Ukraine là tuyến phòng thủ quan trọng thứ tư của khối Hiệp ước Warsaw, do đó được trang bị nhiều hệ thống phòng không hiện đại, trong đó có một số lượng lớn S-300 và BuK-M1, giúp tạo nên mạng lưới phòng không được đánh giá là mạnh nhất châu Âu thời bấy giờ.

Dù sở hữu mạng lưới phòng không mạnh, Ukraine gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc duy trì và thay thế các hệ thống S-300 và BuK-M1, do nguồn cung phụ tùng và tên lửa thay thế chủ yếu đến từ Nga – điều không thể thực hiện trong bối cảnh chiến sự.

Từ tháng 11/2022, Không quân Ukraine đã cảnh báo về nguy cơ không còn khả năng vận hành hiệu quả các hệ thống này.

Một tài liệu mật bị rò rỉ từ Bộ Quốc phòng Mỹ vào tháng 4/2023 cũng cho thấy Lầu Năm Góc lo ngại về tình trạng suy giảm năng lực phòng không của Ukraine do thiếu hụt nghiêm trọng vũ khí và linh kiện.

Trong nỗ lực hỗ trợ Ukraine, các nước châu Âu từng sở hữu S-300 do Liên Xô cung cấp đã bàn giao toàn bộ hệ thống của mình. Tuy nhiên, do nguồn cung hạn chế, Mỹ và các đồng minh như Đức và Hà Lan buộc phải chuyển giao các hệ thống tương đương như MIM-104 Patriot.

Dù hiện đại hơn, Patriot cũng trở thành mục tiêu tấn công của tên lửa Iskander-M – loại vũ khí được đánh giá có khả năng xuyên thủng các hệ thống phòng không hiện đại nhờ tốc độ cao, đường bay thay đổi và khả năng phóng mồi đánh lừa radar đối phương.

Các video xác thực từ hiện trường cho thấy Nga đã phá hủy nhiều tổ hợp Patriot, bao gồm radar và xe chỉ huy.

Trận đánh đầu tiên được xác nhận diễn ra ngày 23/2/2024, tiếp theo là một vụ tấn công khác gần Sergeevka vào tháng sau đó. Tới tháng 7/2024, thêm hai tổ hợp Patriot bị phá hủy ở Odessa.

Gần đây nhất, vào ngày 11/8, ba khẩu đội Patriot khác cùng radar AN/MPQ-65 cũng bị loại khỏi vòng chiến đấu trong một đợt tấn công của Iskander-M.

Phát ngôn viên Không quân Ukraine, ông Igor Ignat, nhận định ngày 26/5 rằng các tên lửa Iskander "thực hiện động tác né tránh ở giai đoạn cuối, khiến hệ thống Patriot không thể tính toán được quỹ đạo", đồng thời nhấn mạnh khả năng phóng mồi đánh lừa radar đối phương của loại tên lửa này.

Ngoài việc tiêu diệt các hệ thống phòng không, tên lửa Iskander-M còn được Nga sử dụng để tấn công chính xác các mục tiêu giá trị cao khác như nơi đóng quân của binh sĩ, kho vũ khí và căn cứ không quân. Các đợt tấn công này được cho là nhằm vào cả binh sĩ và nhà thầu phương Tây đang hoạt động trên lãnh thổ Ukraine.